Әлеуметтік көмек
Шахтинск аймағында әлеуметтік қамсыздандыру және әлеуметтік көмек халықтың әлеуметтік-осал топтарына қалың спектрдегі әлеуметтік қызметтер түрінде: ақшалай төлем түрінде – ол атаулы ілеуметтік көмек, тұрғын үй көмегі, жан басына шаққандағы табысы азық-түлік себеті мөлшерінен аспайтын аз қамтылған отбасынан шыққан 18 жасқа дейінгі балаларға жәрдемақы, мүгедектерге қызмет және оңалтудың техникалық көмекші құралдарын ұсыну, қарттарға және мүгедектерге үйде қызмет көрсету, мүгедектер және қарттар үшін интернат-үйде тұрақты тұруды рәсімдеу және т.б. түрінде жасалады.
Әлеуметтік қорғау бағдарламасын қаржыландыру мемлекеттік бюджет қаражаты және бюджеттен тыс қаражаттар есебінен орындалады.
01.01.2014 жыл жағдайы бойынша аймақта халықты жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар органында 26 аз қамтылған отбасы есепте тұр, соның ішінде 94 адам, 2011 жылмен салыстырғанда 27,1 % кем (01.01.2012 жыл – 31 аз қамтылған отбасы, соның ішінде 129 адам).
2013 жыл ішінде кедейшілік деңгейі 0,2 % құрайды.
Толығымен 2013 жылы әлеуметтік жәрдемақы төлеміне жергілікті бюджет қаражатынан 4,6 млн. теңге шығарылды. Сонымен бірге 2011 жылмен салыстырғанда әлеуметтік жәрдемақы төлемі 12,0 % төмендеді. Көрсетілген динамика Жол картасын орындау шеңберінде жұмыс күшін тарту есебінен аймақ халқын жұмысқа орналастыру мүмкіндіктерін ұлғайту, мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны, зейнетақыны, жалақыны көтеру есебінен халықтың табыс деңгейін жоғарлатумен, сондай-ақ аймақтағы өсіп өнудің артуымен түсіндіріледі.
2013 жылы атаулы әлеуметтік көмек алушыларының құрамында жұмысқа жарамды халықтың салыстырмалы салмағы 2011 жылмен (35,1) салыстырғанда 4,6 пайыздық тармаққа төмендеді және 30,5 % құрайды.
2014 жылғы 1 қаңтар жағдайы бойынша «Шахтинск қ. жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімі» ММ есебінде 2668 жалпы ауру, еңбек және бала кезінен мүгедектер есепте тұрған, соның ішінде:
1 топтағы мүгедектер – 263
2 топтағы мүгедектер – 1061
3 топтағы мүгедектер – 1207
16 жасқа дейінгі бала кезінен мүгедектер – 137
2013 жыл ішінде жергілікті бюджет қаражатынан мүгедектерді оңалту әлеуметтік бағдарламасын орындауға 43443 мың теңге жіберілді.
2013 жыл үшін 886,2 мың сомасына үйде оқитын және тәрбиеленетін мүгедек балаларға ақшалай қамтамасыз ету төленді.
Халықтың әлеуметтік-осал санаттарының – мүгедектер, ардагерлер, туберкулезбен ауыратындар, бас бостандығынан айыру орындарынан босатылғандардың өмір сүру деңгейін жоғарлатуға ерекше назар аударылады. Көрсетілген санаттағылардың өмір сүру сапасын жоғарлатуға жергілікті өкілдік органдардың шешімі бойынша әлеуметтік көмек жіберілді, оның сомасы 2011 жылғы 31457 мың теңгеден 2013 жылы 35794,2 мың теңгеге дйін өскен (113,8%).
Бекітілген кезеңді инвентаризациялауды (құжаттандыру) өткізу жоспарына сай мүгедектердің қол жетімділігін қамтамасыз ету үшін 29 әлеуметтік инфрақұрылым нысанында құжаттандыру өткізілді, соның ішінде 2012 жылы – 12 нысан, 2013 жылы – 11 нысан, 2014 жылы – 6 нысан.
Барлық нысандар ішінара бейімделген. 2014 жылы 2 нысанның бейімделуі өткізілді.
01.01.2014 жыл жағдайы бойынша аймақта жалғыз басты қарттарға және мүгедектерге, мүмкіндіктері шектеулі балаларға үйде қызмет көрсету бойынша 4 әлеуметтік көмек бөлімшелері бар.
Ішкі саясат.
Қоғамдық-саяси саланың инфрақұрылымдық жағдайы. Аймақта 1 саяси партия филиалы, 6 ұлттық-мәдени орталықтары, 19 діни бірлестік: ислам –2; православиялық – 3; католицизм – 1; протестанттар – 12; оның ішінде 13 үкіметтік емес ұйымдар, 1 бұқаралық ақпарат құралы жұмыс істейді.
Қызығушылық танытушы құрылымдармен бірігіп аймақтағы
қоғамдық- саяси жағдайдың мониторингінің жүйесін жасап, әлеуметтік шиеленістің ошақтарын анықтау және ескеру, сонымен қатар діни экстремизм мен лаңкестікті ескертеді.
Тұрғындарға мемлекеттік нышандардың жаңа үлгісі жөнінде
насихаттау, патриоттық тәрбие беру жөнінде мақсатты бағытталған
жұмыстар жасалады
Үкіметтік емес сектор:
2009 жылы облыстың үкіметтік емес ұйымдарымен 9 жоба іске асырылды. Үкіметтік емес ұйымдар арасында «Взгляд молодых» ЖҚБ және «ҚР ардагерлер Кеңесі» ҚБ ШҚФ белсенді жұмыс істейді.
Шахтинск қаласында 13 ұйым санымен үкіметтік емес ұйымдардың кәсіби тобы қалыптастырылды, осы ұйымдардың 25 пайызы («Кәсіпкерлер қауымдастығы») өз пайдасы бойынша, ал қалған 75 пайызы қоғамдық қажеттілікті қамтамасыз ететін ұйымдар болып табылады.
Үкіметтік емес ұйымдардың негізгі жұмысы: спорттық, құқық қорғаушылық бағытта; шағын және орта бизнес өкілдеріне, жастарға, кеншілерге, ардагерлерге, мүгедектерге қолдау көрсетуге бағытталған. Бірақ аймақта Қазақстан Республикасындағы үкіметтік емес ұйымдарға сипатты, олардың бағытында жұмыс жасау толық қалыптастырылмай отыр.
Сонымен қатар тұрақты жұмыс жасайтын үкіметтік емес ұйымдардың көпшілігі сапалы қызмет көрсете алмайды. Бұл үкіметтік емес ұйымдардың жұмысының сапасын бағалауға сәйкес көрсететін қызметтерінің сапасын бағалаудың әдістемесін әзірлеуді қажет етеді.
Үкіметтік емес сектормен жасалатын жобалардың көпшілігі жобаны одан әрі дамытуға емес, өзекті мәселелерді шешуге бағытталған.
Ақпараттық саясат.
2014 жылдың желтоқсан айындағы жағдайына Шахтинск өңірінде
1 баспалық бұқаралық ақпарат құралы - «Шахтинск ИНФО» ЖШС тіркелген.
Жастар саясаты.
Шахтинск аймағында 14 жас пен 29 жасқа дейінгі 15 329 жас адамдар тұрады.
Аймақта «Взгляд молодых» - 1 жастар қоғамдық бірлестігі тіркелген, ол жастардың проблемасын шешуде, жастарды әлеуметтендіру бағытында жұмыс жасайды. Қоғамдық бірлестіктермен мемлекеттің өзара байланыс, жұмыс жасауын қала әкімінің жанындағы кеңестік орган болып табылатын жастар ісі жөніндегі кеңес және Шахтинск аймағындағы жастар орталықтары іске асырады.
«Қала жастары» аймақтық бағдарламасының аясында мемлекеттік жастар саясаты іске асырылуда, бағдарламаның жұмысы жас азаматтардың дамуы және қалыптасуы үшін әлеуметті-экономикалық, құқықтық және ұйымдастыру жағдайларын қамтамасыз етуге жастарды жан - жақты тәрбиелеуге бағытталған, сонымен қатар жастардың әлеуметтік маңызы бар бастамашылдықтары іске асырылады.
Студенттер мен жастардың бос уақытын тиімді пайдалануын қамтамасыз ету мақсатында студенттік құрылыс топтарының облыстық штабының жұмысы ұйымдастырылған. 2010 жылы 2 СҚТ құрылды.
Нашақорлықтың алдын алу жөніндегі проблеманы шешудің тиімді тәсілдерінің бірі – жастардың спортпен шұғылдануына жағдай жасау, белсенді салауатты өмір салтын насихаттау болып табылады. Облыс аймағында 3 балалар–жасөспірімдер аула клубтары жұмыс жасайды.
Жастар арасында жастар саясатына өз үлесін қосқан жастар, ғылыми салада жетістіктерге жеткен жас ғылымдар үшін қала әкімінің жыл сайынғы «Жастар» сыйлығы белгіленді.
Бүгінгі күні жастар саласында материалды-техникалық базаны қамтамасыз етумен байланысты проблемалар анықталуда.
Сонымен қатар жастар орталықтарының біраз мәселелері байқалады, олар:
- Новодолинский кентіндегі жастар орталығы бөлмесінің
ауданы өте тар (кенттің мәдениет үйінде 11,5 шаршы метр);
Новодолинский кентнің мәдениет үйінде спорттық залдың
жоқтығы;
Еңбек нарығы
2010-2011 жылдар ішінде жалпы қала бойынша жұмыссыздық деңгейі өзгеріссіз қалып тұр және 4,6 % құрайды.
2011-2013 жылдар мерзімінің ішінде жұмысқа орналасу жәрдемімен 8248 адам келді, олардың ішінен 29 жасқа дейінгі жастар – 3967 адам. Сонымен қатар жылдар бойынша:
- 2011 жыл – 3359 адам, олардан жастар – 1503 адам;
- 2012 жыл – 2746 адам, олардан жастар – 1410 адам;
- 2013 жыл – 2143 адам, олардан жастар – 1054 адам.
Жұмысқа орналасу жәрдемі 7665 адамға көрсетілді, соның ішінде 2011 жылы – 3200 адам, 2012 жылы – 2465 адам, 2013 жылы – 2000 адам. Жұмысқа орналасқан жастардың үлесі 2011 жылы – 44,6 % (1426 адам), 2012 жылы – 48,2 % (1187 адам), 2013 жылы – 49,4 % (987 адам) құрайды.
Жұмысқа орналасу сұрағы бойынша келген тұлғалардың санынан жұмысқа орналасқандардың үлесі 2011 жылы 95,3 %, 2012 жылы – 88,6 %, 2013 жылы – 93,3 % құрды. Бұл көрсеткіш «Жұмыспен қамту 2020 жол картасы» Бағдарламасының қатысушыларының санына тәуелді, сәйкес жылдар бойынша қатысушылардың саны 80 адам, 130 адам, 65 адамды құрайды. Және келесі себептермен ескеріледі:
- «Еңбек нарығы» АЖ бағдарламалық жасақтаманың жетілмегендігі:
«Жұмыспен қамту 2020 жол картасы» Бағдарламасының қатысушысы келгендер санына кіреді, бірақ жұмысқа орналасқандардың санына кірмейді. Аймақтық еңбек нарығының мамандары тұрақты жұмысқа орналасуға жәрдемдеседі, бірақ «Еңбек нарығы» АЖ бойынша есепте осы көрсеткіш ескерілмейді.
- Шахтинск қаласында кәсіпорындар саны өзгермеген, бірақ жұмысқа орналастыру бойынша жоспар Жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөліміне ғана жеткізілмеген, Шахтинск қ. жұмыспен қамту орталығына да жұмысқа орналастыру жоспары жеткізілген.
Әлеуметтік жұмыс орындарына жұмысқа орналастырылды:
- 2011 жыл – 24 адам, олардан 21 жасқа дейінгі жастар – 16 адам;
- 2012 жыл – 23 адам, олардан 21 жасқа дейінгі жастар – 15 адам;
- 2013 жыл – 30 адам, олардан 21 жасқа дейінгі жастар – 13 адам.
Жастар тәжірибесі шеңберінде құрылған жұмыс орындарына орналастырылды:
- 2011 жыл – 35 түлек, соның ішінде Жол картасы бойынша 11 түлек;
- 2012 жыл – 25 түлек;
- 2013 жыл – 34 түлек.
Кәсіптік дайындық, қайта даярлау, біліктілік арттыруға 2011 жылы – 142 адам, 2012 жылы – 133 адам, 2013 жылы – 138 адам жолданды. Кәсіптік дайындық, қайта даярлау, біліктілік арттыруды аяқтаған тұлғалардың санынан жұмысқа орналасқандар үлесі 2011 жылы 88,8 %, 2012 жылы – 90,5 %, 2013 жылы – 96,2 % құрайды.
Қоғамдық жұмыстарға жіберілген жұмыссыздар үлесі 2011 жыл ішінде 19,4 % немесе 653 адам, 2012 жыл ішінде 14,8 % немесе 406 адам, 2013 жыл ішінде 333 адам немесе 15,5 % құрды.
2014 жылдың 10 ай ішінде «Шахтинск қ. жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімі» ММ жұмысқа орналасу жәрдемімен 1869 адам келді. Жұмысқа орналастыру жәрдемі 1571 адамға көрсетілді. Олардан 16-29 жастағы жастар – 773 адам.
Қоғамдық жұмыстарға 302 жұмыссыз қатысты, соның ішінде 29 жасқа дейінгі жастар – 137 адам.
2014 жылдың есептік кезеңінде кәсіптік дайындыққа, қайта даярлауға, біліктілікті арттыруға 134 жұмыссыздар жолданды, соның ішінде жастар – 66 адам. Оқыту кіші және орта бизнес кәсіпорындары үшін еңбек нарығында талап етілетін мамандықтар бойынша жүргізілді: аспазшы-әмбебап (аспазшы-кондитер-аспаз), үлгіші-тігінші, іс жүргізуші, сатушы-кеңесші, даяршы-бармен, 1-С есепші, ЭЕМ операторы.
Нысаналы топтағы азаматтарға жұмысқа орналастыруда жәрдем көрсету үшін әлеуметтік жұмыс орындары ұйымдастырылды. Жылдын басынан әлеуметтік жұмыс орындарына жұмысқа орналастырылды – 23 адам.
2014 жылдың басынан жастар тәжірибесі шеңберінде құрылған жұмыс орындарына 30 түлек жұмысқа орналастырылды.
Еңбек нарығының тапшылдық жұмысшылары: медицина жұмысшылары, музыка ұсиаздары, арнайы тәртіп, музыка жұмысшылары, құрылыс-монтажды, жөндеу-құрылыс жұмыстарымен қамтылған жұмысшылар, Д және Е санатының жүргізушілері болып табылады.
Жұмыс күшіне қанағаттырылмаған сұранысқа қарамастан, Шахтинск қаласы жұмыс күші мол деп айқындалады, яғни еңбек нарығындағы жұмыс күшінің ұсынысы сұраныстан асады. Осылай, құрылымдық үйлесімсіздік мәселесі белгіленеді. Осы мәселенің негізгі себебі жұмыс күшінің ұсынысы мен сұранысының біліктілік-кәсіптік құрылымның сәйкес келмеуі болып табылады.
01.10.2014 жыл жағдайына Шахтинск қаласы бойынша ұжымдық шарты бар кіші және орта кәсіпорын саны – 35 құрайды (белсенді әрекет ететін ірі және орта кәсіпорын санынан 100% - 35).
Тұрмыс деңгейі
2011 жылдан 2013 жыл мерзімі ішінде орташа жалақының мөлшері 12725 теңгеге көбейді немесе 121,9 %. Талдау мерзімінің ішінде номиналды жалақы мен күнкөріс азығы мөлшерінің қатынасы 0,7 тармаққа өсті.
Ақша табысы құрылымының талдауы 2011 жылдан 2013 жыл ішіндегі мерзімде еңбек әрекетінен табыс үлесі 0,8 пайыздық тармаққа төмендегенін көрсетті. Әлеуметтік трансферттер және басқа ақша түсімдерінің үлесі сәйкес 0,7 пайыздық тармаққа азайды.
Ақшалай табыстар орташа халықтың жан басына 2011 жылы айына 33360 теңгеден 2013 жылы 40791 теңгеге көбейді. Сәйкес, ақша шығындары құрылымының талдауы азық-түлік, азық-түлік емес тауарларға, ақылы қызметтер және салықтарға шығындардың үлесі 10,2, 2,3, 2,1 және 0,1 пайыздық тармаққа төмендегенін көрсетті. Басқа ақша шығындарына шығын үлесі 1,3 пайыздық тармаққа өсуі белгіленді.
Шахтинск аймағының халық кедейлігі көрсеткішінің талдау нәтижелерінде келесі оң үрдістер анықталды: тұтынуға қолданған табыстарымен халықтың үлесі күнкөріс азығының мөлшерінен төмен 1 пайыздық тармаққа азайды; кедейлік тереңдігі 0,1 төмендеді, кедейлік ұштығы 0,1 төмендеді және 0 % құрайды.
Халықтың мәдени тұрмыстық және ұзақ қолданымды шаруашылық заттарымен қамтамасыз етілуі көтерілді.
Мәдениет
2013 жылдың 1 қаңтарына мәдениет ошақтарының жалпы саны 14 нысанды құрайды: оның ішінде 8 кітапхана, 3 мәдениет үйі, 1 филиал, 1 мәдениет және демалыс саябағы және 1 қуғын-сүргін құрбандарын еске алу мұражайы.
2013 жылы 1107 ісшара ұйымдастырылып, оған 600,7 мың адам қатысты. клуб үйірмелерінің жалпы саны 104, оларға барлығы 2736 адам қатысады. 2 көркемөнерпаздар ұжымы – Шахан кенті мәдениет үйінің үрмелі аспаптар оркестрі мен Шахтинск қаласының кеншілер мәдениет сарайының соғыс және еңбек ардагерлер хоры «Алая гвоздика» «Халықтық» деген мәртебеге ие.
2013 жылы кітапханалармен 25833 оқырманға қызмет көрсетілді. Кітапханалардың кітап қоры 295737 дана кітапты құрайды, оның ішінде мемлекеттік тілде – 33622 дана. Барлық кітапханалардың электронды пошталары мен Ғаламторға шығу мүмкіндіктері бар. Орталық кітапхананың жеке өз сайты жұмыс істейді.
Ақырғы үш жылда 1 кітапханаға ғана ағымды жөндеу жұмыстары жүргізілді.
Қала аумағында 5 тарихи және мәдени жергілікті маңызы бар ескерткіш тіркелген.
Спорт.
Шахтинск өңірде спорттың 28 түрі (2013-2018ж) дамуда: 10 олимпиадалық және 18 олимпиадалық емес.Дене шынықтыру және спорт саласында жұмысты сәйкесінше білімі бар 76 қызметкер жүзеге асырады.
Дене шынықтыру және спортпен шұғылданатындардың саны–13682 адам.
Өңірде 76 спорттық ғимарат (2013ж-74) жұмыс істейді.1 стадион (Шахтинск қаласының «Барс» КМҚК, 20 спорт зал, 1 «Ягуар» сауықтыру спорт кешені (Щербаков ЖК); 37 спорт алаңы.
Спорт ғимараттарының және нысандарының материалдық-техника базасының жағдайын жақсарту жұмыстары жүргізіліп жатыр.
2013 жылы Шахан кентінде №2 ЖББМ базасында 25 млн теңге сомасына гимнастика снарядымен алаң және тартанды жабынмен шағын баскетбол және волейбол алаңы орналастырылды.
Шахтинск өңірде дене шынықтыру және спортын дамыту бағдарламасы аясында 2011-2015 жылдарға 2014 жылдың І жарты жылдығында «Еркетай» сәбилер-бақшасы КМҚК аумағында жалпы алаңы 163 кв метр жүгіретін жол мен жасанды жабынмен кешенді спорт алаңын орнату есебінде 1 бірлікке (75 бірлік) спортық ғимараттың саны көбейді. Алаңның бағасы 2млн.70 мың теңге.
2014 жылдың 3 тоқсанында 264 ш.метр жалпы алаңымен «Қарлығаш» сәбилер-бақшасы КМҚК аумағында жасанды жабынмен спорт алаңын орнату есебімен 2 бірлікке спорт ғимаратының саны өсті. Алаңның бағасы 1млн.999 мың теңге. Елді мекендерді жайғастыру және көгаландыру бағдарламасы бойынша Шахтинск қаласында тәуелсіздік саябағы аумағында тамыз айында келесі нысандармен спорт алаңы орнатылды: жасанды жабынмен шағын-футбол алаңы, стритбол алаңы, 1,537 кв.м жалпы алаңымен көше тренажерімен алаң.
Шахтинск өңірінің жалпы білім беру мектептерінде дене шынықтыру мен спортты дамыту үшін материалдық-техникалық базаны жақсартуға қаржыландыру көлемі өсіп жатыр. Сонымен, 2013 жылы 3 млн.300 мың теңге, 2014 жылы жалпы білім беру мектептерінде спорт жабдықтарының материалдық-техникасының базасын жақсартуға 3 324 мың теңге бөлінді (баскетбол, волейбол доптары, лақтыру үшін доп, шеңбер, секіргіш, гимнастика аты). Мектеп спорт залдарының жабдықтау үлесі 70 % құрайды.
Спорт қорын дайындауды Балалар-жасөспірімдер мектебі және Балалар-жасөспірімдер орталығы жүзеге асырады. БЖСМ 638 оқушы санымен 7 бөлім жұмыс істейді (2013-630). Балалар-жасөспірімдер орталығы базасында 496 балалар мен жасөспірімдер спортпен шұғылданатын санымен 6 бөлім жұмыс істейді (2013-496).
18000 адамнан астам жалпы қамтумен әр түрлі халық санаты үшін өңірде жыл сайын 173 қала бұқаралық-спорттық және сауықтыру–шынықтыру іс-шаралары өткізіледі.
Облыс жарыстарына қатысуға және бұқаралық-спорттық іс-шараларды өткізу үшін қаржыландыру көлемі жыл сайын өсіп жатыр. Сонымен, 2013 жылы 3 млн.858 мың теңге бөлінді. 2014 жылы қаржыландыру сомасы 7 млн теңге, оның ішінде 3 млн 7 мың теңге балалар және жасөспірімдерге хоккей жабдықтарын сатып алуға жұмсалды.
Оң нәтижелерге қарамастан бірнеше өзекті мәселелер ретін көрсетуге болады, нақты айтқанда балалар-жасөспірімдер спорт мектебі қазіргі уақытқа дейін жеке спорт базасының, мамандандырылған жабдықтардың, жеке алаңдардың жоқтығы.
Жетімдік, қараусыздық және панасыздық, құқық бұзушылық және қылмыстық, тәуекел тобына кіретін аз қамтылған отбасылар мен балалардың ішінде денсаулығы бұзылған балалар үшін білім беруге қолжетімділік қамтамасыз етілді.
Демографиялық тенденциялар.
Тұрақты халқы бар облыстағы қалалар санынан Шахтинск алтыншы болып келеді. 01.01.14 жылға 57276 адам. Қаланың халық саны 2011 жылдан 2013 жылға дейінгі аралықта қаланың халық саны 1207 адамға көбейді.
2001-2013 жылдар аралығында бала туушылық деңгейінен халық өлімінің асып кету нәтижесінде оң өсім (2011 жыл – 6633 адам, 2013 жыл - 7 978 адам), байқалады.
2009 жылдан бастап көші-қон сальдосы оңды мәнге ие, ол 195- адамнан 356 адамға дейін құбылуда. 2009 жылдан бастап оңды ішкі республикалық көші-қон байқалуда, сыртқы көші-қонда ешқандай тенденциялар байқалмайды. Соңғы екі жылдарда сыртқы көші-қонда ТМО елдеріне халықтың ағымы байқалуда, жалпы облысқа тән болып саналады. Ішкі көші-қонда ауылдық жерлерден халықтың келуі арқылы аймақтық көші-қон басым болып келеді.
Аумақтың-кеңістік дамуы.
Шахтинск қаласы кіші қалалар мен поселкілер (Саран, Шахтинск қалалары және Ақтас, Новодолинка, Долинка, Шахан поселкілері) ядросына жататын және географиялық жақын орналасқан (Қарағанды және Теміртау қалалары) агломерация ядроларынан тұратын жоспарлы экономика кезеңінде қалыптасқан Қарағандылық агломерация аумағында орналасқан. Агломерациядағы халық саны облыс халқынан 54,7% құрайды, 1997 жылдан 2007 жылға дейінгі кезең аралығында 3,8% көбейді. Агломерация ядросын қамтитын кенттелген аудан 3 кішігірім қалаларды қамтиды (Саран, Шахтинск, Абай) және қалалық үлгідегі 5 поселкілер (Актау, Ақтас, Долинка, Новодолинка, Шахан), Абай ауданының аумағында өмір сүретіндердің 83,3%-на тұрақталады. Жалпы қала авто және темір жолдарының тығыздылық зонасында ораналасқан.
Сумен жабдықтау және су бұру
Шахтинск қаласы, Шахан және Севера –Западный поселкасының сумен жабдықтау және су бұру орталықтандырылған жалғыз көзі болып «Шахтинскводоканал» ЖШС саналады. Зерттеу кезеніңде көше су құбырлары желілерінің есептен шығаруына байланысты қысқарды, Шахтинск аумағы бойынша су құбырларының созылуы 200,6 км. Магистралдық және орамішілік желілердің созылуының өсуіне қарамастан, сәйкесінше 3,9 және 2,3 км, жалпы қысқаруы 14,4 % құрады салдарынан көше су құбырлары ұзындығының қысқаруы 31 км. Осымен қоса 2011-2014 жылдарға көше желілерінің тозуы 80 % құрады. Шахтинск қаласында су құбырлары желілерінің созылуы барлығы 97 км, үлкен пайызды тозуға (100%) байланысты, 2012 жылы бірінші кезекті шахтинск қ. Су құбырларын қайта құру өткізілді (Центр- 3, 26 орам, «Шахтинскии» совхозы) . ЖСҚ бойынша жалпы құны- 301 289,0 мың теңгені құрады.
2011-2014 кезеңіне Шахтинск қаласында желіге ауыз су берілу көлемі өсуі байқалды 2585 мың куб.м. бастап 2898 мың куб. м. дейін. Сынау кезеніңде насос станциялары куаты біршама кеміді тәулігіне 0,1 куб.метрге, сол уақытта су құбырлары қуаты тәулігіне 0,24 куб.метрге өсті, бұл насос станциялары мен су құбырлары қуаты теңестірілуіне әкелді, алда соңғылардың дамуы жаңа насосты станциялардың іске қосылуын қажет етеді. Судың тұтынылуы құрады: 2011 жыл кезеніне- 2566,7 мың м3, 2014 жылға- 2893 мың м3. Алда жеке секторлар жаңа тұтынушыларыдың қосылуына байланысты тұтынудың жоғарлауы жоспарлануда.
Сынау кезеніңде толығымен өсті Шахтинск аумағы бойынша кәріз желілерінің созылуы 108,4 км (бүтіндей өсу 6,6 км немесе 4,7 % көрсетті). Солай бас коллекторлар созылуы 7,3 км немесе 20 % өсті, көше желілері созылуы 12,2 км немесе 50 % өсті, бірақ орам ішілік желілердің қысқаруы байқалады 12,9 км (17,3 %). 2011-2014 жылдар жағдайы бойынша көше кәріз желілері 97 км ауыстыру қажет еттілді, ол 73,5 % құрады. Қала кәріз желілері қуаты қазіргі қажеттілік деңгейінен асады және перспективада қосымша қажеттіліктері өсуі жағдайында қала қанағаттандырылуы мүмкін.
Кәріз желілерінің жұмысы келесі параметрлермен сипатталады: фактілі жылдық ағынды сулардың өтуі 2011-2014 жылдарына 1730,1 мыңкуб. метрден 1957,,5 мың куб. метрге өсті. Фактілі тазалау құрылысынан 1957,5 мың куб. метр ағын сулары өткізілді.
Сумен жабдықтау және су бұрылысы жүйесі жұмысын тұрақтандыруды қамтамасыз ету үшін су құбырлары желілерінің апатты жерлерін уақытылы жөңдеу приоритетті міндеті, сондай-ақ «Шахтинскводоканал» қызыметіне су берудің негізгі жеткізушісі «АрселорМитталТемиртау» АҚ уақытылы және тұрақты түрде төлем жасау.Шахтинск қаласының су құбырлары және кәріз желілері негізгі объектілері 160-1970 жылдары жұмысқа енгізілді. Бірақ, кәріз және сумен жабдықтау жүйесі жоспарлы-ескертпе және жөңдеуі мен эксплутацияны ұйымдастыру бойынша талаптарға сәйкес күрделі жөңдеу аралығы болат суқұбырларына15 жыл, шойын суқұбырлары -20 жыл, қазіргі желілер орташа 40-50 жыл жұмыс жасады. Көп құрылыстар мен су бұру жүйесі, сондай-ақ су жабдықтау объектілері 20 жыл бұрын күрделі жөңдеуден өтті және эксплутацияға енгізілді. Бүтіндей,норматиті мерзімге есептей отырып берік эксплутациялау 25 жыл, желілердің 85 % күрделі жөңдеуді қажет етеді немесе олардың толығымен ауыстырылуын. Кәріз желілерінің тозуынан жылдан жылға көптеп апаттар болады, жергілікті рельефке тазартылмаған ағын сулардың түсуін алып жүреді.
Электрменқамту
Қаланың өз электр қөзі жоқ. Электр желілері саны 295 км және 45 подстанциялар төрт жеке компаниялар балансында тұр- «ҚарағандыЖарық» ЖШС «Мусаева» ЖК , «Энергоуголь» ПУ «Арселор Миттал Темиртау»АҚ, сәйкесінше олар қызымет көрсетеді, тозу пайзы 85% көрсетеді. Шахтинск қаласына, Шахан поселкасына, Долинка поселкасына, Севера-Западный поселкасына электроэнергия жеткізушісі «Расчетный сервисный центр» ЖШС (2013-2014 жылдарғы 1кВт электроэнергия тарифы жеке тұлғалар үшін 10.97 теңге, заңды тұлғалар үшін- 18,88 теңге), Новодолинскии поселкасы «ЖезказганЭнергосбыт» ЖШС жеткізеді (1кВт электроэнергия тарифы жеке тұлғалар үшін 16,54 теңге, заңды тұлғалар үшін- 20,52 теңге).
Көрсетілген нарықта субъектілер саны қысқаруы байқалады, 2011 жылы нарық субъектілері реестрнде сәйкес тауар нарығында басымдылық дәрежені алатын 4 энергожабдықтайтын мекеме тұратын, қазіргі уақытта Реестрде 3 энергожабдықтайтын мекеме тұр. Нарықтан кетудің негізгі мәселесі, субъектілердің ақпараттары:
орташа тәуліктік қуаты 1 мегаватт себебі бойынша, «KEGOS» АҚ – аймақтық тасымалдаушы мекеме мен энергоқайнарлармен электр энергиясын жеткізу келісімінің болмауы салдарынан, электржабдықтау қызыметі саласында залалдылық,
ЭСО комерциялық есепті автоматтандыру жүйесі жоқ (кейін ЭКЕАЖ);
Энерготасымалдайтын мекемелердің қызметіне және электроэнергияны сатып алу тарифтері өсуіне байланысты бағаларды жоғарлатуға табиғи монополияларды реттеу бойынша Қазақстан Республикасы Агенттігі территориялдық органы жағынан келсім берілмеу, алда бағалардың өсу туралы ескертуді ұсыну тәртібін бұзу мәселесі бойынша
Салада бәсекелестікті дамытуға құлшындыруға бағытталғауда амал ретінде қажет:
Энергошығаратын және энерготасымалдайтын мекемелер қызыметіне тарифтер жүйесі құру, ол энергожабдықтаутын мекемелер үшін тарифтерді енгізуге мүмкіндік берер еді, сондай-ақ энерготасымалдайтын мекемелер бір бөлікте нормативтік техникалық жоғалтуларды параллелді шығындарын жабу .
ЭСО рұқсатты қамтамасыз ету, делдалдарсыз тікелей энергокөзінен электроэнергияны сатып алу үшін электроэнергияның көтермелі нарығына тәулігік қуаты (базалық) 1 мегаваттан аспайтың соңғы тұтынушыға электржабдықтаумен айналысатын, бұл электрожабдықталу қызыметі бағасы төмендеуіне есер етеді. Соған байланысты, «Электроэнергетика туралы» әрекеттегі заңдарға өзгерістер енгізу керек және де электроэнергетика саласы қызметін реттейтін басқа да нормативтік актілерде.
Бір ЭСО басқасына ауысуда энергосақтаушы мекемелер уақытша қызыметін өзіне кепілдеуші тасымалдаушы алады. Электроэнергияның бөлшектелген нарығында кепілдеуші тасымалдаушылардың болуы үшін шығындардың үйлесімделуі бойынша стимул жасау қажет, көтермелі нарықтан электроэнергияны сатып алуға, электроэнергияны теңгеруші провайдер қызыметін кепілдейтін тасымалдаушыға қосылу жолымен бөлшектік нарық тұтынушыларына электроэнергияға реттелмейтін баға құның төмендету мақсатында.
ЭСО электроэнергетика мекмелерінің инфрақұрылым қызыметі туралы ақпаратпен қамтамасыз ету, соның ішінде электр желілеріне қосылу үшін бос қуаттылығы барлығы, инвестициялық бағдарламалардың орындалу барысы туралы ақпарат.
Желілік шаруашылық қанағаттарлық жағдайда, коп подстанциялар мен электр беретін желілер жұмысына 30 жылдай, нәтижесінде олар әрекеттегі нормативтік және климаттық жағдайларға сәйкес емес, ондағы конструкциялар мен құрылғылар моралды және физикалық ескерген, электрожелілік объектілердің техникалық қайта құрылуы және құралдандырылуы қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |