Астана агломерациясын аумақтық дамытудың өңіраралық схемасы

Жалпы алғанда Астаналық агломерация аумағы су тапшы аймаққа жатқызылады.

Агломерация аумағы Есіл, Нұра, Селеты өзендерінің алаптарында орналасқан. Агломерация шегіндегі жер үсті суларының ресурстары жылдық су көлемі орта есеппен бойынша саны 384,0 мың м³/тәул (140,0 млн м³/жыл), суы аз жылдарда-104 мың м³/тәул.(38,0 млн м³/жыл) деп бағаланды. 2015 жылғы жағдай бойынша агломерация аумағындағы таратылған жер асты суларын пайдалану қоры 143,77 мың м³/тәул, (52,476 млн. м³/жыл) құрайды.

Астана агломерацияның ауылдық елді мекендерін сумен қамтамасыз ету.

Қазіргі уақытта агломерацияға енетін 127 елді мекеннің 90 елді мекені жер асты көздері (83 АЕМ) және жер үсті сулары (7 АЕМ) есебінен орталықтанған сумен қамтамасыз етілуде. Қалған 37 ЕМ орталықтанған сумен қамтамасыз етілмеген. Жер асты көздерінен орталықтанған сумен қамтамасыз етілген елді мекендер 19 АЕМ (15%) бекітілген қорға ие, қалған 67 АЕМ бекітілген қорсыз қамтамасыз етілуде. бекітілген қорсыз жер асты суларын қолданатын суды пайдаланушыларға мемлекеттік сараптаманы өтулері қажет. Агломерацияның көптеген аумағында минералданған (1-3 және одан да көп тұз 1 литр суда) жер асты сулары таралған. Тұщы жер асты суларының болмауы, сонымен қатар тұзды судың сапасын алдын ала қажетті нормаларға сәйкес жеткізіп барып пайдалану қымбат үдеріс болып табылады. Жоғарыда көрсетілгендерге сүйене отырып, 18.01.2012 ж. ҚР Үкіметінің №104 Қаулысына сәйкес, гидрогеологтарға судың сапасы бар жер асты суларын іздеуге бағыт көрсету қажет.

Астаналық агломерацияның барлық елді мекендері үшін ауыс су сапасын қамтамасыз ету бүгінгі таңда жеткілікті дәрежедегі өткір мәселе екені анық. Қазіргі уақыттағы аудан бойынша, жеке елді мекендер бойынша жалпы ауыз судың қол жетімділік деңгейінің төмендеуі сумен қамтамасыз ету жүйелерінің нашар техникалық жағдайымен түсіндіріледі.

Бірақ сонымен қатар берілген мәселені шешудің мүмкін жолдары бар.

Астаналық агломерацияны (сонымен қатар Астана қ.) сумен қамтамасыз етудің кепілді көзі болып табылады:

- 184,1 мың м³/тәул пайдалы су беретін Астана су қоймасы

- 172,6 мың м³/тәул (63,0 млн. м³/жыл) көлемінде су беру көлемі және d 1400 мм қысымды су таратқышы бар Ертіс-Қарағанды каналын сумен қамтамасыз ету көзі ретінде тарту;

- (қажет болған жағдайда) Астаналық агломерация аумағына 2158,0 мың м³/тәул (787,7 млн м³/жыл) көлемінде Ертіс-Қарағанды каналынан су жіберу қосымша құрылымдар тарту;

-195,3 мың м³/тәул (71,3 млн. м³/жыл) 95 %пайдалы су берумен қамсыздандырылған Селетинск су қоймасынан су тарту;

- Астана агломерация аумағында 143,77 мың м³/тәул көлемінде таратылған жер асты суларының қоры;

- Астана агломерация аумағында жер үсті суларының ресурстарын су аз жылдарда-0,038 ш³/жыл (38,0 млн. м³/жыл) пайдалану мүмкіндігі;

- Астана қ. және іргелес ауылдарды сумен қамтамасыз етудің қосымша көзі ретінде Нұра ЖАСПБО аймағында инфильтрацияланған су тоғандарының құрылысы және ТЭО әзірлеу. Су беру көлемі 100,0 мың м³/тәул (36,5 млн.м³/жыл) кем емес;

- Астана қ. ағынды суының көлемі 90,0% су пайдаланудан (2013 жылы 212,0 мың м³/тәул шамамен)

Бұдан басқа, Ақмола облысының Целиноград, Ақкөл, Шортанды, Аршалы аудандарының әкімшіліктерінде қаралған іс-шаралар реті анықталды (49 кесте).