Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі семей қаласының ШӘКӘрім атындағы мемлекеттік

ОӘК 

042-14.2.02.1.20.83/03-

2008

 

Баспа № 1  01.09.2007ж. 

57 беттің 44-сі   

 

бұғаттайды  (блокирует).  Сілтемелі  бүтіндік  туралы  айтқанда,  барлық  деректер 

базасындағы жеке кестелер арасындағы байланыс жиынтығын айтады. 

Сілтемелі  бүтіндікті  жоғалтудың  алдын  алу  үшін  каскадты  өзгерістер 

механизмі пайдаланылады. Ол келесі әрекеттерді қамтамасыз етуден тұрады: 



 

Аналық кестенің жазбасында байланыс өрісін өзгерту кезінде туынды кестенің 

сәйкес жазбаларында байланыстың өріс мәнін синхронды өзгерту керек: 



 

Аналық кестедегі жазбаны жою кезінде туынды кестедегі сәйкес жазбаларды 

жою керек. 

Біруақытта  аналық  кестедегі  жазбалардың  өзгеруі  (жойылуы)  кезінде  туынды 

кестедегі  жазбаларда  өзгерістер  мен  жоюларды  каскадты  өзгерістер  мен  каскадты 

жоюлар деп атайды. 

Каскадты  жоюдың  басқа  да  түрі  бар:  туынды  кесте  жазбаларынан  аналық 

жазбаны жою кезінде байланыстың өріс мәндері нольге айналады. 

Сілтемелі  бүтіндік  кестелер  арасындағы  байланыс  және  каскадты  әрекеттер 

түрі анықтайды. 

Ескерту: Кестелерді байланыстыра алу үшін келесі деңгейлерді сақтау керек: 



 

Аналық кестедегі байланыс өрісі кілттік болуы керек; 



 

Туынды кестеде қандайда бір болмасын кілттік өріс болуы керек. 

 

Кестелер  арасында  сілтемелі  бүтіндікті    анықтау  үшін  келесі  әрекеттерді 

орындау қажет: 

1.  Database Desktop программасын ашу керек. 

2.  File/ Working Directory командасы арқылы деректер базасының аналық және 

туынды кестелері сақталған каталогты жұмыс каталогы ретінде анықтау керек. 

3.  Туынды кестені ану керек. 

4.  Table/ Restructure… командасын орындау. 

5.  Table  Properties  тізімінен  Referential  Integrity  пунктін  таңдау  және  Define 

батырмасын шерту. 

6.  Туынды кесте үшін байланыс өрісін көрсету. Ол үшін Fields тізімінен қажет 

өрісті таңдау және  



  бейнесі  бар  батырманы  шерту  керек.  Сонда  таңдап  алынған 

өріс Child Fields өрісінде шығады. 

7.  Tables  тізімінен  аналық  кестені  таңдау  және   



  бейнесі  бар  батырманы 

шерту керек. Сонда Parent's Key өрісінде байланыс өрісі көрсетіледі. 

8.  Туынды 

кестеге  каскадты  әрекетті  анықтау  үшін  Update  rule 

переключателіне қатынасу қажет, ол келесіні білдіреді: 

-  Cascade – каскадты өзгерістерге рұқсат берілді; 

-  Prohibit – каскадты өзгерістерге тыйым салынады. 

9.  Ok батырмасын шерту. 

10. 

Сілтемелі бүтіндік атауын  енгізу және Ok батырмасын шерту. 

11. 

Save батырмасы бойынша кестеде шерту арқылы өзгерістерді сақтау. 

 

Бақылау сұрақтары 

1.  Байланысқан кестелер арасында байланыстың қандай типтері бар? 

2.  Сілтемелі бүтіндік дегеніміз не? 

3.  Байланысқан кестелермен жұмыс істеу үшін қосымшаны қалай құру керек? 

ОӘК 

042-14.2.02.1.20.83/03-

2008

 

Баспа № 1  01.09.2007ж. 

57 беттің 45-сі   

 

 

Әдебиеттер: (2) 

 

15 апта 

13 тақырып. Деректер базасымен жұмыс істеу үшін қосымша құру. 

Дәріс жоспары 

1.  График тұрғызу. DBChart компонентінің міндеті. Қасиеті. Оқиғасы. Әдістері. 

2.  Есеп құру. QuickRep компонентінің міндеті. Қасиеті. Оқиғасы. Әдістері. 

 

Дәрістің қысқаша мазмұны 

DBChart компоненті 

Бұл  компонент  график  тұрғызу  үшін  пайдаланылады.  Ол  компоненттер 

палитрасында Data Controls бетінде орналасқан. 

DBChart компонентімен жұмыс Chart компонентімен жұмысына сәйкес. 

 

QReport_бетінің_компоненттерімен_жұмыс__Quick_Reports'>Есеп құру 

QReport бетінің компоненттерімен жұмыс 

Quick Reports есеп құруға арналған күшті әдіс болып табылады. Quick Reports 

барлық компоненттері компоненттер палитрасында QReport бетінде орналасқан. 

QuickRep компоненті 

QuickRep  компоненті  кез  келген  есептің  негізі  болып  табылады.  Ол  болашақ 

есеп бетінің түрін көрсетеді. 

QuickRep компонентінің кейбір қасиеттері 

1. Bands – есеп қандай облыстардан тұратынын анықтайды. 

Бұл қасиет қасиетастарынан тұрады. Олар келесі облыстарды анықтайды: 

HasColumnHeader  –  колонкалар  басы.  Егер  есеп  кестеден  тұрса,  онда  ол 

колонкалар атауы сипатталатын тақырып жолынан тұру керек. 

HasDetail  –  егер  есептке  кесте  бар  болса,  онда  жолдар  түрі  осы  бөлімде 

беріледі. 

HasPageFooter – бұл бөлімде төменгі колонтитул беріледі. 

HasPageHeader – бұл бөлімде құжаттың  тақырып жолы беріледі. 

HasSummary  –  бұл  бөлімнің  ішіндегісі  есептің  соңында  бір  рет  баспаға 

шығарылады (соңғы бетте). 

HasTitle – бұл бөлімде есептің тақырып жолы беріледі. 

Бөлімді қосу үшін оған True мәнін орнату керек. 

Облысты  қосқаннан  кейін,  ол  пунктирлі  сызықпен  сызылған  есепте  пайда 

болады. 

2.  DataSet  –  мұнда  есептің  деректерді  алатын  деректер  (кестелер)  жиыны 

көрсетіледі.  

3. Font – шрифт. 

4. Frame – мұнда рамка параметрлері көрсетіледі. 

5. Options – мұнда үш параметр бар: 

FirstPageHeader –  егер  True  мәнін  қабылдаса, онда  тақырып жолы  есептің  тек 

бірінші бетінде ғана басылады. 

LastPageFooter  –  егер  True  мәнін  қабылдаса,  онда  төменгі  колонтитул  есептің