Ќазаќстан Республикасыныњ ѓылым жєне білім беру министірлігі

Реттеумен және өндірісті техникалық қызмет көрсетумен айналысып жүрген жұмысшылар еңбегін нормалау

жүктеу 1,23 Mb.

бет	2/11
Дата	17.11.2017
өлшемі	1,23 Mb.
	#842

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Реттеумен және өндірісті техникалық қызмет көрсетумен айналысып жүрген жұмысшылар еңбегін нормалау.

^{Өндірісті техникалық қызмет көрсету және реттеудің еңбек процестері реттеушілер, бақылаушы – станокшылар және слесарлық жұмыстар, слесарлар және слесарь-электриктер жөндеу және жабдықты техникалық қызмет көрсету бойынша өндірістік және қызметтік-тұрмыстық орындарды тазалаушылар және уақыт нормасының типтік есептерінің тәртібі және жұмысшылар әсерінен қызмет, қызмет ету және жабдықтардың нормалары қызмет етудің әртүрлі схемаларына тәуелді, сонымен қатар өндірістің әртүрлі типтерінде қызмет ететін жұмысшылардың сандық құрамының оңтайлы нұсқасын таңдайды, есепке алады. Реттеушілер үшін қызмет көрсету уақытының нормалары жабдық түріне сай өңделген және түзетуші коэффицентпен түзетіледі, ауысым уақытында жабдықтың іске қосылу дәрежесін есепке алатын, өңделетін материал түрін және қорытпаларды, қызмет көрсету формасын жабдыққа қызмет негізгі жұмысшының қатысуын, орын ауыстыру әдісін және бөлшек фиксациясын және т.с.с. Жабдықты реттеушілердің жұмыс разряды жеке мамандықтар бойынша жаппай, ірі сериялы, орташа сериялы және ұсақ сериялы өндіріс типтерінде орындалатын жұмыс мазмұны бойынша анықталады. Әр типтегі жабдық ауданын реттеуге жұмыс еңбегінің сыйымдылығын ең ауыр ауысымға келесі формуламен есептейді:}

^{Реттеушілердің қатысушы санын мына формуламен есептейді:}

^{Станоктың және слесарлық жұмыс бақылаушылары.}

^{Бақылаушылар санын есептеуге: бақылау өшемдеріне арналған дифференциалданған және іріленген уақыт нормалары жаппай және ірі сериялы өндірістерде және қалған өндіріс типтеріндегі қызмет көрсету нормалары қолданылуы мүмкін. Оперативті уақыт нормалары қосымша уақыттың жалпы машинажасау нормативтерімен анықталады. Қорытынды өлшеуге , қорытынды өлшеулердің периодтылық коффицентін бақылаудың таңдау процентін қоса есепке алатын:}

^{Әр операция бойынша бақылаудың еңбек сыйымдылығын мына формула бойынша анықтайды:}

^{Бөлімше бойынша барлық бөлшек операциялардың жалпы бақылау еңбек сыйымдылығын сумма түрінде}

^{= анықталады.}

^{Ауысым бойынша бақылаушылардың қатысу санын мына формуламен анықтайды:}

^{Негізгі жұмысшылардың жалпы қатысу санын есептей отырып және жұмысшылардың санын, жеке бақылаулармен айналысатын , бөлімше бақылаушыларының қатысушы саны анықталады:}

^{Слесарлар және жабдықты жөндей бойынша слесарь-электриктер. Слесарьлар мен жабдық жөндеу бойынша слесар-электриктердің екі негізгі жұмыс топтары болады: жабдықты түбегейлі, орташа және ағымдық жөндеуді орындау жоспарлы жөндеу графигіне сай; тексерістер, техникалық қызмет көрсету, бақылау және жабдықтың жұмысын тексеру және т.б. Жабдық жөндеу слесарларының қатысу санын мына формуламен анықтайды:}

^{Механикалық және электрикалық бөлімдердегі жабдықтарға қызмет көрсетуші жұмысшылардың қатысу санын жеке жүргізіледі және мына формуламен анықталады:}

^{Майлаушылардың қатысу санын есептеу}

^{Өндірістік және қызметтік-тұрмыстық орындарды тазалаушылар өндірістік орындарды тазалаушылар үшін қызмет көрсету нормасы бөлімшенің түріне, жиналатын қалдық массасына, тазалықтың сапасы мен көлеміне тәуелді болады. Қызметтік-тұрмыстық орындардың тазалауына орын түрі мен сол цехта жұмыс істейтіндердің саны әсер етеді. Тазалаушылардың қатысу саны мына формуламен анықталады:}

⁴
^{4 Тақырып: Басқарушылардың, мамандардың және қызметкерлердің еңбегін мөлшерлеу және ұйымдастыру} ^{Дәріс жоспары:} ^{1 Басқарушылардың, мамандардың және қызметкерлердің еңбегін мөлшерлеу және ұйымдастыру} ^{2 Ғылыми өңдірістерде және инженерлік қызмет көрсету өңдірістерде еңбекті мөлшерлеу және ұйымдастыру} ^{Жұмысшыларға қарағанда, басшылар, специалистер және қызметшілер өздері материалдық құндылықтарды тікелей өндірмейді, ал қажетті ұйымдық-техникалық және әлеуметтік-экономикалық алғышарттарды шығарады және өндірістік операциаларды орындаумен айналысып жатқан адамдардың эффектілі еңбегіне жағдай жасайды. Олар еңбек жинағының өніміне информация құралымен әсер етеді, өндірістік процестің жағдайын сипаттайтын, шешімге сай келеті өзгешелікпен.} ^{Кәсіпорын басшылары және олардың бөлімшелері ұйымдық-әкімшілік жұмыстарды іске асырады оперативтік және перспективтік сипаттағы, кадрларді жинау және оларды орналастыру қызметтің координациясына және т. б.} ^{Специалистер техникалық, ғылыми ұйымдық, экономикалық және басқа тапсырмалардың шешімдерін өндіреді, қажетті құжаттарды шығарады және т. б..} ^{Қызметшілер әртүрлі құжаттарды дайындайды және толтырады, олардың сақталуын және басқаға жетуін қамтамасыз етеді.} ^{Еңбек мазмұнының астында басшылардың, специалистердің, қызметшілердің еңбек функциаларының құрамы түсіндіріледі, орындалатын жұмыстардың және шешілетін есептер жинағы, қойылған мақсатқа қол жеткізуге бағытталған және осы мақсатқа талаптанған құралдармен, заттармен және еңбек нәтижелерімен. Еңбек мазмұнын әртүрлі көзқарастармен сипаттауға болады:} ^{Функционалдық мазмұны – специалистер еңбегінің функциалар құрамы, жобалар, шығару, енгізу, меңгеру және жаңа техниканы, технологианы және материалдарды өндіруді басқару процестерімен байланысты.} ^{Заттық-функцоналдық мазмұны – анықталған өндірістык нысандарға сай жеке функциаларды орындау бойынша жұмыс кешендері.} ^{Технологиялық мазмұны – жұмыс орындау процедуралары, шешілетін есептер мазмұнын сипаттайтын, оларды орындаудың арасындағы байланыс пен тәртіп, қажетті сыртқы байланыстар, жұмылдырылатын техникалық құралдар, информацианы әкелушілер және қайнар көздері, есепті шешуге қолданылатын әдістер және т. б.} ^{Еңбектің функцоналдық, заттық-функцоналдық және техникалық мазмұны әр уақытта өзгеріп отырады, специалистердің шығармашылық білімдерінің толықтырып отыруына байланыты өз аймағы бойынша және оларды практикалық қызметке пайдалануына, ғылыми-техникалық, басқарушының есептерін шешу әдістерін тұрақты түрде дамытып отыру және олардың шешудің жаңа технологияларын меңгеру, соның ішінде автоматтандырылған ғылыми зерттеулер жүйесін (АҒЗЖ), жобалаудың автоматталған жүйесін (ЖАЖ), өндірістің басқарудың автоматтандырылған жүйесін (ӨБАЖ) қолдану. Басшылар, специалистер және қызметшілер еңбегінің маңызды ерекшелігі болып оның ақыл-ойының сипаты табылады. Ақыл-ой еңбегінің үш түрі бар: интелектуалдық, әкімшілік және опсраторлық.} ^{Интелектуалдық еңбек шығармашылық ақыл-ой қызметінің табиғатын, оның психологиялық мәнін көрсетеді.} ^{Әкімшілік еңбек функционалдық мазмұны бойынша іс-әрекеттері тікелей басқарудан және адамдарды олардың еңбек процесінің әректіне әкелуден тұрады. Операторылық еңбек функционалық еңбегі бойынша өндіріс, еңбек және басқарупроцестерін информациялық қамтамасыз етуге бағытталған информациялық техникалық жұмыстан тұрады.} ^{Ақыл-ой еңбегін нормалау және ұйымдастыруға келесі негізгі топтар сай:} ^{еңбектің жоғары мазмұндылығын қамтамасыз ету;} ^{нормларды арттыру колективте шығармашылық атмосфераны қалыптастыру мақсатында және шығармашылықта “натиска” нормлау процесін болғызбау;} ^{қорытынды нәтижелерде ұжымдық және индивидуалдық қызығушылықтарды арттыру;} ^{специалистердің жалпы білім алу дәрежесін өсіру және квалификациясын үздіксіз арттырып отыруға жағдай жасау, ғылыми техникалық прогресс талаптарының артуына сай квалификацияларды қамтамсыз ету мақсатында.} ^{Бөлуші қатынастарды арттыру маңызды рөл атқарады, ол жұмыстың қорытынды нәтижесіне әрбір орындаушының үлесін үлкен объективтілікпен анықтауға және еңбек эффективтілігі үшін еңбекақы мөлшеріне уақыт үстемелерін кең қолдануға мүмкіндік береді.} ^{Еңбек режимін және басшылардың специалдық және қызметшілердің демалысын таңдау келесі жағдайарымен сипатталады.} ^{Әдеттегі тәртіп, жұмыстың жүйелілігі және еңбекпен демалыстың дұрыс тізбектелуін сақтау қажет. Жұмыс күнінің тәртібі мүмкіндік шаршау профилактикасын құрастыруы керек, ол жұмыс көлемін және демалыс формаларын рационалды топталу есебінен жүреді.} ^{Демалыс адам жағынан міндетті толық шарасыздықты қарастырмайды, ол қызметтің жаңа формасына назар аударуын ауыстырумен қол жетуі мүмкін. Қызмет формасын ауыстыру белсенді демалыс түрынде еңбек процесінің ұйымдастыруы мен сипатына тәуелді болады.} ^{Жұмысшы өзі еңбек процесін жұмыс күні уақытында жоспарлаған кезде, қызмет формасының ауысуы жұмыс көлемінің әртүрлі ауырлық дәрежесімен және интенсивтілігімен тізбектеліп қалыптасады. Қызмет формасын ауыстыру негізінде белсенді демалыстың рөлін орындайды, егер физиологиялық талаптар есептелінсе. Жас адамдарда бұл әдіс эффектифті нәтижелер береді. Жұмыстарды ауыстырған кезде үлкен нәтижелерді интенсивті жұмыстарды – ақырынға, жоғары типтегі – кішісіне, ауыр жұмысты – қарапайымға, бір қалыптыны – азырақ бір қалыптыға ауыстырғанда береді. Тізбектелген жұмыстар жұмыс позасымен жұмыс көлемінің мазмұнымен ерекшеленуі қажет.} ^{Жұмыс позасы физиологилық точкадан қарағанда рационалды болады, егер адам өзінің қарауына сай периодты түрде тұрып немесе отырып жұмыс істей алатын болса.} ^{Жұмыс орынынң жеңіл трансформациясы да пайдалы, жұмыс бетінің өзгеруі, позаны аустырған уақытта көру бұрышы өзгеріссіз қалуы үшін.} ^{Эмоционалды артық күштің кері әсерінің салдарын орындаушы топ және бөлімшелер басшыларына сипатты, адамдармен тұрақты байлансы бар.} ^{Өзін-өзі ұстаудың маңызды регуляторы болып адамның жігерлік қасиеті табылады, жағымсыз эмоционалды жағдайдың дамуын ұстап қалу мүмкіндігі, оларды әруақытта алдын-ала ескеру оңай.} ^{Ақыл-ой еңбегінің рационалды әдістері мен әдеттерін дамыту үшін арнайы жаттығуларды ұсынады. Егер физикалық жұмыс – қабілетін физикалық жаттығулар жолымен арттыруға болса, онда дәл осы сияқты жүйелік жаттығулар жолымен ақыл-ойдың жұмыс-қабілетін арттыруға және жүктелуге кедергіні дамытуға болады.} ^{Ақыл-ой еңбегінің жоғары эффектілігіне қол жеткізу үшін жеке, сонымен қатар ақыл-ой еңбегін жұмыс техникасын басқара білу маңызды, еңбекті өзінше ұйымдастыру әдетін жетілдіру, сонымен қатар ақыл-ой еңбегін ұйымдастырудың негізгі әдістерін меңгере жұмысты бөліктерге бөлу, информация ізлдеу, кітаппен жұмыс, еңбек нәтижелерін тіркеу, жеке архивті ұйымдастық инетллектуалды қызметін жаңа әдістерін меңгеру әдістерін меңгеру процесін жеделдету мақсатқа бағытталған ұйымдық қамтамасыз етумен бірге жүрумен қажет.} ^{Эффектілі қолдану АЖ тікелей қолданушыларынң мүмкіншіліктері көбінесе жұмыс орындарын ұйымдастыруға жақсартуға тәуелді болады, ЭВМ перифериялық құрылғылармен жабдықталған, соның күшімен адам – пайдаланушы ЭВМ-мен қатынасады.} ^{Автоматтандырылған жұмыс орыны (АЖО) – бұл информацияны көрсету құралдарымен жабдықталған, басқару органдарымен, қосымша жабдықпен және кеңістіктің жұмыс жиһазымен, мұнда бір немесе бір топ АЖ қолданушылар қызметі іске асды.} ^{Специалистер – мамандандырылмаған операторлар – өз әрекеттерін таңдауға кеңістік-уақыт бостандығына ие.} ^{Олар үшін дисплеймен және басқа АЖ терминалдың құралдарымен жұмыс істеу негізгі жұмыс емес, ол қосымша болып табылады.} ^{АЖ специалист – қолданушыларының жұмыс жағдайлары бірқатар ұйымдық және техникалық белгілермен сипатталады. Оларға тәуелді жұмыс орындарының бірнеше түрі пайда болады: қолданушылармен жұмыс орындарын бекіту формасы бойынша – персоналды және топтық; қолдану шылардың өзара әсерін ұйымдастыру бойынша индивидуалдық және ұйымдық;} ^{Бір қолданушымен техникалақ құралдарды жұмылдыру саны бойынша – жалғыз және көпаппараттық.} ^{АЖО кеңістіктегі ұйымдастыруының бірінші кезектегі есебі болып орындықтың дұрыс биктігін анықтау болып табылады. Одан басқа параметрлер тәуелді болады – экран биіктігі клавиатураның орналасуы және жазба үшін жұмыс бетінің жағдайы. Ересек адам үшін орындықтың биіктігі мына шамада реттеледі 380-500 мм.} ^{Жұмыс орыны әртүрлі жұмыс типтері үшін ыңғайлы болуы қажет, еркектермен де, әйелдермен де орнындалатын, сондықтан жұмыс бетінің биіктігінің мына маңда реттейді 670-800 мм еденнен. Егер реттеу болмаса, онда ұсынылатын биіктік 725 мм, бұл үстелдің стандартты биіктігінен (780 мм) кіші. Клавиатураның орналасу биіктігін одан да төмен ету ұсынылады – 620-700 мм шамасында, оны үстелдің арнайы тереңдеуіне орналастыра отырып немесе арнайы тараптарға. Клавиатураны былайша орналастырған дұрыс, өйткені онда жұмыс істеген кезде иықтың бос түсірілуімен және қолдың көлденең орналасуымен. Интенсивті операторлық жұмыс кезінде клавиатура жағдайын варьирлеген дұрыс.} ^{Сыртқы ортаның басқа спецификациалық факторы дисплеймен жұмыс істеген уақытта адам организміне жағымсыз радиобиологиялық әсер болып табылады. Экранда жұмыс қызметінің күнтізбелеік жалғасуын шектеу ұсынылады, дисплейді онда ешкім жұмыс істемеген кезда ғана өшіріп қана,және жұмыс зонасының аумағына дисплейді шоғырландырмау.}	⁴
^{Практикалық сабақтар}
^{1 ПС Токарлық жұмыстарда уақыт нормасын есептеу}

жүктеу 1,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11