KB0,16...0,35
Қабылдаймыз KB0,20
Екі білікті автобустар үшін трансмиссияның пәк мәні шамамен hтр= 0,92 .
(2.6)
Қозғалтқыштың ең жоғары қуаты мынадай формула бойынша анықталады:
(2.7)
Мұндағы: a,b және c-қозғалтқыш түріне байланысты коэффициенттер
ne- қозғалтқыштың иінді білігінің айналу жиілігінің ағымдағы мәні;
nN-ең жоғары қуат кезінде иінді біліктің айналу жиілігі.
a, b және c коэффициенттерінің мәнін мына формулалар бойынша анықтауға болады:
(2.8)
(2.9)
(2.10)
мұндаKM-сәт бойынша бейімделу коэффициенті.
KM -бензинді қозғалтқыштар үшін 1,1...1,35 .
KM -1,2 құрылғысын қабылдаймыз .
K n- айналу жиілігі бойынша икемділік коэффициенті.
Бензин қозғалтқыштары үшін K n=1,5...2,5 .
K n =1,5 Құрылғысын қабылдаймыз.
nN үшін ең жоғары қуатты анықтау кезінде neқатынасының мәнінбензинді қозғалтқыштарда 1,2.
2.2.2 Қозғалтқыштың жылдамдық сипаттамасы
Автомобильдің қозғалуына ықпал ететін негізгі күш қозғалтқыш, трансмиссия агрегаттары жұмысының және жетекші доңғалақтардың жолмен өзара іс-қимылының нәтижесінде пайда болатын тартқыш күші болып табылады.
Тарту күшін анықтау үшін тиімді қуат N e және моментінің иінді біліктің бұрыштық жылдамдығына немесе Meиінді біліктің айналу жиілігінетәуелділігін білдіретін қозғалтқыштың жылдамдық диссипативный қолданады.
Қозғалтқыштың тиімді қуаты мынадай формула бойынша анықталады:
(2.11)
қатынасының тиімді қуат мәнін анықтау кезінде 0,2 – ден 1,2-ге дейін тең деп қабылдаймыз.
Ne1 0,40,22,40,221,80,2311,2 кВт
Ne2 0,40,42,40,421,80,4333,4кВт
Ne3 0,40,62,40,621,80,6349,4кВт
Ne4 0,40,82,40,821,80,8364,6кВт
Ne5 0,41,02,41,021,81,03 кВт
Ne6 0,41,22,41,221,81,2357,7кВт
Тиімді сәттің тиісті мәнін мына формула бойынша анықтайды:
(2.12)
2.1-кесте-Қозғалтқыштың жылдамдық сипаттамасының параметрлері
|
ne
|
|
Өлшем бірліктері
|
0,2
|
0,4
|
0,6
|
0,8
|
1
|
1,2
|
|
nN
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ne
|
об /мин
|
1000
|
2000
|
3000
|
4000
|
5000
|
6000
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
N e
|
кВт
|
11,2
|
33,4
|
49,4
|
64,6
|
69,5
|
57,7
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M e
|
Н м
|
106,96
|
159,5
|
157,3
|
154,23
|
132,7
|
91,8
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.3 Трансмиссияның беріліс санын анықтау
2.3.1 Басты берілістің беріліс саны
Басты берілістің беріліс саны мынадай формула бойынша анықталады:
(2.13)
мұнда nmax- иінді біліктің ең жоғары айналу жиілігі, айн/мин.
r-доңғалақ радиусы, м;
Vmax-автомобиль қозғалысының ең жоғары жылдамдығы, м / с
uКВ-беріліс қорабының жоғарғы беріліс қорабының беріліс саны.
Жоғары беріліс жоғарылайды, uКВ-ді 1 қабылдаймыз .
u р в - тарату қорабының жоғары берілісінің беріліс саны ( uкв-тен).
2.3.2 Бірінші беріліс қорабының беріліс саны
Беріліс қорабының бірінші (төменгі) берілісінің беріліс саны берілген ең жоғары жол кедергісін еңсеру мүмкіндігіне және доңғалақтардың ең жоғары тарту күші жолымен ілінісу шарттары бойынша іске асыру мүмкіндігіне сүйене отырып анықталады.
Бірінші шарт бойынша:
(2.14)
Екінші шарт бойынша:
; (2.15)
Бірінші шарт бойынша табылған беріліс қорабының бірінші беріліс санының мәні екінші шарт бойынша табылған беріліс санының мәнінен аз болса, онда бірінші шартты қабылдаймыз.
2.3.3 Беріліс қорабының аралық беріліс саны.
Тікелей жоғары берілісі бар беріліс қорабы үшін аралық берілістердің беріліс саны мынадай формула бойынша анықталады:
(2.16)
мұнда m-анықталатын беру нөмірі;
N- беріліс саны;
uk1- беріліс қорабының бірінші берілісінің беріліс саны;
uкв- жоғары беріліс қорабының беріліс саны.
Екінші берілістің беріліс саны:
Үшінші берілістің беріліс саны:
Төртінші берілістің саны берілістің беріліс саны:
Бесінші берілістің беріліс саны:
1.4 Автомобильдің тартымдық сипаттамасы
Автомобиль қозғалысының жылдамдығынаPT тарту күшінің тәуелділік кестесіV автомобильдің тартымдық сипаттамасы деп аталады.
Автомобиль қозғалысының жылдамдығы мынадай формула бойынша анықталады:
(2.17)
; (2.18)
Тартылыс сәтін мынадай формула бойынша анықтауға болады:
MT M euтртр; Н м(2.19)
Тартылыс күші:
(2.20)
Бірінші беріліс үшін автомобиль қозғалысының жылдамдығы:
uтр13,58113,85
Бірінші беріліс үшін тарту күші:
Екінші беріліс үшін автомобиль қозғалысының жылдамдығы:
uтр22,63,8710,06
Екінші беріліс үшін тарту күші:
Үшінші беріліс үшін автомобиль қозғалысының жылдамдығы:
uтр31,8943,8717,3
Үшінші беріліс үшін тарту күші:
Төртінші беріліс үшін автомобиль қозғалысының жылдамдығы:
uтр41,383,8715,3
Төртінші беріліс үшін тарту күші:
Бесінші беріліс үшін автомобиль қозғалысының жылдамдығы:
uтр513,8713,87
Бесіншіберіліс үшін тарту күші:
Автомобильдің қозғалыс жылдамдығы мен екінші, үшінші, төртінші және бесінші берілістер үшін тартым күші ұқсас есептеледі, олардың нәтижелері 2.2-кестеге енгізілген.
Кесте 2.2-Автомобильдің тартымдық сипаттамасының параметрлері
|
-
|
0,2
|
0,4
|
0,6
|
0,8
|
1,0
|
1,2
|
|
Об/мин
|
1000
|
2000
|
3000
|
4000
|
5000
|
6000
|
|
Н·м
|
106,96
|
159,5
|
157,3
|
154,23
|
132,7
|
91,8
|
V
|
м/с
|
2,23
|
4,47
|
6,71
|
8,94
|
11,18
|
13,42
|
|
Н
|
4619,9
|
6889,3
|
6774,3
|
6661,3
|
5731,7
|
3965,1
|
V
|
м/с
|
3,1
|
6,2
|
9,2
|
12,3
|
15,4
|
18,5
|
|
Н
|
3355,7
|
5004,1
|
4935,1
|
4838,7
|
4163,3
|
2880,1
|
V
|
м/с
|
3,9
|
7,8
|
11,8
|
15,7
|
19,6
|
23,5
|
|
Н
|
2635,2
|
3929,6
|
3875,4
|
3799,1
|
3269,4
|
2261,7
|
V
|
м/с
|
5,8
|
11,6
|
17,5
|
23,4
|
29,2
|
35,1
|
|
Н
|
1767,9
|
2636,3
|
2599,9
|
2549,2
|
2193,4
|
1517,4
|
V
|
м/с
|
8
|
16
|
24
|
32
|
40
|
48
|
|
Н
|
1290,9
|
1925
|
1898,5
|
1861,4
|
1601,6
|
1107,9
|
3. АВТОМОБИЛЬДІҢ ПАЙДАЛАНУ ҚАСИЕТТЕРІН ЕСЕПТЕУ
3.1 Динамикалық автокөлік паспорты
Динамикалық сипаттама динамикалық фактордың автомобиль қозғалысының жылдамдығына тәуелділік графигімен көрсетіледі.
Динамикалық фактордың мәні мынадай формула бойынша анықталады:
(3.1)
мұндағы: PT -автомобильдің тартқыш күші, Н;
Pв-ауа кедергісінің күші, Н;
Ga-автомобильдің толық салмағы, Н.
Ауа кедергісінің күші:
PвKBFV2;Н
Әрбір тарату үшін жоғарыда келтірілген параметрлерді анықтаймыз және оларды 3.1-кестеге енгіземіз.
3.1 кесте – Динамикалық сипаттаманың параметрлері
ne
|
Н м
|
1000
|
2000
|
3000
|
4000
|
5000
|
6000
|
M e
|
об / мин
|
106,96
|
159,5
|
157,3
|
154,23
|
132,7
|
91,8
|
Трансмиссияның бірінші берілуі ( uтр1=13,85)
PT
|
Н
|
4619,9
|
6889,3
|
6794,3
|
6661,7
|
5731,7
|
3965,1
|
Pв
|
Н
|
1,651
|
6,6337
|
14,948
|
26,535
|
41,497
|
59,792
|
Da
|
-
|
0,248
|
0,3696
|
0,3641
|
0,3563
|
0,3056
|
0,2097
|
V
|
м / с
|
2,23
|
4,47
|
6,71
|
8,94
|
11,18
|
13,42
|
Трансмиссияның екінші берілуі ( uтр2=10,06)
PT
|
Н
|
3355,7
|
5004,1
|
4935,1
|
4838,7
|
4163,3
|
2880,1
|
Pв
|
Н
|
3,1905
|
12,762
|
28,1
|
50,228
|
78,737
|
113,63
|
Da
|
-
|
0,18
|
0,2681
|
0,2635
|
0,2572
|
0,2194
|
0,1486
|
V
|
м / с
|
3,1
|
6,2
|
9,2
|
12,3
|
15,4
|
18,5
|
Трансмиссияның үшінші берілуі ( uтр3=7,3)
PT
|
Н
|
2635,2
|
3929,6
|
3875,4
|
3799,1
|
3269,4
|
2261,7
|
Pв
|
Н
|
5,0497
|
20,199
|
46,228
|
81,835
|
127,54
|
183,35
|
Da
|
-
|
0,1413
|
0,21
|
0,2056
|
0,1996
|
0,1687
|
0,1116
|
V
|
м / с
|
3,9
|
7,8
|
11,8
|
15,7
|
19,6
|
23,5
|
Трансмиссияның төртінші берілуі ( uтр4=5,3)
PT
|
Н
|
1767,9
|
2636,3
|
2599,9
|
2549,2
|
2193,4
|
1517,4
|
Pв
|
Н
|
11,168
|
44,674
|
101,68
|
181,79
|
283,08
|
409,03
|
Da
|
-
|
0,0943
|
0,1392
|
0,1342
|
0,1271
|
0,1026
|
0,0595
|
V
|
м / с
|
5,8
|
11,6
|
17,5
|
23,4
|
29,2
|
35,1
|
Трансмиссияның бесінші берілуі ( uтр5=3,87)
PT
|
Н
|
1290,9
|
1925
|
1898,5
|
1861,4
|
1601,6
|
1107,9
|
Pв
|
Н
|
21,248
|
84,992
|
191,23
|
339,97
|
531,2
|
764,93
|
Da
|
-
|
0,0682
|
0,0988
|
0,0917
|
0,0817
|
0,0575
|
0,0184
|
V
|
м / с
|
8
|
16
|
24
|
32
|
40
|
48
|
3.2 Екпін кезінде жеделдету.
Бірқалыпты емес қозғалыс кезінде автомобильдің динамикалық сапасының көрсеткіштерінің бірі жылдамдық кезінде жылдамдату болып табылады.
Жылдамдық кезінде автомобильдің үдеуін мынадай формула бойынша анықтайды:
(Da )g;м/с2(3.3)
|