Қазақстан республикасы білім және ғылым министірлігі



жүктеу 2,95 Mb.
Pdf просмотр
бет1/95
Дата20.11.2018
өлшемі2,95 Mb.
#22200
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   95



 
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ 
 
 
 
 
 
 
 
 
ТАРАЗ МЕМЛЕКЕТТІК ПЕДАГОГИКАЛЫҚ  
 
ИНСТИТУТЫНЫҢ ХАБАРШЫСЫ 
 
Ғылыми-педагогикалық журнал 
 
 
 
 
ВЕСТНИК ТАРАЗСКОГО ГОСУДАРСТВЕННОГО 
ПЕДАГОГИЧЕСКОГО ИНСТИТУТА 
 
Научно-педагогический журнал 
 
 
 
 
 
 
TARAZ STATE PEDAGOGICAL ІNSTITUTE 
BULLETIN  
 
Scientific-pedagogical journal
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
№26 
2016 
 
 
 
 
 



 
Қазақстан Республикасы мәдениет, ақпарат және спорт министрлігі 
Ақпарат және мұрағат комитеті, Бұқаралық ақпарат құралын есепке қою туралы 
Куәлік №5763-Ж (алғашқы тіркелген уақыты 23.02.2005 ж. №5763-Ж. Астана қ.) 
 
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ 
ҦЛТТЫҚ МЕМЛЕКЕТТІК КІТАП ПАЛАТАСЫ 
ISSN ҦЛТТЫҚ ОРТАЛЫҒЫ 
 
С Е Р Т И Ф И К А Т 
 
Юнеско, Франция, Париж қ. сериялық басылымдарды тіркейтін ISSN  
халықаралық орталығында тіркеліп, халықаралық  нӛмер берілген (22.01.2013ж.) 
 
ISSN 2306 – 8167 
 
Халықаралық стандарт ИСО 3297 – 98 «Ақпараттау және қҧжаттау (ISSN) 
 сериялы басылымның халықаралық стандартты номері», мемлекетаралық стандарт 
ГОСТ 7.56-2002 «Сериялы басылымдардың халықаралық стандарттау номері» 
 
Журнал  гуманитарлық  ғылымдар:  тарих,  (отан,  жалпы),  философия,  саясаттану, 
әлеуметтану,  дінтану,  мәдениеттану,  этномәдениеттану,  құқықтану,  экономика,  педагогика, 
этнопедагогика,  психология,  дефектология;  филология  (тіл  және  әдебиет):  қазақ,  орыс,  шет 
тілдері;  жаратылыстану  ғылымдары:  математика,  физика,  информатика,  география,  биология, 
химия, зкология ғылымдар бағыты бойынша өзекті тақырыптардағы мақалаларды  жариялайды.  
Журнал  Қазақстан  Республикасында  жоғары  педагогикалық  білім  беруді  жаңғырту 
жағдайында  жаңа  мамандар  дайындау  және  тәрбиелеуде  ескіні  өзгертіп,  жаңа  формаларды 
жасауға бағытталған. 
 
Редакция алқасы 
 
Д.П. Қожамжарова                    
тарих ғылымдарының докторы, профессор (бас редактор) 
С.Қ. Алимбаева 
әлеуметтік ғылымдарының кандидаты, доцент 
О.К. Джолдасова 
экономика ғылымдарының кандидаты, доцент 
Л.С. Илимханова 
PhD/PhD кандидат (Azteca Universidad, USA) 
А.Ә. Байтелиев                      
филология ғылымдарының докторы, профессор 
К.Ж. Бұзаубақова                  
педагогика ғылымдарының докторы 
И.О. Мүлдеков                       
техника ғылымдарының докторы, профессор 
М.Б.Мұратбеков                      
физика-математика ғылымдарының докторы, профессор 
Ж.С. Тӛлеубаев                    
ауылшаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор 
Т.Р. Абдыкадырова   педагогика ғылымдарының докторы, профессор 
А.Н. Тұрарова 
филология ғылымдарының кандидаты, доцент 
А.Г. Шуканов 
филология ғылымдарының кандидаты, профессор 
З.С. Тоқбергенова 
тарих ғылымдарының кандидаты, доцент 
 
 
 
 
Ғылыми басылым 
 
ТарМПИ ХАБАРШЫСЫ 
 
Жылына 4 рет жарыққа шығады 
 
Тараз мемлекеттік педагогикалық институты, ғылыми-педагогикалық журнал, 2016 
 
 



 
ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР 
ТАРИХ (ОТАН, ЖАЛПЫ), ФИЛОСОФИЯ, 
САЯСАТТАНУ,  ӘЛЕУМЕТТАНУ, ДІНТАНУ, МӘДЕНИЕТТАНУ, 
ЭТНОМӘДЕНИЕТТАНУ, ҚҦҚЫҚТАНУ, ЭКОНОМИКА 
 
ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ МАМАНДЫҚТАР 
 
ӘОЖ 372. 82 
       А 14 
 
СЫЗУ ПӘНІН ОҚЫТУДЫҢ  ТАРИХИ  ДАМУ ЖОЛДАРЫ 
 
Абдирасилов М. 
Тараз мемлекеттік педагогикалық институты, Тараз қ. 
 
Біздің  заманымызға  жеткен  алғашқы  сызба  ХVІІ  ғасырда  орындалған  бірнеше 
жұмыстар дәлел.  Бұйымдарды жасап шығару, сызба нобайының пішімі арқылы іске асырған 
және  анықтаған.  Дегенмен  алғашқы  пайдаланған  сызбаларда  проекциялық  байланыстары 
жүйеленіп  қалыптаса  қойған  жоқ  болатын.  Мысалы,  жасалынатын  бүйымдардың  немесе 
ғимараттың  сызбадағы  жоспары  бойынша  оның  алдығы  қасбет  кӛрнісі  мен  үстінгі 
кӛрнісітеріндегі  сызықтары  қиылыстырып  бейнеленген.  Сызбаны  түсініп  оқу  және 
пайдалану  жұмыстары  үшін  қолайсыздық  жағдайлары  кездесіп  отырды.  Сызбаларды 
жетілдіру  тәжірибесі  арқасында  бұл  екі  проекциялық  түрілері  ӛзара  ажыратылып 
орындалды. Бұйымдардың сызбасын бейнелген кезде оның екі, үш және оданда кӛп бейнелеп 
кӛрсету  прокция  түрлерін  қолдана  бастады.  ХVI  ғасырдың  ортасы  мен  XVII  ғасырдың 
басында  жасалған  бұйым  бӛлшектерді  сызбасы  бойынша  емес,  оның  үлгілік  макеттік 
модельдері  бойынша  орындалған.  Кейінгі  шығарылған  бұйымдардың  үлгілі  макеттік 
модельдерінің  орнын,  түсінікті  болатын  сызбалар  алмастырды.  Бұл  сызбаларда  бұйымның 
тура масштабы сақталса да, ӛлшемдері қойылып отырған. 
Ӛндірісті  одан  әрі  жетілдіру,  бұйымдардың  бӛлшек  пішімін  күрделендіру,  оларды  аса 
жоғары дәлдікпен шығару қажеттілігі  сызбаны жетілдіруге итермеледі. Сызба жұмыстарын 
жетілдіру  негізінде,  ӛндірісте  жұмыс  істейтін  мамандар  даярлап  шығару  мектептерінің 
ашылу  барысында  қолға  алынды.  Бұған  дәлел,  Ресейде  сызу  пәнін  жүйелі  оқыту  XVIII 
ғасырдың  бас  кезінен  басталады.  Бірінші  Петр  дәуірінде  тау  кен  мектептерінде  сызу  пәнін 
оқыту саласында алғашқы қадамдарын жасай бастады.  Алғашқы  мұндай мектеп 1721 жылы  
Екатеринбургте  ашылды.  Бұған  себеп,  Орал  мен  Сібірдің  табиғи  байлығын  ӛндіруге 
қолданылатын техниканың дамуына байланысты еді. 
Тау-кен  мектептерінде  сызу  -  негізгі  пән  болды.  Оқытылатын  сызу  пәнінде  оқушылар 
машиналардың  детальдарын,  цехтарда  жобалық  сызбаларын  жасады.  Қолданылған 
сызбаларға  ӛлшемдері  белгіленбеді,  оларды  сызықтың  және  кӛлденең  масштаб  арқылы 
тапты,  масштабтық  ӛлшемнің  бірліктері  сызба  түсіндірмесінде  белгіленіп  берілді.  Тау-кен 
мектептерінен атақты шеберлер шықты. Мысалы, кейін танымал механик және ӛнертапқыш 
И.И.  Ползунов,  кендердің  гидротехникалық  ғимараттардың  атақты  құрылысшысы  -           
К.Д. Фролов, осы мектептерді аяқтаған. 
ХVІІІ  ғасырда  сызбалар  аса  ұқыптылықпен,  түрлі  түсті  бояуларды  пайдалану  арқылы 
орындалды.  Бұл  сызбаларда  нәрселердің  шартты  тіліктері  жасалды  және  оларда  нәрсенің 
материалының  түріне  байланысты  тіліктердің  орындары  әр  алуан  түстермен  бояу  арқылы 
берілді. И.И. Ползунов пен И.П. Кулибиннің сызбалары бұл ӛнертапқыштардың нәрсенің дәл 
проекциялық  сызбасын  салу  саласындағы  танымдық  қабілеттерінің  жоғары  болғандығын 


жүктеу 2,95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   95




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау