Қазақстан Республикасының Заңы Азаматтық қорғау туралы

1. Уәкілетті орган мынадай өкілеттіктерді жүзеге асырады:

1) азаматтық қорғау іс-шараларын ұйымдастыру және жүргізу кезінде азаматтық қорғау күштеріне бас­шылық етеді;

2) өз құзыреті шегінде орталық және жергілікті атқарушы органдардың, ұйымдар мен азаматтардың орындауы үшін міндетті азаматтық қорғанысты дайындау және жүргізу мәселелері бойынша шешімдер қабылдайды;

3) уәкілетті органның жедел резервінің материалдық құралдарын бөледі және пайдаланады;

4) уәкілетті органның жедел резервінің материалдық құндылықтарымен операция жүргізу, олардың орнын ауыстыру, пайдалану, толықтыру қағидаларын бекітеді;

5) уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің, азаматтық қорғаныстың әскери бөлімдерінің және мемле­кеттік өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің жа­у­ын­герлік және жұмылдыру әзірлігін қамтамасыз етеді;

6) өз құзыреті шегінде мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерін және әскери қызмет­шілерді қызметке қабылдауды, қызмет бойынша ауыс­тыруды, қызметтен шығаруды, әскери және арнайы атақтар беру мәселелерін шешуді жүзеге асырады;

7) ведомстволық наградалармен наградтайды және мемлекеттік наградалармен наградтауға ұсынады;

8) мүдделі мемлекеттік органдардың қатысуымен мемлекеттік резервтің материалдық құндылықтарының номенклатурасы мен сақтау көлемдері жөнінде ұсыныстар әзірлейді және оларды Қазақстан Респуб­ликасының Үкіметіне бекітуге енгізеді;

9) Қазақстан Республикасының Үкіметіне мемле­кеттік резервтің материалдық құндылықтарын қалып­тастыру және сақтау кезіндегі шығыстардың көлемі, құрылымы жөнінде ұсыныстар енгізеді;

10) мемлекеттік резервке материалдық құндылық­тарды қоюға тапсырыстарды орналастырады;

11) халыққа, азаматтық қорғаудың басқару органдарына төтенше жағдайдың туындау қатері туралы болжам болған кезде күні бұрын және (немесе) төтенше жағдай туындаған кезде жедел хабар беруді және оларды құлақтандыруды қамтамасыз етеді;

12) авариялық-құтқару жұмыстары мен кезек күттірмейтін жұмыстар жүргізуді жүзеге асырады;

13) азаматтық қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

14) мемлекеттік резерв жүйесін басқаруды жүзеге асырады, мемлекеттік резервтің материалдық құнды­лық­тарын орналастыру, сақтау, орнын ауыстыру, жаңарту және нысаналы пайдалану кезінде осы Заңның және Қазақстан Республикасының басқа да нормативтік құқықтық актілерінің талаптарын сақтауды қамтамасыз етеді;

15) мемлекеттік резерв жүйесінің материалдық құнды­лықтарын сақтауды және жаңартуды ұйымдастырады;

16) Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған мұнай өнімдерін беру жөніндегі бірыңғай оператордан мұнай өнімдерін сатып алады, оның ішінде мемлекеттік резервке сатып алады;

17) мемлекеттік резервтің материалдық құндылық­тарын сақтау пункттерінде сақталатын материалдық құндылықтарды түгендеуді жүзеге асырады, түгендеуді жүргізуге тиісті мемлекеттік органдардың лауазымды адамдары мен мамандарын тартады;

18) мемлекеттік резервтің материалдық құндылық­тарымен жүргізілетін операцияларға қатысушылармен жасасылған шарттардан туындайтын талаптар бойынша борыш пен тұрақсыздық айыбын өндіріп алу жөніндегі іс-шараларды жүзеге асырады;

19) өз өкілеттіктері шегінде өрттерге байланысты қылмыстар туралы істер бойынша анықтау жүргізуді жүзеге асырады;

20) өртке қарсы қызметтердің қызметін үйлестіреді;

21) өрт қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік бақылау­ды жүзеге асырады;

22) азаматтық қорғаныс саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

23) өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мемлекеттік қадағалауды жүзеге асырады;

24) азаматтық қорғау саласында ғылыми-зерттеулерді, білімді насихаттауды, халықты және мамандарды оқытуды ұйымдастырады;

25) елді мекендердегі және объектілердегі өрт сөн­діру бөлімшелерінің өртке қарсы күреске әзірлігін бақы­лауды жүзеге асырады;

26) азаматтық қорғаныс жоспарларының және төтенше жағдайларды жою жөніндегі іс-қимылдар жоспарларының құрылымын айқындайды;

27) Қазақстан Республикасының, облыстардың, қалалардың, аудандардың азаматтық қорғаныс жоспарларын әзірлейді және оларды тиісті азаматтық қорғаныс бастықтарына бекітуге ұсынады;

28) жаһандық және өңірлік ауқымдардағы төтенше жағдайларды жою жөніндегі іс-қимылдар жоспарларын әзірлейді және оларды Қазақстан Республикасының Үкіметіне бекітуге ұсынады;

29) азаматтық қорғаудың басқару органдары мен күштерін дайындау жөнінде іс-шаралар жоспарын әзірлейді және бекітеді;

30) азаматтық қорғау құралдарына қажеттілікті айқындайды;

31) азаматтық қорғаныс мүлкін сақтау, есепке алу, есеп­­тен шығару және кәдеге жарату қағидаларын бекітеді;

32) азаматтық қорғаныстың қорғаныш құрылыстарын есепке қою және есептен шығару қағидаларын бекітеді;

33) авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарын тіркеу қағидаларын бекітеді;

34) өз құзыреті шегінде азаматтық қорғау саласындағы Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің, нормативтік актілер мен стандарттардың жобаларын әзірлейді, бекітеді және келіседі;

35) «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы» Қазақстан Респуб­ликасының Заңына сәйкес, міндетті ведомстволық есептіліктің, тексеру парақтарының нысандарын, тәуекел дәрежесін бағалау критерийлерін, тексеру жүргізудің жартыжылдық жоспарларын әзірлейді және бекітеді;

36) мемлекеттік емес өртке қарсы қызметтердің маман­дарын даярлау, қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру жөніндегі өрт қауіпсіздігі саласындағы мамандандырылған оқу орталықтарына қойылатын біліктілік талаптарын бекітеді;

37) мемлекеттік емес өртке қарсы қызметтердің мамандарын арнайы даярлау бойынша оқыту курстарының бағдарламасын бекітеді;

38) азаматтық қорғаныстың инженерлік-техникалық іс-шараларының көлемі мен мазмұнын бекітеді;

39) мемлекеттік резервтің материалдық құндылық­тарын сақтау нормативтерін бекітеді;

40) авариялық-құтқару қызметтері мен құралым­дарының құтқарушыларын даярлау бағдарламаларын бекітеді;

41) ерікті өрт сөндірушілерді бастапқы даярлаудың оқу бағдарламасын бекітеді;

42) төтенше жағдайлар мен әскери қақтығыстар туындаған кезде немесе осы қақтығыстар салдарынан қорғану тәсілдері мен іс-қимылдарға азаматтық қорғаудың басқару органдары мен күштерінің басшыларын, мамандарын даярлаудың, халықты оқытудың оқу бағдарламасын бекітеді;

43) республикалық азаматтық қорғау қызметтері туралы ережені бекітеді;

44) ұйымдардың жұмыскерлері мен халықты өрт қауіпсіздігі шараларына оқыту тәртібін және өрт қа­уіпсіздігі шараларына оқыту жөніндегі оқу бағдарламаларының мазмұнына қойылатын талаптарды бекітеді;

45) жаңарту тәртібімен мемлекеттік резерв жүйесінің материалдық құндылықтарын шығару туралы, сондай-ақ броньнан шығару тәртібімен төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою жөнінде шаралар қолдану үшін мемлекеттік резервтің материалдық құндылықтарын шығару туралы шешім қабылдайды;

46) Қазақстан Республикасының Үкіметіне мемлекет­тік резервтің материалдық құндылықтарының орнын ауыстыру жөнінде ұсыныстар енгізеді;

47) мемлекеттік резерв номенклатурасын толықтыру мақсатында жұмылдыру резервінің броньнан шығарыл­ған материалдық құндылықтарының орнын ауыстыру туралы шешім қабылдайды;

48) объектілік кәсіби авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарын құру, орнын ауыстыру, қайта бейіндеу немесе тарату туралы ұйымдар басшылығының шешімдерін келіседі;

49) жұмылдыру дайындығы саласындағы уәкілетті органмен және Қорғаныс министрлігімен келісу бойынша мемлекеттік резервтің материалдық құндылықтарын сақтау пункттерінің тізбесін әзірлейді;

50) азаматтық қорғау күштерінің қызметін қамтама­сыз етеді;

51) мемлекеттік резервтің материалдық құндылық­тарын сақтау және пайдалану тәртібінің бұзылуына кінәлі тұлғаларды жауаптылыққа тарту туралы мәселені шешу үшін құқық қорғау органдарына түгендеу материалдарын жібереді;

52) Қазақстан Республикасының Үкіметіне төтен­ше жағдайлар мен олардың салдарларын жою үшін мем­лекеттік және жұмылдыру резервтерінің құрамындағы қолда бар материалдық-техникалық, азық-түлік, медициналық және басқа да ресурстар запастарын пайдалану туралы, Қазақстан Республикасы Үкіметінің резервінен бөлінетін қаражатты пайдалану туралы ұсыныстар енгізеді;

53) өз құзыреті шегінде мүдделі мемлекеттік органдармен бірлесе отырып, аварияларды тергеп-тексеруді ұйымдастырады және жүргізеді;

54) төтенше жағдайларды жою кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ұйымдардың материалдық-техникалық ресурстарын жұмылдырады;

55) өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы жұмыстарды жүргізу құқығына заңды тұлғаларды аттестаттауды жүргізеді;

56) мемлекеттік емес өртке қарсы қызметтерді ұйым­дардағы, елді мекендердегі және объектілердегі өрттердің алдын алу және сөндіру, өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету және авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу жөніндегі жұмыстарды жүргізу құқығына аттестаттауды жүргізеді;

57) азаматтық қорғау саласында мемлекеттік есепке алуды жүргізеді;

58) азаматтық қорғау органдарының және уәкі­летті органға ведомстволық бағынысты мемле­кеттік кәсіп­орындардың қызметкерлері мен өзге де жұмыскерлері үшін арнайы нысанды киім үлгілерін белгілейді;

59) қауіпті өндірістік объектілерде қолданылатын технологияларды, техникалық құрылғыларды, материалдарды, қауіпті техникалық құрылғыларды қолдануға рұқсат береді;

60) жарылғыш заттар мен олардың негізінде жасалған бұйымдарды ұдайы қолдануға, жарылыс жұмыстарын жүргізуге рұқсат береді;

61) мемлекеттік инспекторға қызметтік куәлік, омы­рауға тағатын белгі, нөмірлік мөртабан мен пломбир беру қағидаларын бекітеді;

62) мемлекеттік инспектордың қызметтік куәлігінің, омырауға тағатын белгісінің, нөмірлік мөртабан мен пломбирдің үлгілерін белгілейді;

63) мемлекеттік инспекторлар актілерінің нысандарын бекітеді;

64) елді мекендер мен аса маңызды мемлекеттік меншік объектілерінің аумақтарын өрттерден қорғауды қамтамасыз етеді;

65) қауіпті өндірістік объектілерді салуға, кеңейтуге, реконструкциялауға, жаңғыртуға, консервациялауға және жоюға жобалық құжаттаманы келіседі;

66) қосалқы (қалалық, қала сыртындағы), көмекші және жылжымалы басқару пункттерін құруды қам­тамасыз етеді;

67) азаматтық қорғаудың мемлекеттік жүйесінің корпо­ративтік ақпараттық-коммуникациялық жүйе­сінің, ахуалдық-дағдарыс орталықтарының жұмыс істеуін қамтамасыз етеді;

68) денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша құтқарушылардың денсаулық жағдайының сай келуіне және оларды медициналық куәландырудан өткізуге қойылатын талаптарды бекітеді;

69) төтенше жағдайлар аймағындағы халықтың ең төменгі тіршілігін қамтамасыз ету нормаларын әзірлейді;

70) Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің тапсырмасы негізінде Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен, табиғи және техно­гендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасы Үкіметінің резервінен қаражат бөледі;

71) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы ?????????? ??????????? ????????? ???? ?? ?????????????? ?????? ???????Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

2. Уәкілетті органның жалауы мен нышаны болады.

Уәкілетті органның жалауы мен нышанының сипатын Қазақстан Республикасының Президенті бекітеді.

 

13-бап. Орталық атқарушы органдардың азамат­тық қорғау саласындағы құзыреті

Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органдары өз құзыреті шегінде:

1) орталық атқарушы органның азаматтық қорғаныс жоспарын әзірлейді және бекітеді;

2) азаматтық қорғау саласындағы нормативтерді, стандарттар мен қағидаларды әзірлейді, бекітеді және (немесе) келіседі, мемлекеттік салалық есепке алуды жүр­гізеді және осы деректерді уәкілетті органға ұсынады;

3) өздерінің қарауындағы жағдайды байқау, бақылау және төтенше жағдайларды болжау қызметтеріне басшылық етеді;

4) азаматтық қорғау саласындағы ғылыми зерттеу­лерді, білімді насихаттауды, халықты және мамандарды оқытуды ұйымдастырады;

5) Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілерінің орындалуын қамтамасыз етеді;

6) мемлекеттік резервтің материалдық құндылық­тарын сақтау үшін ұйымдардың тізбесі жөнінде ұсыныстар әзірлейді;

7) жұмылдыру дайындығы саласындағы уәкілетті органға жұмылдыру резервінің материалдық құндылық­тарының орнын ауыстыру жөнінде ұсыныстар жібереді;

8) мемлекеттік резервтің материалдық құндылық­тарын қалыптастыру және сақтау кезінде уәкілетті органға ұйымдастырушылық көмек көрсетеді;

9) уәкілетті органмен келісу бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметіне мемлекеттік резервтің материалдық құндылықтарын қарызға беру және броньнан шығару туралы ұсыныстар енгізеді;

10) жұмылдыру резервінің материалдық құндылық­тарын сақтау бойынша ұйымдармен шарттар жасасады;

11) Қазақстан Республикасының Үкіметіне жұмыл­дыру резервінің материалдық құндылықтарын қалып­тастыру және сақтау бойынша шығыстардың көлемі мен құрылымы жөнінде ұсыныстар енгізеді;

12) ведомстволық бағынысты ұйымдардағы өрттердің алдын алу жөнінде іс-шаралар жүргізеді;

13) азаматтық қорғаудың салалық кіші жүйелеріне басшылықты жүзеге асырады;

14) ведомстволық бағынысты ұйымдарда азаматтық қорғаныс мүлкінің запастарын құрады және олардың сақталуын, жаңартылуын және оларды қолдануға әзірлікте ұстап тұруын бақылауды жүзеге асырады;

15) жаһандық және өңірлік ауқымдардағы төтенше жағдайларды жою жөніндегі іс-қимылдар жоспарларын әзірлеуді және бекітуді ұйымдастырады;

16) қосалқы (қалалық, қала сыртындағы), көмекші және жылжымалы басқару пункттерін құруды қамта­масыз етеді;

17) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

 

14-бап. Қазақстан Республикасы Қорғаныс минис­трлігінің азаматтық қорғау саласындағы құзыреті

Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі:

1) уәкілетті органды, ал әскери басқарудың жергілікті органдары арқылы – уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерін тиісті дәрежедегі жауынгерлік әзірлікті енгізу туралы, сондай-ақ жұмылдыруды жариялау туралы құлақтандырады;

2) Қазақстан Республикасы Президентінің жарлық­тары негізінде азаматтарды Қазақстан Республикасының азаматтық қорғаныс жүйесіне әскери қызметке шақы­руды, сондай-ақ азаматтарды жұмылдыру бойынша шақыруды жүргізеді;

3) қазіргі заманғы зақымдаушы құралдарды қолдану салдарларынан халықты және аумақтарды қорғау жөніндегі, сондай-ақ төтенше жағдайлар мен олардың салдарларының алдын алу және оларды жою жөніндегі міндеттерді шешу кезінде уәкілетті органмен өзара іс-қимыл жасайды;

4) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

 

15-бап. Жергілікті өкілді және атқарушы орган­дардың азаматтық қорғау саласындағы құзыреті

1. Жергілікті өкілді органдар:

 1) төтенше жағдайлар туындаған кезде қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету, олардың алдын алу және жою жөніндегі қағидаларды бекітуге құқылы, оларды бұзғаны үшін әкімшілік жауаптылық көзделген;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету бойынша өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

2. Азаматтық қорғау саласындағы жергілікті атқа­рушы органдар тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік аумағында жергілікті ауқымдағы төтенше жағдай­лардың салдарларын жоюды жүзеге асырады, сондай-ақ уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерімен бірлесе отырып, олардың алдын алуды және оларды жоюды қамтамасыз етеді.

3. Жергілікті атқарушы органдардың азаматтық қорғау саласындағы өкілеттіктеріне:

1) халық пен ұйымдарға азаматтық қорғау саласын­дағы шаралар туралы хабар беру;

2) мемлекеттік өртке қарсы қызмет бөлімшелері жоқ елді мекендерде өрт сөндіру бекеттерін ұйымдастыру, оларды материалдық-техникалық жарақтандыру;

3) қауіпті өндірістік факторлардың зиянды әсері болған жағдайда оларды оқшаулау, адамдардың өмірін құтқару, олардың денсаулығын, құқықтары мен мүдделерін қорғау, меншіктерді күзету, қоғамдық тәртіпті ұстап тұру жөніндегі іс-шараларды орындау бойынша, қолда бар күштерді, құралдар мен ресурстарды тарта отырып, қажетті көмек көрсету;

4) азаматтық қорғауды басқарудың аумақтық кіші жүйелерінің күштері мен құралдарын құру және оларды ұдайы әзірлікте ұстап тұру;

5) аварияларды, төтенше жағдайларды тергеп-тексеруге қатысу;

6) бекітілген бюджеттік мақсаттарға сәйкес азамат­тық қорғаныс, төтенше жағдайлар мен олардың салдар­ларының алдын алу және оларды жою бойынша жергілікті бюджеттің атқарылуын қамтамасыз ету;

7) төтенше жағдайларды жойғаннан кейін қоршаған ортаны сауықтыру, жеке және заңды тұлғалардың шаруашылық қызметін қалпына келтіру жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыру;

8) өз құзыреті шегінде азаматтық қорғаудың аумақ­тық кіші жүйесіне басшылық ету;

9) азаматтық қорғаныс мүлкінің көлемдерін айқындау және оларды жинақтау, сақтау, жаңарту және әзірлікте ұстап тұру жөнінде қажетті шаралар қолдану;

10) игеріліп жатқан кен орындары аудандардағы және сейсмикалық қауіпті өңірлердегі бұрыннан бар ғи­мараттар мен құрылыстардың беріктігі мен орнықтылығын арттыру;

11) құлақтандыру мен хабар берудің техникалық құралдарын орналастыруды ұйымдастыру;

12) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, аудандардың, облыстық және аудандық маңызы бар қалалардың авариялық және шұғыл қызметтерінің, азаматтық қорғау қызметтерінің бірыңғай кезекшілік-диспетчерлік «112» қызметімен ақпараттық өзара іс-қимыл жасауын ұйымдастыру;

13) төтенше жағдайларда халықтың тіршілігін қамтамасыз ету;

14) жергілікті ауқымдағы төтенше жағдайлар мен олардың салдарларын жою жөніндегі іс-қимылдар жоспарларын бекіту;

15) дала өрттерін, сондай-ақ мемлекеттік өртке қарсы қызмет бөлімшелері жоқ елді мекендерде өрттерді сөндіру;

16) табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар мен олардың салдарларының алдын алуға және оларды жоюға жергілікті атқарушы органдардың төтенше резервінен қаражат бөлу;

17) төтенше жағдайларды болғызбау, адамдардың өмірі мен денсаулығын сақтау, материалдық және мәдени құндылықтарды қорғау, сондай-ақ төтенше жағдайлар кезіндегі салдарларды жою және нұқсанды азайту жөнінде шараларды әзірлеу және қолдану;

18) төтенше жағдай аймағында зардап шеккендерді медициналық қамтамасыз етуді, оның ішінде дәрілік заттармен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен қамтамасыз етуді ұйымдастыру;

19) қосалқы (қалалық, қала сыртындағы), көмекші және жылжымалы басқару пункттерін құруды қам­тамасыз ету;

20) жергілікті мемлекеттік басқару мүдделерінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру жатады.

4. Жергілікті атқарушы органдар:

1) ерікті авариялық-құтқару қызметтері мен құралым­дарының ерікті өрт сөндірушілеріне, құтқарушыларына, сондай-ақ олардың отбасы мүшелеріне осы Заңның 103-бабының 3, 4, 5 және 7-тармақтарына сәйкес әлеуметтік көмек үшін Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес бюджет қаражатын бөлу туралы шешім қабылдауға;

2) ерікті авариялық-құтқару қызметтері мен құралым­дарын, өртке қарсы ерікті құралымдарды жарақтандыруға жәрдем көрсетуге;

3) бюджет қаражаты болған кезде уәкілетті орган бекіткен тізбеге сәйкес уәкілетті органға оның аумақ­тық бөлімшелері мен оған ведомстволық бағыныс­ты мемлекеттік мекемелердің ғимараттары мен құрылыстарын материалдық-техникалық жарақтан­дыруға, салуға, реконструкциялауға және жөндеуге жәрдем көрсетуге құқылы.

 

16-бап. Ұйымдардың азаматтық қорғау саласын­дағы құқықтары мен міндеттері

1. Ұйымдардың:

1) мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарына азаматтық қорғауды қамтамасыз ету жөнінде ұсыныстар енгізуге;

2) өздерінің объектілерінде болған авариялардың, оқыс оқиғалар мен өрттердің себептері мен мән-жайларын анықтау жөнінде жұмыстар жүргізуге;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасында айқын­далған шекте азаматтық қорғауды қамтамасыз ету жөнінде әлеуметтік және экономикалық ынталандыру шараларын белгілеуге;

4) азаматтық қорғау мәселелері жөнінде ақпарат алуға;

5) өздері өз қаражаты есебінен ұстайтын мемлекеттік емес өртке қарсы қызметті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен құруға, қайта ұйымдастыруға және таратуға, сондай-ақ мемлекеттік емес өртке қарсы қызметті шарттар негізінде тартуға;

6) өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы тәуекелдерге бағалау жүргізуге құқығы бар.

2. Ұйымдар:

1) Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау саласындағы заңнамасында белгіленген талаптарды сақтауға, сондай-ақ мемлекеттік инспекторлардың бұзушылықтарды жою жөнінде берген нұсқамаларын орындауға;

2) өнеркәсіптік қауіпсіздік пен өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөнінде шаралар әзірлеуге және оларды жүзеге асыруға;

3) өртке қарсы насихат жүргізуге, сондай-ақ өз жұмыскерлерін өрт қауіпсіздігі шараларына оқытуға;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда мемлекеттік емес өртке қарсы қызметті құруға немесе мемлекеттік емес өртке қарсы қызметпен шарттар жасасуға;

5) өрт сөндіру жүйелері мен құралдарын жарамды күйде ұстауға, олардың мақсатсыз пайдаланылуына жол бермеуге;

6) өрттерді сөндіру, аварияларды жою, олардың туындау және өршу себептері мен жағдайларын анықтау кезінде, сондай-ақ өрт қауіпсіздігі мен өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарының бұзылуына, өрттердің және авариялардың туындауына жол берген тұлғаларды анықтау кезінде жәрдем көрсетуге, азаматтық қорғау күштерінің бөлімшелері ұйымдардың аумақтарында қызметтік міндеттерін жүзеге асырған кезде олардың Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен кіруін қамтамасыз етуге;

7) уәкілетті органның және мемлекеттік инспек­торлардың сұрау салуы бойынша өрт қауіпсіздігі мен өнеркәсіптік қауіпсіздіктің жай-күйі туралы, оның ішінде өздері өндіретін өнімдердің өртену қауіптілігі туралы, сондай-ақ өз аумақтарында болған өрттер, авариялар, оқыс оқиғалар және олардың салдарлары туралы мәліметтер мен құжаттарды беруге;

8) өртке қарсы қызметке туындаған өрттер, өртке қарсы қорғанудың қолда бар жүйелері мен құралдарының ақаулары туралы, жолдар мен кірме жолдар жай-күйінің өзгеруі туралы дереу хабарлауға;

9) төтенше жағдайлардың туындау қатері туралы немесе туындауы туралы ақпаратты Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен беруге, жұмыскерлер мен халықты құлақтандыруға;

10) Қазақстан Республикасының заңнамасында көздел­ген жағдайларда, жұмыскерлерге және басқа да азаматтарға төтенше жағдайлардың салдарларынан кел­тірілген зиянды (нұқсанды) өтеуді қамтамасыз етуге, төтенше жағдайларды жойғаннан кейін қоршаған ортаны сауықтыру, жеке және заңды тұлғалардың шаруашылық қызметін қалпына келтіру жөнінде іс-шаралар жүргізуге;

11) жұмыскерлерді және өндірістік әрі әлеуметтік мақсаттағы объектілерді төтенше жағдайлардан қорғау жөніндегі іс-шараларды жоспарлауға және жүзеге асыруға міндетті.

3. Қауіпті өндірістік объектілері бар және (немесе) олардағы жұмыстарға тартылатын ұйымдар осы баптың 2-тармағына қосымша:

1) Қазақстан Республикасының аумағында қолда­нуға жол берілген технологияларды, техникалық құрыл­ғыларды, материалдарды қолдануға;

2) өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарының сақталуына өндірістік бақылауды ұйымдастыруға және жүзеге асыруға;

3) өндірістік ғимараттарды, технологиялық құры­лыс­тарды зерттеп-қарау мен диагностикалауды жүргізуге;

 4) қауіпті өндірістік объектілерде қолданылатын, сондай-ақ осы Заңның 71-бабының 2-тармағында көрсетілген техникалық құрылғыларға техникалық куәландыруды жүргізуге;

 5) қызмет етудің нормативтік мерзімі біткен техни­калық құрылғыларға оларды одан әрі қауіпсіз пайдаланудың мүмкін мерзімін анықтау үшін сараптама жүргізуге;

6) белгіленген өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына сай келетін лауазымды адамдар мен жұмыскерлерді қауіпті өндірістік объектілердегі жұмысқа жіберуге;

7) қауіпті өндірістік объектілерге бөгде адамдардың кіруін болғызбау жөнінде шаралар қабылдауға;

8) авариялардың, оқыс оқиғалардың туындау себеп­теріне талдау жүргізуге, қауіпті өндірістік факторлардың зиянды әсерінің және олардың салдарларының алдын алуға және оларды жоюға бағытталған іс-шараларды жүзеге асыруға;

9) уәкілетті органның аумақтық бөлімшесіне, жергі­лікті атқарушы органдарға, төтенше жағдай тарала­тын есепті аймаққа жататын халыққа және жұмыскерлерге авария­лар туралы және қауіпті өндірістік факторлардың туындауы туралы дереу хабар беруге;

10) аварияларды, оқыс оқиғаларды есепке алуды жүргізуге;

11) қауіпті өндірістік объектінің қаржылық-эконо­ми­калық қызметі жоспарларын әзірлеу кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз етуге жұмсалатын шығындарды көздеуге;

12) уәкілетті органның аумақтық бөлімшелеріне жарақаттану және оқыс оқиғалар туралы ақпарат беруге;

13) мемлекеттік инспекторды қауіпті өндірістік объектіде болған кезде жеке қорғану құралдарымен, қауіпсіздік аспаптармен қамтамасыз етуге;

14) қызмет етуінің нормативтік мерзімі біткен техникалық құрылғыларды уақтылы жаңартуды қамта­масыз етуге;

15) осы Заңда айқындалған қауіпті өндірістік объек­тілердің өнеркәсіптік қауіпсіздігін декларациялауға;

16) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес қауіпті өндірістік объек­тінің жұмыскерлер штатының жасақталуын қамтамасыз етуге;

17) өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы маман­дардың, жұмыскерлердің даярлығын, қайта даярлығын және білімін тексеруді қамтамасыз етуге;

18) кәсіби әскерилендірілген авариялық-құтқару қызметтерімен және құралымдарымен Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қызмет көр­сетуге арналған шарттар жасасуға немесе осы ұйым­дардың қауіпті өндірістік объектілеріне қызмет көрсету үшін объектілік кәсіби авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарын құруға;

19) уәкілетті органның аумақтық бөлімшесіне қауіпті заттардың тасымалданатыны туралы бұларды жүзеге асырғанға дейінгі кемінде күнтізбелік үш күн бұрын жазбаша хабарлауға;

20) уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінде қауіпті өндірістік объектілерді есепке қоюды, есептен шығаруды жүзеге асыруға;

21) осы Заңға сәйкес қауіпті өндірістік объектіні салуға, кеңейтуге, реконструкциялауға, жаңғыртуға, консер­вациялауға және жоюға жобалық құжаттаманы келісуге;

22) қауіпті өндірістік объектіні пайдалануға берген кезде мемлекеттік инспектордың қатысуымен қабылдау сынақтарын, техникалық куәландыруларды жүргізуге;

23) авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу үшін жиынтықпен, қажетті техникамен, жабдықпен, сақтан­дыру және жеке қорғану құралдарымен қамтамасыз ете отырып, объектілік кәсіби авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарын әзірлікте ұстап тұруға;

24) қауіпті өндірістік объектілерде ықтимал авария­ларды және олардың салдарларын оқшаулау және жою жөніндегі іс-шараларды жоспарлауға және жүзеге асыруға;

25) аварияларды жою жоспарына сәйкес жұмыстарды жүргізуге материалдық және қаржылық ресурстардың резервтеріне ие болуға;

26) қауіпті өндірістік объектілерде авария, оқыс оқиға туындаған жағдайда мониторинг жүргізу, байланыс және іс-қимылдарды қолдау жүйелерін құруға және олардың орнықты жұмыс істеуін қамтамасыз етуге;

27) қауіпті өндірістік объектілерде авария, оқыс оқиға болған жағдайда жұмыскерлерді іс-қимылдарға оқытуды жүзеге асыруға;

28) жергілікті құлақтандыру жүйелерін құруға және ұдайы әзірлікте ұстап тұруға міндетті.

4. Қауіпті өндірістік объектілері бар және (немесе) олардағы жұмыстарға тартылатын ұйымдарға, егер олар осы объектілерде:

көмірсутек шикізатын геологиялық барлауды қоспа­ғанда, геологиялық барлау жұмыстарын және бұрғылау-жару жұмыстарын жүргізбестен кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру бойынша тау-кен жұмыстарын;

жүк көтергіш механизмдер пайдаланылатын жұмыс­тарды ғана жүргізсе, осы баптың 3-тармағы 18) тармақ­шасының күші қолданылмайды.

5. Азаматтық қорғаныс бойынша санаттарға жатқы­зылған ұйымдар осы баптың 2-тармағына қосымша:

1) азаматтық қорғаныс жоспарларын әзірлеуге және іске асыруға;

2) объектілік сипаттағы төтенше жағдайлар мен олардың салдарларын жою жөніндегі іс-қимылдар жоспарларын әзірлеуге, бекітуге және іске асыруға;

3) әскери қақтығыстар жүргізу кезінде жұмыскерлерді және объектілерді қорғау бойынша азаматтық қорғаныс іс-шараларын жүзеге асыруға;

4) азаматтық қорғаныс бойынша жұмыскерлерді оқытуды жүзеге асыруға;

5) ұжымдық және жеке қорғану құралдарының запастарын құруға және оларды ұдайы әзірлікте ұстап тұруға;

6) өз объектілерінде авариялық-құтқару жұмыстары мен ке­зек күттірмейтін жұмыстарды жүргізуді ұйым­дас­тыруға міндетті.