Аза дебие ті 7 ар ма н

Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы Бі лім жә не ғы лым ми ни ст рлі гі ұсынған
С.Ч.Тр сын а лиева
Р.Зайкенова
Жал пы бі лім бе ре тін мек теп тің 7-сы ны бы на ар нал ған оқу лық
АЗА
ДЕБИЕ ТІ
7
АР
МА
Н
-
ПВ
 
ба
сп
ас
ы

ӘОЖ 373.167.1
КБЖ 83.3(5Қаз)я72
Т 86
Т 86 
Тұр сын ға лиева С.Ч., ж.б.
Қа зақ әде бие ті.
Жал пы бі лім бе ре тін мек теп тің 7-сы ны бы на ар нал ған оқу лық. 
Тұрсын ға лиева С.Ч., Зайкенова Р. – Аста на: «Арман-ПВ» баспасы, 2017. – 192 бет.
ISBN 978-601-318-005-2
ӘОЖ 373.167.1
КБЖ 83.3(5Қаз)я72
© Тұр сын ға лиева С.Ч.,
Зайкенова Р., 2017
ISBN 978-601-318-005-2 
© «Арман-ПВ» баспасы, 2017
Бар лық құ қы ғы қор ғал ған. Бас па ның рұқ са тын сыз кө ші ріп ба су ға бол май ды.
АР
МА
Н
-
ПВ
 
ба
сп
ас
ы

3
­
ШАРТ­ТЫ­БЕЛ­ГІ­ЛЕР:
Жаңа­тақырыпты­меңгеру­тапсырмалары­–­
функционалдық­сауаттылықты­қалыптастыру­
­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­тапсырмалары
Бі­лу
1
Жинақтау
4
Түсіну
2
Қолдану
5
Талдау
3
Баға­беру
6
Зергер­сөз
түйінді­ой
Даналық­ойдан­дән­ізде
ақын­жазушы­туралы­
пікір,­ойтолғау
Сөздің­көркі­–­мақал
мақал­мәтелдер
Бағалы­дерек
қызықты­мәлімет
 
Сөзмаржан­
–­түсіндірме­сөздік
 
Сұрақтар­мен­тапсырмалар
­–­әдебиет­
теориясын­меңгерту­тапсырмалары
 
CD­1–11
 
–­фильмнен­үзінділер,­
шығармалардың­аудионұсқасы
 
Әде­би­ет­тео­рия­сы­
–­әдебиеттану­
ғылымының­түсініктері
 
Диалог­құру­
–­сұхбаттасу,­пікірлесу
 
Кітапсүйерлер­үшін­
–­қосымша­оқуға­
ұсынылған­әдебиеттер
 
Ар­тық­бол­мас­біл­ге­нің­
–­танымдық­
мәліметтер
АР
МА
Н
-
ПВ
 
ба
сп
ас
ы

4
 
КІ­РІС­ПЕ
Қым бат ты дос тар! «Қа зақ әде бие ті» оқу лы ғы сен-
дер ді өз әле мі не ша қы ра ды. 7-сы нып та қа зақ ау ыз әде-
бие ті нің ін жу-мар жа ны бо лып са на ла тын ли ро-эпос-
тық жыр лар маз мұ ны мен та ны са сың дар, ха лық тың 
салт-дәс тү рі мен әдет-ғұр пы, тұр мы сы мен мә де ние ті, 
ше шен дік сөз үл гі ле рі не үңі лу ге мүм кін дік те рің бо ла-
ды. Сон дай-ақ жы рау лармен, ХІХ–ХХ ға сыр әде бие ті 
өкіл де рі нің ту ын ды ла ры мен та ны сып, қа зір гі за ман 
ақын-жа зу шы ла ры ның шы ғар ма ла рын оқып, талдай-
сыңдар. 
Сы нып тан сы нып қа көш кен сай ын бі лім де рің 
же ті ліп, қор ша ған ор та ға де ген көз қа рас та рың өз ге ре ді. 
«Ой ла рың ның ұш қыр, қи ял да рың ның шек сіз бо лу ына 
әсер ете тін нәр се нің бі рі – сөз». Сөз ар қы лы ай на ла ны, 
әлем ді та ни сың дар, ой ла рың ды жет кі зе сің дер. Сөз ді 
дұ рыс, ор ны мен пай да ла ну да өнер. Ал сөз өне рі де ге-
ні міз – әде би ет. Әде би ет де ген не? «Әде би ет» – араб 
сө зі, ау дар ған да «үл гі лі сөз» де ген ма ғы на ны біл ді ре ді. 
Әде би ет өнер дің му зы ка, бей не леу өне рі, театр, ки но 
си яқ ты түр ле рі мен ты ғыз бай ла ныс ты.
Құр мет ті дос тар! «Қа зақ әде бие ті» пә ні нің мақ-
са ты – көр кем әде би ет ту ын ды ла ры нан жү йелі тү сі нік 
бе ру, көр кем шы ғар ма лар дың маз мұ нын, идея лық-
та қы рып тық мә нін ай қын дай бі лу, көр кем шы ғар-
ма да ғы оқи ға ға, кей іп кер лер дің іс-әре кет те рі не ба ға 
бе ру, ав тор лық ұс та ным ды анық тай бі лу, сөз дік қор ды 
мо лай ту ға, әде би тіл нор ма сын иге ру ге жағ дай жа сау.
Қой ыл ған мақ сат қа же ту үшін, оқу лық та бе ріл ген 
тап сыр ма лар ды мұ қи ят орын дау ла рың қа жет. Күр де лі 
тап сыр ма лар ды орын дау да хрес то ма тия ма те риал да-
рын, әр түр лі сөз дік тер мен анық та ма лық тар ды, бас қа 
да қо сым ша де рек көз де рін, ға лам тор ар қы лы қы зық ты 
мә лі мет тер қо рын да пай да ла ну ға бо ла ды. Мә тін мен 
Әде­би­ет­–­нәр­се­нің­
жай­ын,­күй­ін,­тү­рін,­тү­сін,­
ісін­сөз­бен­ке­ліс­ті­ріп­ай­ту­
өне­рі­–­бұл­сөз­өне­рі­
бо­ла­ды­(қа­зақ­ша­
асыл 
сөз
,­араб­ша­
әде би ет
,­
еуро­па­ша­
ли те ра ту ра
).­
Өнер­дің­ең­ал­ды­сөз­
өне­рі­деп­са­на­ла­ды.­
«Өнер­ал­ды­–­қы­зыл­тіл»­
де­ген­қа­зақ­ма­қа­лы­бар.­
Мұ­ны­қа­зақ­сөз­бақ­қан,­
сөз­күйт­те­ген­ха­лық­
бо­лып,­сөз­қа­ді­рін­біл­ген­
дік­тен­айт­қан.­
А.Байт ұр сы нұлы