108
2 Қазақстандық тәжірибені талдау
2.1 Біліктілікті бағалау және беру/растау жүйесін дамытудың
жалпы күйі
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан
халқына 2017 жылғы 31 қаңтардағы Жолдауында «Қазақстанның үшінші
жаңғыртылуы: Жаһандық бәсекеге қабілеттілік» мемлекеттің төртінші
басымдығы адами капиталдың сапасын арттыру болуы тиіс деп мәлімдеді.
Президент Назарбаев әлеуметтік саясатта мемлекеттің басты
басымдықтары адам капиталын дамытуға ауқымды инвестициялар болуы
керек екенін бірнеше рет атап өтті. Қазақстанда білім беру жүйесін жаңғырту
жалғасуда, білім беру жүйесінің сапасына ерекше назар аударылады. Бұл
салада елеулі сапалы өзгерістер болмаса, өндірісті жаңғырту және елдің
экономикасы мүмкін емес.
Жыл сайын жұмыссыз азаматтарды оқыту арқылы жүзеге асырылатын
бағдарламалардың нәтижесі білікті мамандар даярлығының сапасына
күтілетін нәтижелерді бермейді. Жұмыс берушілердің айтуынша, білімді
адамдар біліктілік деңгейі (біліктілігі) ешқандай сынға ұшырамайды.
Қазақстан Республикасының Үкіметі соңғы жылдары ТжКББ және
жоғары
оқу
орындарының
оқу
мекемелері
үшін
білім
беру
бағдарламаларының мазмұнын жаңарту, сондай-ақ кәсіптік қоғамдастықтың
қатысуымен бәсекелес ортада біліктілікті сертификаттау жүйесін енгізу
арқылы еңбек ресурстарының сапасын дамытудың мәселесіне баса назар
аударады.
Халықаралық стандарттарға және жұмыс берушілердің заманауи
талаптарына сәйкес келетін заманауи білікті жұмыс күшінің қажеттілігіне
байланысты Қазақстандағы білім беру жүйесінің сапасын қамтамасыз етудің
жаңа механизмін әзірлеу қажет болды.
Осы мақсатта Германия, Франция, Ұлыбритания, Сингапур, Малайзия,
Оңтүстік Корея сияқты елдерде ресми тренингтердің сапасын қамтамасыз
етудегі халықаралық тәжірибе зерттелді.
Нәтижесінде,
Қазақстандағы
білім
беру
жүйесінің
барлық
деңгейлерінде халықаралық тәжірибені ескере отырып, КС талаптарына
сәйкес біліктіліктердің сәйкестігін бағалаудың тәуелсіз жүйесін, соның
ішінде оқу жетістіктерінің деңгейін сырттай бағалау жүйесіне енгізу туралы
шешім қабылданды
54
.
Білім беру жүйесінде білім алушылардың оқу жетістіктерінің
деңгейлерін бағалау былайша жүргізіледі:
бастауыш білім деңгейінде іріктеу арқылы (1-4 сыныптар);
негізгі орта білім деңгейінде (5-9 сыныптар);
54
55 баптың 4 бөлімі. ҚР «Білім туралы» Заңының білім сапасын басқару. Қазақстан Республикасы Президентінің 2007
жылғы 27 шілдесіндегі №319-IIIK Жарлығы Қол жеткізу тәртібі:
http://adilet.zan.kz/rus/docs/Z070000319
109
Білім алу нәтижесі бойынша жалпы орта білім деңгейінде (10-11
сыныптар);
қорытынды аттестация аясында ТжКБ деңгейінде;
соңғы курс түлектері үшін жобағы білім деңгейінде.
2.2 Қазақстандағы міндетті және ерікті сертификаттау саясаты мен
механизмдері
Қазіргі уақытта Қазақстанда міндетті және ерікті сертификаттау
саясаты әрекет етеді.
Персоналды міндетті және ерікті сертификаттау өз қызметін жүзеге
асыру үшін Техникалық реттеу және метрология комитетінің 30.12.2015 ж. №
276 бұйрығымен бекітілген және 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап ұлттық
стандарт ретінде қолданысқа енгізілген МЕМСТ ISO/IEC 17024-2014
"Сәйкестікті бағалау. Қызметкерлерді куәландыратын органдарға қойылатын
жалпы талаптар" (бұдан әрі - стандарт) талаптарына сәйкес болуы тиіс
сертификаттау органдары жүзеге асырады. Елдегі персоналды сертификаттау
жүйесінің қатысушылары сәйкестікті бағалау саласындағы аккредиттеу
жөніндегі ұлттық орган, сертификаттау жөніндегі органдар (сертификаттау
жөніндегі органның персоналы), мүдделі тарап (сертификатталған персонал;
сертификатталған персоналдың қызметін қолданушылар; тұтынушы;
мемлекеттік орган). Сертификаттау жүйесінің қатысушылары арасындағы
қатынастарды реттеу ҚР заңнамалық актілерімен және стандарттар
талаптарымен жүзеге асырылады, оның мақсаты персоналды куәландыратын
ұйымдар үшін жалпы қабылданған эталонға жету және оны көтеру болып
табылады. Персоналды сертификаттаудың мақсаты маманның сертификаттау
схемасының талаптарына сәйкес келуін қамтамасыз ету болып табылады.
Аттестаттаудың тиісті схемаларына сенімділік жалпыға бірдей қабылданған
бағалау процесі және сертификатталған қызметкерлердің біліктілігін
мерзімді қайта бағалау арқылы жүзеге асырылады. Стандарт персоналды
сертификаттау схемаларын әзірлеу мен жүргізу талаптарын қоса алғанда,
белгілі бір критерийлерге сәйкес персоналды куәландыратын органдарға
қойылатын
талаптарды
белгілейді.
Қызметкерлерді
сертификаттау
органдарына қойылатын негізгі талаптар осы стандарттың талаптарымен
анықталады.
9-тарауға сәйкес. Сертификаттау процесіне, сертификаттау жөніндегі
органға қойылатын талаптар:
сертификаттаудың әрбір сызбасына сәйкес келетін (құнын қоса
алғанда) сертификаттау процесінің егжей-тегжейлі сипаттамасын, сондай-ақ
сертификаттау жөніндегі талаптарды қамтитын құжаттарды, өтіні берушінің
құқығын, бағалау процесінің сипаттамасын және сертификатталған
персоналдың міндеттерін, қажет болған жағдайда сертификатталған
персоналды өткізу қағидасын ұсыну және өтініш беруші қол қойған және
өқажетті ақпаратты көрсететін өтінімді толтыруды талап ету;
Достарыңызбен бөлісу: |
