Ақтау қалалық білім үйлестіру орталығы

Ақтау қалалық білім үйлестіру орталығы

мемлекеттік мекемесі
Математика пәнінен дидактикалық тапсырмалар

(4-сынып)

Қараой мектеп-балабақшасының

бастауыш класс мұғалімі

» директоры

Ұсынылып отырған жинақта бастауыш класс мұғалімінің шығармашылығы мен оқу-танымдық шеберлігінің нәтижесіндегі математика пәнінен дидактикалық материалдар үлгілері келтірілген. Мұғалімнің шығармашылық ізденістерінен туындаған іс-тәжірибелік еңбегінен шәкірттерінің білім алуына жол салған жаңа технологиялық әдіс-тәсілдерді көруге болады.

Бұл жинақты бастауыш класс мұғалімдері көмекші құрал ретінде пайдалануға болады.

Хаттама № __________

«___» _____

Алғы сөз

Математика пәні қызық та, күрделі пәндердің бірі. Көбіне оқушылардың білім деңгейіне,дайындығына сәй-кес, уақыттың болуына қарай өткен тақырыпты қанша- лықты меңгергендігін тексеру үшін қосымша тапсырма- лар ұсынып отырамыз.Бұл жұмыс түрі баланың бағдар- ламаға қаншалықты түсінгенін көрсетеді,әрі өз бетімен жұмыс жасау дағдысын дамытады, математикалық бі- лімді жүйелейді.

Ұсынылып отырған жинаққа енгізілген тапсырма- лар мұғалімнің жұмысын жеңілдетеді деп ойлаймын. Себебі, тапсырмалар оқулықтың тақырыптары мен та -рауларына сәйкестендірілген:

1.Көп таңбалы сандар

2.Шамалармен жүргізілетін есептеулер

3.Теңдеулер және оларды шешу

4.Геометриялық фигуралар және олардың қасиеттері

5.Есептер және оларды шығару

«Математика ақыл-ойды тәртіпке келтіреді»,- деген рас.Соған орай берілген тапсырмалар да мазмұнына сай шартты белгілермен көрсетілді:

• 
  Оқы және есептеп жаз
  
  • 
    Қызықты тапсырмалар
    
    • 
      Сызу жұмыстары
      

• 
  Оқушыларға математикалық білім, білік, дағдыларын игерту;
  
• 
  Шығармашылық қабілеттерін арттыру;
  
• 
  Зейінін, еске сақтау, байқағыштық, қиялдау, танымдық іс-әрекеттерімен өздігінен білім алуға, ізденуге бейімдеу.
  

• 
  Оқушының тұлға ретінде қалыптасуына әсер ету;
  
• 
  Ақыл-ойын және ерік пен сезім белсенділігін арттыру;
  
• 
  Логикалық ойлау қабілеттерін арттыру;
  
• 
  Математикалық тілде сөйлеу машығын қалыптастыру;
  
• 
  Оқушылардың танымдық қабілетін дамытып, қызығушылығын арттыру.
  

Оқушылар кеңістік денелерді, геометриялық фигураларды ажыратып, логикалық ойды дамытуға арналған білімдерді меңгереді. Математикалық тілде сөйлеуге машықтанып, ой-өрісін, қабілетін дамытады.

• 
  Сандарды өсу ретімен жаз:259, 206,251,219,291,20
  
  • 
    Екі адам тоғызқұмалақты екі сағат ойнады. Әрқай-
    

• 
  Разрядтық қосылғыштарға жікте:318,504,415,7506.
  
  • 
    Дорбадағы 10 асықты он бала бір-бірлеп алды.
    

• 
  Амалдарды орында:
  

• 
  Бір килограмм темір мен бір килограмм мақтаның қайсысы ауыр?
  

• 
  Мына сандарда әр разрядтың неше бірлігі бар?
  

• 
  Қарындашты қағаздан көтермей,бір рет жүргізіл- ген сызықтың үстінен қайталап жүрмей, бес жұлдыз -шаны қатар салуға бола ма?
  

• 
  4,0,2,3 цифрларын пайдаланып, қандай көп таңба-
  

• 
  Амалдарды орында:
  

125+235-120·2 315:3+(175-105)

 Арбаға жегілген 2 ат 40 км жол жүрді. Сонда бір ат неше км жол жүрді?
7-тапсырма

 3м 4 см 6 мм * 3м 1 см 9 мм

6м 8см 3мм * 7 м 9 см 2 мм

3 т 7ц * 35 ц

3 тәул 26 сағ * 4 тәул

 Қабырғаларының ұзындығы 5 см 3 мм, 4см 9 мм және 7 см 2 мм болатын үшбұрыштың периметрін табыңдар.

 1-ден 100-ге дейінгі қатарда неше бірлік бар?

 Килограммен өрнекте:

65 т 5 ц, 7 кг, 15 т 6 ц 17 кг, 72 т 3 ц 15 кг.

Үшбұрыштың бір қабырғасы 5 см, ал екінші қабырға- сы одан 3 см ұзын, үшінші қабырғасы екіншісінен 2 см қысқа.Үшбұрыштың периметрін тап.

 Жасырынған санды тап:

5 мм : = 5мм кг·100 = кг

 Әкем кешкі сағат 9-да ұйықтауға жатты,ал сағатты шырылдауға 10-ға қойды.Ол қанша сағат ұйықтап алды?

 Мотоциклші 10 км/сағ жылдамдықпен 3 сағатта қан-ша жол жүреді?

 Кесте бойынша есеп құрастырып жаз

 Сызба бойынша есеп құрастыр және шығар.Бұл қоз- ғалыстың қай түріне жатады?

3 км/сағ 5 км/сағ

А  С

 Екі қыстақтың арасы 10 шақырым.Қырсық жолаушы күніне екі шақырым алға жүріп, бір шақырым артқа ке- йін қайтады. Қырсық жолаушы екі араны неше күнде өтеді?

 Бөшеде 200 л бензин бар еді.Одан бірнеше литр бен- зин құйып алғанда,онда құйып алғаннан 4 есе артық бен-зин қалды.Бөшкеде неше литр бензин қалды?

 Жолаушы барлығы 800 км жол жүрді.Поезбен жүр- геніне қарағанда автобуспен 300 км кем жол жүрді. Автобуспен 50 км/сағ,ал поезбен 55 км/сағ жылдамдық- пен жүрсе, жолаушы неше сағат жолда болды?

 Суреттегі мәліметтерді пайдаланып, есеп құрастыр

А Т

 Тік төртбұрыш тәріздес аулада 7 алма ағашы өсіп тұр.Үш түзу сызықпен ауланы 7 бөлікке бөлу керек. Сонда әр бөлікте бір алма ағашынан қалатын болсын.

 Ғимараттың төрт қабырғасы бар.Әр қабырғаға арала- рын бірдей етіп 3 жалаудан тігілген.Ғимаратқа барлығы неше жалау ілінген?

 Қырлары 4см болатын текшенің көлемін тап.

 4 · а = 640 24 640 : а=4 а : 3021 = 4

 «Барлығы неше қарға?»

Келеді ұшып екі қарға,

Топ достарын ертіп осы талға.

Болды елу әлгі жиын

Санағанда демей қиын

Болмаңыздар әбігер

Табылар ебі бәрі бір.

Айтар есеп шартын кім,

Теңдеу құру тәртібін?

(Жауабы: 2+Х=50

Х=48)

 Есептің шешуін теңдеу құру арқылы шеш.

Теледидар 28000 теңге тұрады.Ол шаңсорғыштан 4 есе қымбат.Шаңсорғыш қанша теңге тұрады?
4-тапсырма

 Бір санды 1000-ға бөлгенде нәтижесінде 2 шығып, 947 қалдық қалады.Белгісіз санды тап.

Тиісті санды тауып жаз және жазуды аяқта

Х ·5 = 945 742 : Х = 7

Х = 945 : · Х==

Х =

· 5 = 945

 Сурет бойынша теңдеу құр және есепті шығар

Бір кесіндінің ұзындығы бірнеше дм,ал екінші ке- сіндінің үзындығы 10 дм.Біріншісіне 2 дм жалғаса,ал екіншісінен 3 дм қиып алса олардың ұзындықтары бір- дей болады.Бірінші кесіндінің ұзындығын тап.

х дм / х+2дм

х дм /х-3дм
7-тапсырма

 Сурет бойынша есеп құрастыр және оны теңдеу арқылы шығар

Х дм 2 дм

10дм
8-тапсырма

 Мына жазулардың ішінен теңдеулерді теріп жаз:

7+9=166, 127-х=136, 5· у=316 (а+15):7 =43

 Үлкейген сайын жеңіл болатын не?
9-тапсырма

 Қысқаша жазу бойынша есеп құрастыр және оған теңдеу құр.

Таңертең-45 кг

Кешке -? сонша

Түсте-? одан 5 кг артық
10-тапсырма

 Кестені толтыр.

Қай санға бөлу оңай?

 Өрнектердің мәндерін тап

с· 60, мұндағы с = 17 b: 60 мұндағы b = 2820, 2920


Геометриялық фигуралар және олардың қасиеттері

1-тапсырма

 Мына фигураның ауданын тап:

1дм 3дм

 Қабырғасы 1 дм шаршы сыз.Оның ауданын тап.Осы шаршыны әрқайсысының қабырғасы 1 см болатындай етіп, бірнеше кішкентай шаршыларға бөл.Қанша кіш -кене шаршы шықты?

 Аудандары 16 дм ² және 1600дм ² шаршының пери-метрлерін тап.Осы шаршылардың қабырғалары туралы не айтуға болады?

 Қабырғалары 4 дм және 40 см екі шаршының аудан-дарын тап.Осы шаршылардың аудандары туралы не айтуға болады?

 Кестені толтыр

 Мал қораға 6 метрлік екі білеу ағаштан тік төртбұ- рыш тәріздес етіп терезе жасау керек.Қораның іші жа -рық болу үшін терезенің ауданы мейлінше үлкен болуы тиіс. Терезені қандай пішінде жасаған тиімді болады деп ойлайсың?

Қалауыңша тұйықталған қисық сызық сыз.Онымен қоршалған фигураның ауданын палетканың көмегімен тап.

Егістіктің 46 га-на тұқым себілгеннен кейін әлі тұқым себілмеген 87 а қалды.Егістіктің ауданы неше м²

Жеткіліксіз мәліметтерді орнына қойып, есепті шығар.

Тік төртбұрыш пішінді бақшаның ауданы га,ал оның ұзындығы м. Бақшаның енін тап.
11-тапсырма

 Есептер құрастыр және оларды шығар

18 га

? ?
600м



Тік бұрышты параллелепипед тәріздес аквариумның ұзындығы 9 дм, ені одан 3 есе қысқа,ал биіктігі енінен 1дм ұзын. Аквариумға неше дм³ су сыяды?

Есептер және оларды шығару

1-тапсырма

Сан мәліметтерді өзіңше алып, есепті шығар.

Арасы км екі қаладан бір мезгілде екі пойыз бір-біріне қарама-қарсы жолға шығып, сағаттан кейін кездесті.Бірінші пойыздың жылдамдығы км/сағ. Екіншісінің жылдамдығын тап.
2-тапсырма

«Аққұдық» ауылында 70 отбасы болған.Ал «Бекі»ауы- лында 50 отбасы болған.«Аққұдықтан» бірнеше отбасы, ал «Бекіден» 20 отбасы көшіп кетті.Сонда «Аққұдықта» «Бекіге»қарағанда 2 есе артық отбасы қалды.«Аққұдық- тан» неше отбасы көшіп кеткен?

Қысқаша жазуы бойынша есепті шығар.

Керік-750кг

Африка пілі-? 10 есе ауыр

Шешуі 210 х+640 өрнегі түрінде жазылатындай есеп құрастыр.Х=3 деп алып, есепті шығар.

Есептің сұрағын қойып аяқта және шығар.

6 литр сұйық май 750 теңге тұрады. Жазира апай 280 теңгеге сұйық май сатып алды.
6-тапсырма

Сыныпта бірнеше ер бала және 16 қыз бала бар. Де- не шынықтыру сабағында олар әр қатарда 9-дан 3 қатар- ға сапқа тұрғызылды.Сыныпта неше ер бала бар?

Ауылдан қалаға қарай автобус және жеңіл машина жолға шықты.3 сағаттан кейін олардың ара қашықтығы 75 км болды.Жеңіл машинаның жылдамдығы 85 км/сағ болса, автобус қандай жылдамдықпен жүрген?

 Жеңіл машинамен екі әкесі ,үш баласы жолға шық -ты. Жолда оларды жол инспекциясының қызметкері тоқтатты.Бес адам отырса да оларды жіберді.Неге?

 Кесте бойынша есеп құрастыр.

 Альфия үй жұмысын орындауды 17 сағат 40 минут- та бастап 19 сағат 30 минутта аяқтады.Ол үй жұмысына қанша уақыт жұмсады?

Велосипедші 17 км/сағат жылдамдықпен жүріп оты -рып, 68 км жолды неше сағатта жүреді?

 Ұзындығы 9 см-ге тең АВ кесіндісін ортасынан қақ бөл.
12-тапсырма

 Беріктің ұстаған ақ балығының салмағын сұрағанда, ол былай депті:«Балығымның құйрығының салмағы 2кг, басының салмағы құйрығы мен кеудесінің жартысын қосқанға тең.Ал кеудесінің салмағы балықтың басы мен құйрығын қосқанға тең.»Беріктің ақ балығының салмағы қанша болғаны?

 Ғанидың қозылары мен қаздарының жалпы саны 12-ге тең.Ал олардың аяқтарын санап қоссақ, 42 шығады. Ғанидың қозылары мен қаздарының саны қанша?

 Мына фигурада

неше төртбұрыш

бар?

Шаңғышы 12 км/сағ жылдамдықпен 4 сағатта қанша жол жүреді?

 Тік төртбұрыштың периметрі 20 дм 12 см.Оның бір қабырғасы 2 дм 3 см болса, екінші қабырғасының ұзындығын тап.
16-тапсырма

 Спортшы 480 см ұзындыққа секірді.Ал оның секіру биіктігі бұдан 4 есе кем болды.Спортшының ұзындық- қа секіру қашықтығы оның секіру биіктігінен қанша ар-тық?

 Шешесі 39 жаста, қызы 5 жаста.Неше жылдан кейін шешесінің жасы қызының жасынан үш есе артық бола- ды?

17-тапсырма

1.Жайық өзенінің ұзындығы 2530 км, ал Днепр өзені- нің ұзындығы одан 250 км қысқа.Днепр өзенінің ұзын -дығы қанша?

2.Секундпен өрнекте:

4 сағ 15 мин 3с; 5 сағ; 9сағ 15 мин 4с;

1.Бірдей 25 кітап 3 900 теңге тұрады. 12 кітап үшін қанша теңге төлеу керек болады?

2. Тиісті сан мен амал таңбасын тауып жаз.

70 =69 (қалд. 30)

503 800 600 = 839 (қалд. )
19-тапсырма

 1.Көк киттің массасы 150 т, ал Африка пілі одан 20 есе жеңіл.Африка пілінің массасын тап.

2.Теңдеулерді шеш.

Х · 295 = 887 065 342 · Х = 701 100

 255 х+ 640 өрнегі бойынша шығарылатындай есеп құрастыр. Х = 14 метр деп алып, есепті шығар.

1. «Көкшетау» лагеріне 120 ұлдар мен 180 қыздар келді. Оларды бір бөлмеге 6 баладан орналастырды. Барлық балаларды орналастыруға неше бөлме кетті.

19. Теңдеуді шешініз: Х – 560 : 7 = 20000

2 вар: