Қаржының теориялық негіздері және қаржы жүйесі Жоспар: Жоспар: 1.1 Ақшаның түсінігі мен мазмұны. 1.2 Қаржы және ұлғаймалы өндіріс. 1.3 Қаржы жүйесі және оның құрамы. Қаржының функциялары: Қаржы – бұл қоғамдық өнімді бөлу жəне қайта бөлу процесінде пайда болатын айырықша экономикалық қатынастардың жиынтығы, мұның нəтижесінде ұдайы өндіріс қатысушыларының сан алуан қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін олардың ақшалай табыстары, қорланымдры мен қорлары жасалып, пайдаланылады.
бөлу
бақылау
Ақша айналысы — шаруашылықтағы тауарларды өткізуге, сондай-ақ тауарлы емес төлемдерді және есеп айырысуларды жүзеге асыруға қызмет ететін қолма-қол және қолма-қолсыз ақша нысандарындағы ақшалардың қозғалысы. Ақша айналысы — шаруашылықтағы тауарларды өткізуге, сондай-ақ тауарлы емес төлемдерді және есеп айырысуларды жүзеге асыруға қызмет ететін қолма-қол және қолма-қолсыз ақша нысандарындағы ақшалардың қозғалысы. - Ақша жүйесінің элементтері:
- 1 ақша бірлігі
- 2 ақша белгісінің түрлері
- 3 ақша эмиссияның тәртібі
- 4 валюталық айналымы режимі
- 5 ақша айналымы режимі
- 6 валюталық паритеті
- 7 баға масштабы
Қаржы құндық процесіне қатыса отыра, баға, жалақы, кредит сияқты категориялармен өзара тығыз байланысты болады жəне өзара іс- қимыл жасайды. - Қаржы құндық процесіне қатыса отыра, баға, жалақы, кредит сияқты категориялармен өзара тығыз байланысты болады жəне өзара іс- қимыл жасайды.
- Баға- жұртқа мəлім, тауар құнының ақшалай көрінісі. Ол еңбек өнімінің натуралдық- заттық нысанынан ақша нысанына көшуін жəне сатып алу- сату актілерінің негізінде оның бір иеден басқсына қозғалысын ортақтастыра отырып құндық бөлінісіің бастапқы категориясы ретінде көрінеді.
- Қаржы еңбек ақы төлеумен тығыз байланысты. Материялдық өндіріс сферасында еңбекке ақы төлеу қоры «жалақы қоры» қаржының көмегімен өнімді өткізуден түскен түсім- ақшадан бөлінеді. Бұл қор өндірілген өнімнің көлеміне қарай қалыптасуы мүмкін. Шаруашылық практикада табыс категориясын пайдаланған жағдайда еңбекке ақы төлеу қоры қол жеткен қаржы нəтижелерімен тығыз байланысты үйлесімде қалыптасады
Large image Қаржы мен қаржы ресурстары бара-бар ұғымдар емес. Қаржы ресурстары өзінше қаржының мəнін анықтамайды, оның ішкі мазмұны мен қоғамдық арналымын ашпайды. Қаржы ғылымы тап мұндай ресурстарды жасау, бөлу жəне пайдалану негізінде туындайтын қоғамдық қатынсатары дамуының заңдылықтарын зерттейді. Қаржы ресурстары жалпы қоғамдық өнімнің 50 % құрай отырып, мемлекеттің қаржылық қуатының көрсеткіші болып табылды. - Қаржы ресурстары – бұл жалпы ішкі өнім құнының бір бөлігін, ақша нысанындағы таза табысты бөлу жəне қайта бөлу процесінде жасалынатын мемлекеттің, шаруашылық жүргізуші субъектілердің жəне халықтың қарамағындағы ақша қаражаттары, олар ұлғаймалы ұдайы өндіріс пен жалпымемлекеттік қажеттіліктерді қамтамасыз етуге арналған.
Қоғамдық жалпы өнім мен ұлттық табысты арттыру қаржы ресурстары өсуінің басты шарты болып табылады Қаржы ресурстарының құрамында олардың аса маңызды екі бөлігін бөліп көрсетуге болады: Олар республикалық жəне жергілікті бюджеттерде шоғырланады. Мемлекеттің кірістері заңнамалық тəртіппен бекітіледі жəне мемлекеттің кірістерін жұмылдырудың негізгі əдістері салықтар, қарыздар мен лотереялар, мемлекеттік меншіктен түсетін түсімдер;
Мемлекеттік кірістер
Бюджеттен тыс қорлар
Олар шаруашылық жүргізуші субъектілердің
қарамағында болады. Олардың пайда болуы мемлекеттің мақсатты шығыстарымен байланысты. Бюджеттен тыс ресурстар автономды арнаулы қорлар, арнаулы қаржы
сметалары, қазынашылық шоттар түрінде болып келеді. Бұл қорлардың қаражаттары экономиканы мемлекеттік реттеудің мүмкіндіктерін кеңейтеді. Бюджеттен тыс қаражаттардың оғаштығы мемлекетке қаржы ресурстарының жалпы сомасын жасауға, қаржылық бақылауды əлсіретуге, нағыз қаржылық жағдайды бұрмалауға мүмкіндік жасайды. Бюджеттен тыс қаражаттардың жалпы сомасын анықтау қиын, өйткені ол
көптеген қорлар мен сметалар арасында шашырап кеткен
Біртұтас қаржы жүйесі - өзінің мəні жағынан мынадай түрлі ұғымдарды білдіру үшін қолданылатын термин: а) бір – бірімен өзара байланысты қаржы қатынастарының сфералары мен буындарының жиынтығы; ə) елдің қаржы мекемелерінің жиынтығы, оларға қаржы мекемелері мен салық службаларының барлық құрылымдық бөлімдері жатады Біртұтас қаржы жүйесі - өзінің мəні жағынан мынадай түрлі ұғымдарды білдіру үшін қолданылатын термин: а) бір – бірімен өзара байланысты қаржы қатынастарының сфералары мен буындарының жиынтығы; ə) елдің қаржы мекемелерінің жиынтығы, оларға қаржы мекемелері мен салық службаларының барлық құрылымдық бөлімдері жатады - қаржы жүйесі мынадай үш бөлікті қамтиды:
Қаржы қатынастарының жиынтығы
Ақша қорларының жиынтығы
Басқарудың қаржы аппараттары
Қорытындылай келе, Қаржы жəне ең алдымен бюджет жүйесі жалпы ішкі өнімнің өсуіне жəне оның басты бөлігі – ұлттық табысқа, макро жəне микроэкономика кəсіпорындарының, фирмаларының жəне салаларының дамуына жəне халықтың көптеген жігінің халахуалына айтарлықтай ықпал жасайды. Қоғамда істің жайы қаржы ахуалымен анықталады, сондықтан тұрақтану мен дамудың бағдарламасы бірінші кезекте экономиканың тиімділігін арттыру жөніндегі жалпыэкономикалық шараларды іске асыруды қарастыруы тиіс. Бұл шаралардың қатарында-өндірістік қатынастарды жетілдіру, экономиканы əлеуметтік қайта бағдарлау, ұлттық шаруашылықтың құрылымын жаңғырту, ғылыми-техникалық прогресті тездету Назарларыңызға рақмет!
Достарыңызбен бөлісу: |
