Ескі вокзалдағы қозғалыс мөлшері

Ұсынылған мәліметтерге сәйкес 2020 жылға дейінгі кезеңде жаңа вокзалда 40 жұп пойыз ұйымдастыру жоспарланған. Барлық пойыздар Тальго, бір бөлігі ТВЗ және КВЗ (Тверь вагон жасау зауыты және Крюковский вагон жасау зауыты), сонымен қатар, қала маңында жүретін пойыздардың басым бөлігіне жаңа вокзал қызмет көрсететін болады. Жаңа вокзалдағы пойыздардың барлық санаттары меншіктегі немесе айналымдағы болады. Транзиттік пойыздарға ескі вокзал қызмет көрсетеді.

Жаңа вокзал бойынша 2017 – 2020 жылдардағы жолаушы ағынының болжалды бағасы 64 кестеде берілген.
64кесте – Жаңа вокзалдағы жолаушылар ағымының болжалды деңгейі

«Астана халықаралық әуежайы» АҚ – астанамен бірге қарқынды дамып келе жатқан, Қазақстан Республикасының авианарығында жетістіктіктерге толы жұмыс тәжірибесі бар кәсіпорын.

Әуежайдың жеткіз қабілеті – айына 270 мың жолаушы, ағымдық жолаушылар тасқыны – айына 218 мың жолаушыны құрайды.

EXPO кезіндегі күтілетін жолаушылар саны – айына 416 мың жолаушы (оның ішінде EXPO да айына 106 мың жолаушы).

Әуежайдың қайта құруды жүзеге асыру күтіліп отыр (қайта салуға «KTZ express» холдингі жауапты), одан кейін әуежайдың жеткізу қабілеті айына 540 мың жолаушыны (1775 жолаушы/сағатына) құрайды деп күтілуде.

Әуежайды одан әрі дамыту бойынша жоспарлар: Астана әуежайында «Жолаушылар терминалын қайта құру» жобасын жүзеге асыру жоспарланған. Аталмыш жоба аясында жалпы ауданы шамамен 40 мың шаршы шақырымды құрайтын жаңа жолаушылар терминалының, энергетикалық шаруашылық пен байланыс, және сыртқы желілердің құрылысы, жарық-дабыл жабдықтары мен метеожолдарды жаңарту қарастырылған. Бұдан бөлек, ұшып-қону жолағы мен перронды күрделі жөндеуден өткізу жоспарланып отыр.

Әуежай Қазақстан Республикасының ИСО 9001-2001 стандарттарының талаптарына СМЖ сәйкестік сертификатына, ИСО 9001:2008 халықаралық стандарттары талаптарының СМЖ сәйкестік сертификатына және бірыңғай халықаралық үлгідегі IQNet сертификатына ие болып табылады. Астана әуежайының дамуы ХӘКА (Халықаралық әуе көліктерінің ассоциациясы) және ХААҰ (Халықаралық азаматтық авиация ұйымы) халықаралық стандарттарына сәйкес жүргізіледі. Жүк және жолаушы тасымалдайтын жаңа әуе компанияларымен серіктестік орнатуға жағдай жасалып отыр. Әуе компаниялары үшін әуежайдың Еуразияның орталығында географиялық орналасуы тиімді болып табылады.

Жаңа әуежай құрылысының нұсқаларын қарау

Ағымдағы жылға және 2020 жылға дейінгі болашақта көлік саласындағы негізгі бағдарламалық құжат ретінде ҚР Президентінің 2014 жылдың 13 қаңтарындағы №725 Бұйрығымен бекітілген, «Қазақстан Республикасы көлік жүйесінің инфрақұрылымын дамытудың және ықпалдастырудың 2020 жылға дейінгі мемлекеттік бағдарламасын» атауға болады.

Бұл бағдарламаның мақсаты – Қазақстанның заманауи көліктік инфрақұрылымын қалыптастыру, сонымен қатар, оның халықаралық көлік жүйесіне кірігуін қамтамасыз ету мен транзиттік әлеуетті жүзеге асыру.

Бағдарламада 2020 жылға дейін 4 әуежай-хабты: Астана, Алматы, Ақтөбе және Қарағанды қалаларында әуежайдың құрылысын аяқтау қарастырылған.

Логистикалық орталығы бар ірі ауыстырып отырғызу-жүк алмастыру торабын құру жоспарланып отыр, онда көліктің үш түрі түйіседі: Алматы (ары қарай Қытай, Орта Азия елдері) – Қарағанды – Астана – Ресей халықаралық автокөлік магистралі; Алматы – Астана темір жол магистралі және қолданыстағы нормативтік құжаттарға сәйкес, Астанадан 35 шақырым қашықтықта салынған жаңа әуежай.

Астана қаласындағы жаңа әуежай арқылы жүргізілетін жүк тасымалын (автокөліктерді және темір жол көлігін есепке ала отырып) болжалдық бағалау жүзеге асырылады.

Келешекте Астана қаласында халықаралық рейстерді жүзеге асыратын екінші әуежайды салу жоспарланып отыр. Дегенмен, Астананың қазіргі қолданыстағы әуежайы ішкі рейстерді қабылдап, жұмысын жалғастыра береді.

Осыған байланысты, халықаралық қатынастағы жүк тасқынының негізгі көлемі жаңа әуежайдың қызметіне беріледі.

Бұдан бөлек, Астана қаласында ірі индустриалдық хабты құру жаңа өнеркәсіптік кешендер мен өндірістерді дамытуда қосымша серпін болып табылады, соған сәйкесінше – халықаралық қатынастармен қатар, республика ішіндегі қатынастарда да жүктерді тасымалдау көлемі жоғарылауы мүмкін.

Автокөліктер мен темір жол көліктерінен жүк тасқынының (басқа жүктер) бір бөлігін қайта бағдарлау болашақта тасымалдарды тек әуе көліктерімен жүзеге асырудың экономикалық және қаржылық оңтайлы шарттарында орын алуы мүмкін.

Әуе көлігіне машиналар мен электр аппаратуралары сияқты қымбат жүктер тасымалының бір бөлігі, химиялық өнеркәсіптің кейбір өнімдері, пластмасса мен бағалы металдардан жасалған бұйымдар, халық тұтынатын қымбат тауарлардың тасымалы көшірілуі мүмкін. 2020-2030 жж. аталмыш жүктердің автомобильдік көлікпен тасымалдаудың болжалды көлемі 65 кестеде көрсетілген.

Автокөліктерден көшірілетін жүк тасқынының көлемін 1% аспайтын деңгейде бағалауға болады. Мұндай төмен көрсеткіш, басқа көлік түрлеріне қарағанда, автокөліктің өз қызметін тұтынушылардың қажеттілігіне барынша жауап беретіндігімен түсіндіріледі. Сонымен қатар, мұнда соңғы он жыл ішінде сыртқы сауда тасымалдары тарифінің өсу қарқыны төмен болған.

2020-2030 жж. басқа жүктердің жүк тасқындарын темір жол көліктерімен тасымалдаудың болжалды көлемі 66 кестеде көрсетілген.
2020-2030 жж. басқа жүктердің жүк тасқындарын темір жол көліктерімен тасымалдаудың болжалды көлемі

66 кесте

Кестеде келтірілген мәліметтерге сәйкес, темір жол көліктерімен тасымалдау келешегі негізінен импорт бойынша, 2020 жылы 1,0 млн т деңгейінде бағаланады (қолданыстағы көлеммен салыстырғанда 2 есеге өседі). 2030 жылғы жүк тасқыны 2020 жылға қарағанда 30 % өседі деп бағалануда.

Темір жол көліктерінен әуе көліктеріне көшірілетін жүк тасқынының көлемін ең төменгі деңгейде - 0,1 % бағалауға болады. Мұндай төмен көрсеткіш, темір жол көліктерімен аса қымбат емес жүктердің тасымалданатындығымен түсіндіріледі.

Авиакөліктермен тасымалдау тарифтері мен әуежайда жүкті өңдеуге кететін шығындар темір жол тасымалына кететін шығындардан айтарлықтай жоғары болған шарттарда, жүктердің басым бөлігінің әуе көліктеріне көшірілуін күтуге болмайды.

Осылайша, Астана қаласындағы жаңа әуежай арқылы әуе көлігімен жүк тасымалдаудың болжалды деңгейін төмендегідей бағалауға болады.

Жолаушылар авиатасымалын болжау

Жолаушылар авиатасымалын болжау келесі факторларды түзете отырып, қолданыстағы әуежай бойынша жыл сайынғы болжалды өсімді есепке ала отырып жүргізілді:

- Астана-Қарағанды жолындағы әуежайдың құрылысы кезінде Осакаровка халқы мен басқа да шағын елді мекен тұрғындары үшін Астана мен Қарағанды әуежайларының арасында бірдей таңдау мүмкіндігі пайда болады, оған қоса, Астананың жаңа әуежайының көліктік қол жетімділігі жақын арақашықтық және жол бөлігінің төмен жүктемесіне орай, олар үшін ең тиімді болып саналады.

Бұл аймақтағы қазіргі санақ бойынша халық 38 мың адам, немесе 2030 жылы 65 мың адам болғанда, 2015 жылы әуежай көрсеткішінің жыл сайынғы өсімі жылына шамамен 15-32 мың адамды құрайды.

«Қалай бар» жағдайындағы жолаушылар тасымалы өсімінің болжалдық коэффициенттері Астана қаласындағы жолаушылар терминалын қайта салудың техникалық-экономикалық негіздемелерінің материалдары бойынша қабылданған.

Болашақта, Астана қаласы мен облыс арқылы барлық көлік түрі бойынша тасымалдың болжалдық өсуіне орай, көлік түрлері бойынша жүктерді қайта бөлуге арналған көліктік ХАБты (көлік-логистикалық орталық) және әуежай, темір жол және автожол подъездерін қосатын бағыттарды құру талап етіледі. Мұндай көлік логистикалық орталықты орналастыру үшін, Астана-Қарағанды көлік қозғалысының қарқынды бөлігінде халықаралық темір жол және автокөліктік дәліздерге байланысты орнату оңтайлы шешім болып табылады. Бұған магистральдық темір жол және автокөліктік жолдардың (М-36) максималды жақындығы оң септігін тигізеді.

Қаланың автокөлікке арналған айналма жолының құрылысы жаңа әуежайды іргелес жатқан қалалармен жалғастырады және айналма жол мен дамып келе жатқан тарамды магистраль арқылы қаланың кез келген бөлігіне ыңғайлы әрі тез жетуді қамтамасыз етеді.

Транзиттік жолаушылар қалаға кірместен, автокөліктік немесе темір жол көліктерінің басқа түріне отыру мүмкіндігіне ие болады.

CIP және VIP қызмет көрсету үшін барлық қажетті шарттармен қамтамасыз етілген қолданыстағы әуежайды жоғары қызметтегі қызметкерлерге, үкімет делегацияларына, бизнес авиацияларына және жедел даму келешегіне ие шағын авиацияларға барынша қызмет көрсетуге ыңғайлы ет ұсынылады.

Шағын авиация