Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі м. Қозыбаев атындағы

23 
 
Таким  образом,  студенческая  молодежь  это  тот  социальный  слой  общества, 
который,  прежде  всего,  должен  стать  объектом  патриотического  воспитания.  В 
настоящее время, в стране уделяется большое внимание патриотическому воспитанию 
студенческой  молодежи.  Проводятся  мероприятия,  приуроченные  к  государственным 
праздникам  и  памятным  датам,  направленные  на  военно-патриотическое  воспитание. 
Ведется пропаганда достижений науки, культуры и государственности, отечественного 
спорта, 
трудовых 
свершений 
граждан, 
подвигов 
защитников 
Отечества, 
государственных  символов,  разрабатываются  методические  пособия,  проводятся 
социологические исследования в данной области. 
Итак, следует отметить, что воспитание гражданина, патриота в вузе строится на 
самостоятельности  студентов,  создании  положительной  мотивации  их  действий, 
создании  воспитывающей  атмосферы  вуза  во  время  учебного  процесса  и  вне  его. 
Патриотическое  воспитание  предполагает  как  повседневную  преподавательскую 
работу,  так  и  проведение  силами  самих  студентов  ряда  факультетских  и 
общеинститутских мероприятий, направленных на формирование гражданских качеств 
личности.  Одно  из  условий  действенности  этих  мероприятий  -  поиск  новых, 
совершенных форм, наполненных конкретным жизненным смыслом для студента [7]. 
                                                                   Список литературы: 
1. Ибрагимов Г.И., Ибрагимова Е.М., Андрианова Т.М. Теория обучения: 
учебное пособие. М.: Владос, 2011. 384 с. 
2.Российская педагогическая энциклопедия. Т. 1. М., 1993. С. 224. 
 3  Абдульманова Б.А.  Развитие  и  саморазвитие  школьников//Северо-Казахстанский  ИПК  и  ППК: 
[Электронный ресурс].  URL: http://www.petropavl.kz. 
4.Шлыков А. В. Патриотизм и патриотическое воспитание в ВУЗе // Молодой ученый. — 2012. С. 
386-388. 
5.Лутовинов В.И. О патриотическом воспитании молодежи  // Обозреватель.–1997.–  №3-4 –  С.18-
23. 
6.Семенов В.Е. Ценностные ориентации современной молодежи // Социс. 2007. С. 37-43. 
7.  Тряпицына  А.П.  Актуальные  задачи  исследований  общего  образования  на  современном  этапе 
развития университета // Вестник Герценовского университета. - 2012. - № 1. - С. 29-40.   
 
ӘОЖ 376.004 
 
ТІЛ КЕМІСТІГІН ЖОЮДАҒЫ ЕРТЕГІЛЕРДІҢ ӘСЕРІ 
 
                                                             Биім Қ. А.  
(ДФ – 16 қ тобының студенті) 
 Кельдегулова А.Н. 
(«Арнайы және әлеуметтік педагогика» кафедрасының) 
 
Адамзат  баласының  дамуының  маңызды  кезеңдерінің  бірі  –  сөйлеу  мүшесінің, 
яғни  тілдің  қалыптасуы.  Баланың  тілінің  дамуына  баланың  тілі  шығып  былдырлай 
бастасымен    көңіл  бөлу  қажет.  Бірақ  баланың  сөйлеу  тілінің  дұрыс  қалыптасуы  үшін 
баланың даму барысындағы морфологиялық жіне физиологиялық өзгерістерді анықтап, 
түсіне  білу  керек.  Бұл  баланың  бойындағы  кемістіктің  ерте  анықталуына  негіз  бола 
алады. Тіл – жалпылама айтатын болсақ, тек қана қарым – қатынас құралы ғана емес, 
сонымен  қатар  ойлау  қабілетін  дамытатын,  баланың  білім  алуына  және  күнделікті 
дағдыларды арттыруға үлкен мүмкіншілік беретін құрал болып табылады. Тіл кемістігі 
бар  балалар  дегеніміз  –  қалыпты  естуі  және  ой  өрісінің  дамуы  жағынан  балалардың 
тілінің  дамуында  ауытқушылығы  бар  балалар.  Тіл  кемістігі  әр  түрлі  болады,  ол 
дыбыстау  кезінде  және  тілдің  грамматикалық  құрылысында,  сөздік  қордың  төмендігі 

24 
 
салдарынан  балалар  мен  сөйлесу  барысы  немесе  сөйлеу  қарқыны  барысында 
байқалады.  Баланың  бойындағы  тіл  кемістігін  анықтау  ата  –  анасы,  тәрбиешілер  мен 
логопедтердің  міндеті.  Тіл  кемістігі  бар  балалардың  күрделілігі  жағынан  қарайтын 
болсақ,  жалпы  оқытуда  кедергілер  тудырмайтын  және  ауыр,  арнаулы  оқыту  және 
арнаулы  көмектерді  талап  ететін  түрлері  болады.  Тіл  кемістігін  жою  мақсатында 
логопедтер ата – аналармен бірлескен байланыс түрін орнатады. Логопед маман балаға 
түрлі    әдіс  –  тәсілдерді  қолдану  арқылы  кемістіктің  алдын  ала  алады  және  кемістікті 
жою мақсатында үздіксіз қызметтер атқарып, қайталанылмалы жаттығуларды жасайды, 
түрлі  терапияларды  қолданысқа  енгізу  арқылы  баланың  танымдық,  шығармашылық 
қабілеттерін  дамыта  алады.  Тіл  кемістігі  атты  диагноздың  көбеюінің  өзі  кейбір 
отбасындағы  ата  –  ана  және  туысқандардың  балаға  тәрбие  беру  барысында 
көптілділікті қолданудың кері әсері болып табылады. Тіл мүкістігі бар балаларды ерте 
жастан  анықтап,  логопед  дер  кезінде  көмек  көрсете  алса,  ерте  бастан  үздіксіз 
жаттығуларды  қайталап,  түрлі  терапиялық  ойындарды  жүргізсе,  ата  –  ана  барлық 
жағынан балаға қолдау беріп отырса, балада міндетті түрде белгілі бір сауығудың түрі 
байқалады.  Тіл  мүкістігі  бар  балаларды  тәрбиелеу  және  кемістіктің  алдын  алу 
барысында  ертегі  терапиясының  алатын  орны  ерекше.  Көбісі  ойлайтын  ертегі  - 
терапиясы  тек  қана  мектеп  жасына  дейінгі  балаларды  тәрбиелеу  кезінде  ғана  емес, 
сонымен  қатар  сауықтыру  әдістерінің  де  қатарына  жатқызуға  болады.  Бүгінгі  таңда 
еуропаның  балалар  дәрігерлерінің  айтулары  бойынша,  бұл  терапияның  бала 
денсаулығына тигізер әсері орасан зор екені белгілі болды. Бірақ, қазақ халқы бойынша 
ертегі  терапиясы  таңсық  нәрсе  емес.  Ертегі  терапиясы  балаларға  жақсылық  пен 
жамандықты  ажыратуына,  мінез  –  құлықтың  түрлерін  жеңе  білуге,  балалардың 
өмірінде  алдынан  шығатын  түрлі  кедергілерден  жеңіл  өтулеріне  көмектеседі.  Әйгілі 
ғалым  Фрейд  өз  еңбектерінде  көптеген  ертегілерде  кездесетін  үнемі  жуынатын 
мысықтың баланы тазалыққа үндейтін әдіске жатқызады. Осылай әр түрлі ертегілердегі 
іс – әрекеттердің қайталана беруі де балаларға өзіндік ой тастап, түсіністік, ұқыптылық, 
ойды  ашық  жеткізу  қабілеттерінің  оятуға  орасан  зор  әсерін  тигізеді.  Ертегі 
терапиясының  мақсаты  –  өзін  бейнелеу  мен  өзін  –өзі  тану  барысында  кең  көлемді 
қолайлылықты орнату мен балалардың жағымсыз әсерлерден босануларына, оң әсерлі 
эмоциялардың  пайда  болуына,  тығырықтан,  ішкі  конфликтілі  жағдайларынан  шығуға 
және  белсенді  өмір  дәрежесін  құруға  жол  ашады.  Ертегі  арқылы  терапия  жүргізу  – 
адамзат  дамуындағы  ең  көне  әдіс  –  тәсілдердің  бірі,  сонымен  қатар  қазіргі  заманғы 
ғылыми тәжірибелер барысындағы жаңа, жас әдістердің бірі болып табылады. Көптеген 
зерттеу  нәтижелері  бойынша,  ертегідегі  түрлі  теңестірулер  баланың  эмоциясына  көп 
көмегін  тигізеді  екен.  Ертегі  терапиясын  жүргізудің  ерекшеліктері  –  бала  мен 
логопедтің  жоғары  деңгейде  өзара  әрекеттесуі.  Ертегі  терапиясын  жүргізу  барысында 
психологиялық,  педагогикалық,  мәдени  және  рухани  құндылықтарға  бағытталып, 
жекелей  жағдаяттар  тұрғысында  талқыланады.  Қазіргі  таңда  жалпы  тіл  кемістік 
диагноздары  бар  қазақ  балаларының  сөйлеу  тілдері  бойынша  зерттеулер  жоқ, 
балаларды  зерттеу  барысында  және  тәжірибелер  нәтижесінде  сынақтан  өтіп,  осындай 
балалардың  тіл  кемістіктерін  түзету  әдістемелерінің  жоқ  екенін  ескерсек,  осы  орайда 
бір  түйінді  нәрсе  ол  қазақ  балаларына  арналған  сөйлеу  тілін  зерттеудің  өзі  маңызды 
мәселе  екенін  айқындай  түседі.  Сухомлинский:  «Ойынсыз,  музыкасыз,  ертегісіз 
ойланбаса ойсыз толығымен ақыл – ой тәрбиесі болмайды» деп санайды.  
Мектепке  дейінгі  балаларға  арналған  ертегі  терапиясы  –  әртүрлі  мәселелерді 
шешу үшін логопед, психологтар және тәрбиешілердің кеңінен пайдаланатын замануи 
құралы.  Ертегі  –  бұл  баланы  алғаш  көркем  шығармашылықпен  тансытыратын  таным 
құралы  десекте  болады.  Ертегі  терапиясы  мектепке  дейінгі  жастағы  кез  –  келген