- Қазақ тілі сабағында мәтінмен жұмысты түрлендіру арқылы оқушылардың функционалдық сауаттылықтарын арттыру
- Байдилдина Асель Кенжахметовна
- Шеберлік сыныбының мақсаты:
- қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімдерінің кәсіби құзыреттілігін арттыруға ықпал ету;
- мәтінмен жүргізілетін жұмыс түрлерін жетілдіру;
- оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастырып, дамытуға жағдай жасау.
- Шеберлік сыныбының міндеттері:
- оқушылардың мәтінді жан-жақты игеруі мақсатында жүргізілетін жұмыс түрлерімен таныстыру;
- педагогикалық тәжірибемен бөлісу
Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту тетіктері - Мектепті басқару моделі (қоғамдық-мемлекеттік нысан,
- оқу жоспарын реттеудегі дербестігінің жоғары деңгейі);
- Білім алушылардың оқудағы жетістіктерін диагностикалау
- мен бағалау жүйесі;
- Оқыту нысандары мен әдістері;
- Білім беру мазмұны (ұлттық стандарттар, оқу бағдарламалары);
- Барлық мүдделі тараптармен әріптестікке негізделген
- достық қалыптағы білім беру ортасының болуы;
- Ата-аналардың балаларды оқыту мен тәрбиелеу процесіндегі
- белсенді рөлі.
- Оқушылардың жеке бас қабілеттерін дамыту кепілі
- Оқушылардың өзгермелі өмірге бейімделуінің шарты
- Оқушылардың әлеуметтік-мәдени дамуының өлшемі
- Білім, білік дағдыларының құзіреттілікке ұласу жолы
- О Мемлекеттік тілде ауызша, жазбаша қарым-қатынас жасау
- Қатысымдық, ақпараттық проблемалардың шешімін таба білуі
- Қазақ тілі пәнінен оқушының функционалдық сауаттылығын дамыту мәселесіне мынандай тұжырымдарманы ұсынуға болады:
Мәтін – қазақ тілін оқыту барысында үлкен орын алатын оқыту нысаны. - Мәтін – қазақ тілін оқыту барысында үлкен орын алатын оқыту нысаны.
- Біріншіден, тілден білім беретін материал оқыту мәтіндері түрінде болса, екіншіден, жаттығулардың тұтас мәтін түрінде берілуі де мәтінмен орындалатын жұмыстардың сараланып жүйеленуін қажет етеді.
- Мәтіннің қызметін таныту – оқушыға тіл бірліктерін функционалдық тұрғыдан танып-білуіне, сол арқылы логикалық ойлауы бірізді қалыптасуына мүмкіндік береді. Осыған байланысты мұғалім мәтінмен жұмысты жүйелі жүргізгенде және оқушының сауатты оқу дағдысын қалыптастыра білгенде ғана нақты нәтижеге қол жеткізе алады.
- Мәтіннен ең қажетті ақпаратты табу
- Күрделі мәтінді қорытындылау
- Оқу сауаттылығы- оқушылардың жазба мәтіндерді түсінуі және қолдануы, мәтін барысында ой- толғауы, жаңа білім игерудегі әдіс-тәсілдерді қолдануы, әлеуметтік ортаға бейімделуі
- Мәтіннен қажет болатын көп ақпарат алу
- Мәтіндегі ақпараттарды жіктеу
- Терең мазмұнды ақпаратты табу
- Мәтінмен жұмыс істеу кезеңдері:
«Болжам кесте» әдісі - Бүгінгі күннен не күтесіздер?
| | - Нені толықтырғыңыз келеді?
| | | | | | | - II. Мәтінмен жұмыс кезеңі.
- Мәтін ішінен қажет мәліметті бөліп алу, сөз,сөйлем мағыналарын айыра білуге машықтандыру жаттығуларын әр түрлі тәсілмен орындау.(мысалы: жұппен жұмыс, топпен жұмыс,джигсо әдісі, автобус аялдамасы т.б ).
- Мәтінмен жұмыс кезеңін ұйымдастыру
- оқыған мәтіннің мазмұнын әңгімелету,
- мәтін бойынша сұрақтарға жауап бере білу,
- жоспар жасату,
- мәтінді бірнеше бөлімге бөліп, оларға ат қойғызу,
- мәтіннің негізгі мазмұнын ашу үшін қолданылып тұрған жанама ойлар мен суреттеулерді таптыру,
- қорытынды жасауға үйрету.
- Мәтін мағынасын толық түсіну дегеніміз – мәтіннің мазмұнын түсіну үшін оның ішіндегі жеке сөздерді түсінуі керек. Сондықтан мәтіннің мазмұнын ашатын жеке тірек сөздерді дұрыс тауып, қолдана білу дағдыларын қалыптастыру қажет.
- Мәтінмен жұмыс. 1-топ. Сілтеме табушылар. (Мәтіндегі негізгі ойды анықтап тұрған, оқиғаның ең қызықты жерін тауып оқиды.) 2-топ. Кейіпкерлерді сипаттаушы. (Әр кейіпкерді танып, сипаттайды.) 3-топ. Ізденушілер. (Мәтінге қатысты қосымша ақпарат ұсынады.) 4-топ. Дәнекер топ. (Мәтіндегі оқиғаны қазіргі өмірмен байланыстыру.) 5-топ. Сөз тапқыштар тобы. (Мәтінге сәйкес мақал-мәтел, нақыл сөздер табу.) 6-топ. Бейнелеуші, суреттеуші топ. (Кейіпкерлердің суреттерін, соларға қатысты іс-әрекеттерінің суретін салады.)
- Жеке сөздерден сөйлем құрастыру
- Үлгі: 1-сөйлем: 1А-2В-3С-4Д
Қағаздағы диалог - «Түртіп алу» әдісі арқылы кестені толтыру
- Бұл мен үшін
- таныс ақпарат
| | - Мені таңқалдырған ақпарат
| | | | | - III. Мәтінді оқығаннан кейінгі кезеңдегі міндет-мәтін мазмұнындағы негізгі ойды қазақ тілінде жеткізе білу.
- Мәтінді оқығаннан кейінгі жұмыстар: 1. мәтін бойынша логикалық сұрақтар қойып, жауап алу; 2. фонетикалық жаттығулар; 3. сөйлем кұру; 4. мәтінге жоспар құру; 5. аударым; (Таныс емес сөздерді) (дәйек сөздер ) 6. мәтінге ат қою; 7. диалог, ситуация құру; 8. мәтіннің мазмұнын жоспар бойынша айту.
- «Пікірлер кестесі» әдісі
- Мақсаты: Оқушылардың мәтінмен жұмыс жасау кезінде іздену, дәлелдеу қабілеттерін қалыптастыруға зор үлесін қосады.
- Қолданылуы: мұғалім пікірлер береді, ал оқушылар оқулықтағы дәлелдермен салыстыра отырып оны дәлелдейді немесе жоққа шығарады.
- Сабақты түрлендіру жолдары
- «Мәселені шешу парағы» әдісі
- Оқушыларға сабақтың тақырыбы бойынша проблемалық сұрақ беріледі. Осы сұрақтың жауабын берілген кестені толтыру арқылы шешеді
- Тапсырманың мақсаты: Оқушылардың проблемалық сұрақты шеше білуге, өз ойларын еркін жеткізуге баулу
«Аяқталмаған сөйлем» Оқушылар сөйлемді жалғастырулары керек - Мен …. қатысты көз қарасымды өзгерттім - Мен …. туралы көп білдім. - Мен …. таң қалдым. - Мен …. сезімде болдым. - Мен …. салыстырдым. - Мен …. үшін уайымдадым. - Шеңбердегі хат.
- Оқушыларға эссенің тақырыбы беріледі. Осы тақырып бойынша топта отырған оқушылар шеңбер арқылы жазып шығады.
- Тапсырманың мақсаты: оқушылар эссе жазу барысында өз ойын ғана жеткізіп қоймай, өзге оқушының да ойын жалғастыра білуге үйрету. Сонымен қатар соңғы сөйлемді жазған оқушы эссені қорытындылай білуі қажет.
- Тақырыпты қорытындылау кезеңінде оқушылардың тақырып бойынша білімдерін байқау
- Мәтін мазмұны туралы пікіріңді
- «Төрт сөйлем» құрылымына салып жазу.
- 1. Пікір. Оқыған мәтін бойынша өз пікіріңді бір сөйлеммен жазу.
- 2. Дәлел. Өз пікіріңді бір сөйлеммен дәлелдеу.
- 3. Мысал. Пікіріңді өмірмен байланыстырып, мысал келтіру.
- 4. Қорытынды. Тақырып бойынша қорытынды жасау.
- Балаға қай тілде білім берсең, түбі сол ұлтқа қызмет етеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
