УГ – 2 газ анализаторымен көмірқышқыл газының, аммиак пен күкіртсутегінің мөлшерін анықтау

2.9 УГ – 2 газ анализаторымен көмірқышқыл газының, аммиак пен күкіртсутегінің мөлшерін анықтау

УГ-2 әмбебап жылжымалы газ анализаторы мал қораларының ауасындағы зиянды газдардың: көмірқышқыл газының, аммиактың, күкіртсутегінің, көміртегі тотығының концентрациясын анықтауға арналған.

Сурет 12 – УГ-2 типті әмбебеп газ анализаторы

1 – калибрлі шток; 2 – резина түтік; 3 – фиксатор;
4 – индикаторлы түтік

Ауадағы талданатын газдың концентрациясын анықтауға арналған индикатор түтік ұзындығы 92 мм ішкі диаметрі 2,5-2,6 мм болатын, түтікте екі мақта және мыс сымнан жасалған тығынмен ұсталып тұратын сәйкес индикаторлы ұнтақпен толтырылған шыны түтіктен тұрады.

Талдауды бастамас бұрын, түтікті индикатор ұнтақпен толтыру үшін шыны түтіктің бір ұшына метал мыс стержень, ал қарама қарсы жағына – гигроскопиялық мақтадан жасалған қабатты салады. Метал мыс тығынды арнайы істікпен мақтаға жақындатады. Содан кейін құрғақ, газдалмаған, жақсы желдетілетін бөлмеде түтікке индикатор ұнтақты себеді. Түтікте ұнтақты қабырғаларын ұра отырып, тығыздағаннан кейін үстінен дәл сондай мақта қабат салып, тығынмен бекітеді.

Индикатор ұнтақты бөгде әсерлерден сақтау үшін түтіктің ашық ұштарын алюминийлі жылтыр қағазбен астарлаған кеңсе сургучынан жасалған қалпақшалармен герметизациялап тастайды, оны талдау алдында ғана ашады.

Анықтау барысы

Штокты ауа сорғыш құрылғының бағыттайтын төлкесіне салады. Қол қысымымен штокты итеріп, сифонды стопор штоктың жылғашасының жоғарғы шұңқырымен дәл келгенше қысады. Индикаторлық түтікті сургуч бұғауынан (қалпақшалардан) босатады, ұнтақ бағанасы және мақта қабатынын арасындағы саңылауды жою үшін түтіктегі ұнтақты нығыздайды. Ауа сорғыш құрылғының резеңке түтігін индикаторлық түтіктің кез-келген ұшымен қосады, шток қалпағына алақанмен сәл басып стопорды ысырады, кейіннен шток жоғары қарай қозғала бастайды. Осы кезде зерттелетін ауаның индикаторлық түтік арқылы сорылуы жүреді. Стопор оқтамасы жылғашаның төменгі шұңқырына енгенде, шерту естіледі және шток қозғалысы тоқтайды.

Көмірқышқыл газының рұқсат етілетін шекті концентрациясын анықтау үшін сорылатын ауаның көлемі 400 мл, аммиакты анықтауда –250 мл, күкіртті сутекте –300 мл және көміртегі тотығы үшін –220 мл құрауы керек. Улағыш концентрациялар үшін сәйкесінше: 100;30;30 және 60 мл.

Қандай да болмасын зиянды әсерлі газы бар зерттелетін ауа индикаторлық түтік арқылы сорылғанда, индикаторлы ұнтақ бағанасының ауа кірген жағы басқа түске боялады (аммиак ықпалымен ұнтақтың сары түсі көкке ауысады, күкіртті сутегі болса, ақ ұнтақ қоңыр түске ие болады, ал көміртек тотығында –қоңыр сақина көрінеді).

Сорылу аяқталғанда индикаторлық түтікті резеңке түтіктен шешеді де, түтіктегі индикаторлық ұнтақтың боялған бағанасының төменгі шекарасы шкаланың ноль бөлінуімен дәл келетіндей етіп шкалаға басады. Боялған бағананың жоғарғы шекарасы шкалада анықталатын газ концентрациясын мг/ м³ көрсетеді. Концентрацияны санауды түтік арқылы жіберілген зерттелетін ауа көлеміне тәуелділікте белгілі бір шкала бойынша жүргізеді. Барлық жағдайларда қайта анықтаулар жүргізу қажет, олар талданатын газ концентрациясының өзгерісін көрсетеді.

Газ анализаторының негізгі техникалық деректері, қолдану кезінде күту талаптары, сонымен қатар талдауға арналған индикаторлық түтіктердің жабдықталуы әрбір құралға ұсынылатын нұсқауда толық баяндалған.