Ауыр металлдардың өсімдіктерге әсерін бағалау

Газды абсорбциялық хроматографияда қозғалмайтын фаза ретінде қатты абсорбент қолданылады, ал газды сұйықтық хроматографияда қатты тасымалдаушы сұйықпен өңделеді. Газды сұйықтық хроматографияда жіктегіш хроматографияның бір түріне жатады. Газды хроматография әдісі бойынша сараптама газды хроматографтарда жүргізіледі. Бөлінетін қоспа затты толық буландыратын температураға дейін қыздырылған детекторға беріледі, қоспаның пайда болған булары газ тасымалдаушының көмегімен температурасы хроматографиялық түтікке түседі. Түтікте қоспаны құраушыларға бөлініп, олар кезектесіп детекторға түседі, детектордың дыбысы тіркеліп, есептегіш интегратормен өңделеді.

Газ-тасымалдаушы детектордың табиғатына байланысты анықталады, мысалы жалынды ионизациялық детекторлар және катарометрлер қолданғанда гелий, сутегі, азот пайдаланылады. Электронды детекторлар үшін азот керек.

Заттың сапалық құрамын хроматографиялық әдіс көмегімен, тәжірибе кезінде алынған хроматографиялық параметрлер мен құрамдас бөліктердің ұқсас параметрлері бойынша анықтауға болады. Сондай-ақ қоспа ішіндегі құрамдас бөлікті жіктеп алып, басқа физикалық және химиялық әдістер арқылы да жүзеге асыруға болады. Бұл әдістерге тән хроматографиялық сызба суретте көрсетілген. Қоспа хроматограммасын алған кезде оның сапалық құрамын анықтау үшін әрбір шоқтықтың ұсталу уакытын айқындау керек, яғни сынаманы енгізген сәттен оның детекторда көріну сәтіне дейінгі уақыт.

Абсорбциялық спектроскопия - спектроскопияның көрінетін (380-780 нм), инфрақызыл (780 – 15*103 мкм) және ультракүлгін (15*103 - 7,5*104) сәулеленулерінің жұтылу спектрін қарастыратын бөлімі. Абсорбциялық спектроскопия әдістері кез келген агрегаттық күйде болатын заттардың электромагниттік сәуле шығаруын сіңіруге негізделген. Атом мен молекулалар электромагниттік сәуле шығаруын сіңіру процесінде энергетикалық козған күйіне ауысады. Сіңірілген сәуле зат атомы мен молекулаларының айналмалы, тербелмелі, ілгерілемелі энергияларын арттыруға жұмсалады. Кейбір жағдайда мұндай энергия фотохимиялық құбылыстарға да пайдаланылады.

Атомдық-абсорбциялық спектроскопия. Атомдық-абсорбциялық спектроскопия әдісі бос атомдардың жарықты өзіне сіңіру қабілетіне негізделген. Абсорбция процесінде электрон негізгі энергетикалық деңгейден едәуір жоғары деңгейге ауысады, мұндайда берілген жиіліктегі қоздыратын жарықтың интенсивтігі төмендейді. Өлшенетін жарық сіңіру шамасымен анықталатын элемент концентрациясының арасындағы байланысты Ламберт-Бугер-Беер заңының көмегімен өрнектеуге болады:

J=J₀·10 ^{– ε·С·l}

мұндағы, J- ерітінді арқылы өткен жарық ағынының интенсивтілігі, Вт * С ^{–1 ,} см ^{– 1}

J₀- ертіндіге түскен жарық ағынының интенсивтілігі Вт * с ^–1см ^–1

ε - жарық жұтылу коэффиценті

С – ерітіндідегі боялған заттың молярлық концентрациясы

l – қабат қалыңдығы, см.

Сіңіру сызықтарының аз болуымен қатар атомдық-абсорбциялық әдістеменің жоғарғы таңдампаздығын қамтамасыз етеді. Атомдық-абсорбциялық спектрометрдің схемасы 1-суретте кескінделген.

атом жұптарының ен көп сіңіруіне сәйкес келетін толқын ұзындығы сәуле шығару көзінің ең көп интенсивтігінің толқын ұзындығына тең болуы керек;

атом жұптарының сіңіру сызықтарының жарты ені, сәуле шығару көзінің ең көп интенсивтігінің толқын ұзындығына тең болуы керек.