34
также на безвозмездной основе можно заимствовать уровневые и тематические аутентичные
аудио- и видеоматериалы для их дальнейшего использования как в аудитории, так и в виде
самостоятельной работы обучающихся устного перевода. Более того, современные
преподаватели устного перевода широко используют материалы телевизионных новостных
каналов РК и англо-говорящих стран, что, в свою очередь, позволяет обучающимся не
только развивать навыки устного перевода, но и быть в курсе происходящих событий в
стране и за рубежом.
Современные условия полиязычия, когда основная масса студентов и магистрантов
владеют как минимум тремя языками – казахским, русским, английским и вторым
иностранным языком, преподаватели практики перевода могут выстраивать систему
упражнений таким образом, чтобы будущие переводчики могли учиться работать не в одном
направлении (например, русско-английский или англо-казахский перевод), а владеть
навыками перевода с трех и более языков на три и более языка. Речь идет об использовании в
процессе обучения устному/письменному видам перевода языков, принадлежащих одной
языковой семье. Например, итальянский и испанский, где обучающимся необходимо
развивать в себе навык быстрого «переключения» с одного языка на другой, при этом
внедряя в процесс перевода родной язык (русский, казахский).
Итак, подготовка переводчиков в современных условиях полиязычия требует от
преподавателя устного перевода использования современных подходов в учебном процессе,
позволяющих готовить переводчиков, соответствующих требованиям современного рынка
Казахстана и зарубежных стран.
Литература
1.
Алексеева И.С. Профессиональный тренинг переводчика. Учебное пособие по
устному и письменному переводу для переводчиков и преподавателей. – СПб.: Союз, 2001. –
287 с.
2.
https://webgate.ec.europa.eu/sr/
35
ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯ
ПЕДАГОГИКА И ПСИХОЛОГИЯ
Б.С. Сарсекеев
Астана қ. (Қазақстан)
ЖҰМЫС ДӘПТЕРІ: ЖОБАЛАУ ЖӘНЕ ҚҰРАСТЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Қазақстанда Жұмыс дәптері оқулық әдебиетінің жаңа жанры болып табылады. Бірінші
Жұмыс дәптерлері ХХ ғасырдың соңында пайда болған. Оған дейін мектеп мұгалімдері тек
оқулық пен әдістемелік құрал мен жұмыс істейтін. Балалармен үй жұмысын үстеу үшін
оқулықтағы тапсырмаларды пайдаланатын.
ХХI ғ. басында жаңа буын оқулықтарымен бірге баспадан бірінші Жұмыс дәптерлері
шықты. Жұмыс дәптерлері оқулықпен тығыз байланысты болатын, сұрақтары оқулықтың
мәтініне сәйкес келіп, жауаптарға бос орын қалдырылған. Сұрақтар атқарушы-оқушы баланы
қалыптастыруға ықпал етеді.
Соңғы 10-15 жылдың аралығында Жұмыс дәптерлері өзгерді: Жұмыс дәптерлері әр
пәннің нақты оқулығына қосымша (толықтыру) ретінде, сондай-ақ курс бойынша құрал
ретінде де пайдаланылады. Ол дайын ақпаратты беруге және оқи білуді қалыптастыруға
арналған.
Жұмыс дәптерінің үш түрін атауға болады:
1. Жаттығуға арналған дәптер немесе оны дербес жұмысқа арналған дәптер деп те
атайды. Оқыту әдістемесінде жұмыс дәптерін атауларды, терминдер мен ұғымдарды
пайдалануға, сондай-ақ мәтіндерге арналған тапсырмалар деп атайды. Бірінші түрдегі жұмыс
дәптерлері осы талаптарға сәйкес тапсырмаларды қамтиды. Тапсырмаларды орындау үшін
оқушылар материалды меңгеріп, оны жаңғырта білуі тиіс.
2. Жұмыс дәптерлерінің екінші түрі графикалық модельдеу принциптеріне
негізделген. Олардың негізін сурет-таңбалар бар танымдық тапсырмалар құрайды.
Танымдық тапсырмалар деп танымдық процестерді – ойлауды, қиялдауды, сөзді, зейінді т.б.
жандандыруды талап ететін нақты оқу шарттарын айтады. Ғалымдар мен әдіскерлер оларды
бейнелі, логикалық немесе мағыналы, бағалау, танымдық тапсырмалар деп бөледі.
Екінші түрдегі жұмыс дәптерлерінде танымдық тапсырмалар графикалық модельдеу
процесіндегі сурет, макет, заттар негізінде құрылады.
3. Үшінші түрдегі жұмыс дәптерлері дегеніміз – дәптер-хрестоматиялар. Оларда
деректердің мәтіндерінен, ғылыми-көпшілік және көркем әдебиеттен үзінділер келтірілген.
Бұл түрдегі дәптерлермен жұмыс істеу үшін біршама оқыту уақыты кетеді. Оларды үй
тапсырмаларын орындау кезінде пайдаланған жөн.
Сонымен бірге Жұмыс дәптерлерде дидактикалық материал (тарихи құжаттар,
иллюстрациялар, әдеби материалдар), ғалымдардың балама пікірлері, қазіргі ғылыми
еңбектерден үзінділер де ұсынылған [1]. Бұл – мұғалімге тапсырмалармен жұмыс істеуді,
оқушылардың білімдерін бағалауды ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Оқушыларға
тапсырмаларды орындау, өзін-өзі тексеру және мазмұнын терең меңгеруі үшін дербес өзіндік
жұмыстар ұсынылуы керек.
Тапсырмаларды орындау оқушыларға тиянақты білім алуға көмектеседі, әртүрлі
көзқарастарды қабылдауға, оларды құрметтеуге, басқаша ойлауға, пікірлердің әртүрлілігіне
төзімділік танытуға, бағалау мен қорытынды жасауға үйретеді.
Жұмыс дәптерлерінің типологиялық ерекшеліктері:
