Атырау облысы, Исатай ауданы, Тұщықұдық селосы Жұмабай Мырзағалиев атындағы орта мектебі

Бағалау парақшасы

• ескерту:10-12 ұпай- «өте жақсы»
• 8-10 ұпай- « жақсы»
• 5-8 ұпай – «қанағаттанарлық»

• 1

• 5

• 4

• 3

• 2

• 6

• Таңдайық, таңданбайық-
• жауабын бірден табайық!
• Үй тапсырмасын тексеру.

• Ертегі қандай емен жайлы ?

• менмен

• Менмен сөзін мағынасы жуық тағы қандай сөзбен алмастыруға болады?

• Таккапар,
• өзімшіл,
• мақтаншақ.

• Қарадауыл еменнен өшін қалай
• алды?

• Оның жалғыздығын
• пайдаланып
• түбірімен
• қопарып тастады

• Мәтіннің авторы кім ?

• Михаил Юхма
• аударған
• Ә Ыдырысов,
• Р. Жұматова

• Ертегіні қандай мақалдармен
• түйіндеген ?

• «Бірлік – түбі тірлік»,
• «Жалғыздың үні
• шықпас, жаяудың
• шаңы шықпас»

• Емен, қарадауыл, орман, еменнің көршілері, ағаштар, менмендік, бірлік, ертегі

• “Сырсандық”

• ІІІ топ
• Терезеде ою, жер беті аппақ, ақ боран ....

• ІІ топ
• сарғайған жапырақ, қайнаған еңбек, қайтқан құстар , егін ...

• І топ
• Көбелек, гүл , көк майса, өрістен қайтқан малдар...

• ІV топ
• Мал төлдеп, жер бусанып, күн ұзарған, ояну ...

• Тірек сөздер
• арқылы қай жыл мезгілі екенін табу, жалғастыру.

• Сабақтың тақырыбы:
• « Жыл мезгілдері."

• Болжау арқылы жаңа сабақ тақырыбын табу.

• Әр топқа жыл мезгілдері туралы ертегі ,әңгімелер беріледі, әр топ
• өздері талдап, баяндайды.
• І топ

• Ерте,ерте, ертеде атақты Жыл ақсақалдың Қыс, Күз дейтін екі ұлы, Көктем, Жаз дейтін екі қызы болыпты.Ұлдары мен қыздары есейгеннен кейін, Жыл ақсақал оларды алдына шақырыпты. — Ұлдарым мен қыздарым! Ақылдарың толысты, буындарың бекіді. Енді мен сендерге
• үлкен сенім артып, зор міндет жүктегелі отырмын. Қалай көресіңдер? – деп, ол ұлдары мен қыздарына сынай қарапты. — Мен дайынмын!-дейді қызу қанды Қыс қатулы қабағымен сүзе қарап. — Мен де, – депті Көктем сұлу қасын керіп. — Мен де, – депті көңілшек Күз аузын бұртитып. — Мен де, – депті жадыраған Жаз. Жыл ақсақал оларға риза болады. — Ендеше, мен сендерге он екі Айды үш-үштен теңдей бөліп, енші бергім келіп отыр, – деп, Жыл ақсақал денесін тіктеп алады да,
• — мына әр қағазға ай аттары жазылған. Әрқайсысың үш-үштен алатын болыңдар, – деп ораулы он екі қағазды шашып тастайды… Ұлдары мен қыздары шашылған қағаздарды таласып- тармасып алап жатады. — Сонымен сендер кезекпен үш ай жұмыс істейтін боласыңдар. Ал жолдарың болсын! Бірақ бір ескертерім сол, әрқашан халық үшін, адамдар үшін қызмет ететіндеріңді ұмытпаңдар, –
• дейді де Жыл ақсақал кетуге ыңғайланады. Содан бері жылдың төрт мезгілі – көктем, жаз, күз, қыс адамдарға қалтқысыз қызмет етумен келеді.

• ІІ топ

• Табиғат құбылысының үнемі өзгеруі, оның төрт мезгілге бөлінуі адамзат
• баласын сонау ерте заманнан толғандырған екен.
• Жыл мезгілінің төрт маусымға бөлінуі туралы ел ішінде сақталған
• Жыл ақсақал туралы аңыз бар. Жыл ақсақал бір жыл ішінде қолын төрт рет
• сермейді екен . Әр сермеген сайын жеңінен үш құс ұшып шығады.
• Әрбір құста төрт қанат, әрбір қанатта жеті қауырсыннан және әрбір
• қауырсынның бір жағы ақ, екінші жағы қара болады екен.
• Бұл не?
• Бұл жылдың төрт мезгілі,
• он екі ай, әрбір ай
• ішіндегі төрт апта және
• аптадағы жеті күнді,
• ауысып отыратын күн
• бен түнді білдіреді екен.

• ІІІ топ

• Есте жоқ ерте заманда, алып Алтай тауын қоныстанған елде жер бетіне тіршілік себуші
• Табиғат патша өмір сүріпті. Оның жал дегенде жалғыз, Ару атты сұлу қызы болыпты. Аса ақылды да
• сымбатты Табиғат патшасыз, оның ғажайып сұлу қызы Арудың сыңғырлаған күлкісінсіз жер бетінде
• ешнәрсе өспейді, өнбейді екен.
• Бір күні Ару қыз өзінің бағында хош иісті шегіргүлді, қызыл раушангүлді, әппақ лалагүлді теріп
• ойнап жүреді. Кенет аяқ астындағы жер жарылып қара атқа мінген Жер асты патшасы шауып келіп,
• Ару қызды өз патшалығына ұрлап әкетеді. Осыдан кейін Табиғат патшаны ауыр қайғы басады. Біраз
• уақыттан кейін жер бетінде ештеңе өспеуге және барлық тіршілік атаулы құрып кетуге шақ қалады.
• Мұндай жағдайды естіген Жер асты патшасы қызды жылдың төрттен үш бөлігінде әкесіне
• жіберуді ұйғарып, қалған бір бөлігінде өзіне қайтып келу керек екені туралы шарт айтып әкесіне
• қайтарады. Осыдан күні бүгінге дейін Жер асты патшасының шартын Ару қыз мүлтіксіз орындап
• келеді. Ару қыздың әкесіне қайтып келіп, шаттыққа, күлкіге, байлыққа кенелетін мезгілдері – көктем,
• жаз, күз мезгілдері де, қыздың күңіреніп, қайғыға батып, жер астына қайтатын шағы қыс мезгілі.
• Содан бері қыздың туған еліне келетін мезгілі көктемде тіршілік атаулы Табиғат патшамен бірге
• ұйқысынан оянып,табиғат керемет сұлулыққа бөленеді. Ал сұлу қыздың әсем күлкісі болса таңғажа
• йып кереметтер тудырады: барлық өсімдіктер көктеп, жемістері өніп-өсіп, тіршілік атаулы сұлу бой
• жеткенге шексіз риза болысады. Осылайша шаттық толы көктем, жаз, күз айлары өте шығады да,
• қыздың жер асты патшалығына қайтатын мезгілі таяп, қызды да, әкесін де қалың уайым басады.
• Айнала сұрғылттанып, ағаштардың жапырақтары сарғайып, оларды жел ұшырып, гүлдер солғын
• тартып, қаһарлы қыстың аяқ алысы жақындай түседі.... Табиғат болса келер жылы келетін жадыраған
• көктемді күтіп, ұйқы құшағына енеді. ..
• Осылайша, әр жыл сайын Табиғат төрт рет өзгеріп, жыл мезгілдері айналып, кезекпен
• келіп отырады.

• ІVтоп
• Шешуші топ

• Авторы: Калина Малина болгар ақыны

• "ОҚУЛЫҚПЕН ЖҰМЫС"

• Әр топ өз жыл мезгіліне келетін шумақты
• тауып оқу.

• "Шығармашыл жұп"
• (5 минут уақыт)

• І жұп - бейнелеуші жұп - сурет салу
• ІІ жұп – сөз тапқыштар - эссе, мақал
• мәтел, өлең
• шығару не
• жатқа айту.

• Сергіту сәті

• Автор орындығы

• Әр шумақты жалғастыру ...

• Топтық жұмыс

• І топ – “Алтын күз” бен “қоңыр күзді “салыстыр
• ІІ топ – Көктемді тағы қалай атауға болады?
• ІІІ топ - Егінді жаз мезгілінде орады дегенге келісесің бе ?
• ІV топ – “ боранды қыс”, “қыстың бір ашық күні”, “ақ қар
• күмістей жарқырайды”деген теңеулерді пайдала-
• нып, қыс мезгілін суреттеп айт.

• Екі жақты пікір
• Жыл мезгілдерінің өзіңе ұнайтын, ұнамайтын жағын жазу.

• “Инсерт” әдісі

• Т

• Үйге тапсырма

• Өлеңді жаттау.
• Кестенің ІІІ бөліміне дайындалу