762
Open access:
http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/
«Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы»Заңның 19-бабына сәйкес
ұйымдар:
- құрылтай құжаттарына сәйкес құрылтайшыларға (қатысушыларға);
-ҚазақстанРеспубликасының статистика органдарындатіркелуорны;
Қазақстан Республикасының мемлекеттік бақылау және қадағалау органдарына
олардың құзыреттеріне сәйкес қаржылық есептілікті ұсынады.
Ұйымдар жылдық қаржылық есепті есепті кезеңнен кейінгі жылдың 30 сәуірінен
кешіктірмей ұсынады. Осы мерзім шегінде құрылтайшылар (қатысушылар) аралық
қаржылық есептілікті ұсыну мерзімін айқындауға және жылына бір реттен сирек
болмайтын өзге кезеңділікті белгілеуге құқылы.
Қаржылық есептілік кәсіпорынның инвестициялық саясатын, несиелендіру
саласындағы саясатты әзірлеу, болашақтағы ақша ағындарын бағалау, кәсіпорынның
ресурстары мен міндеттемелерін және оны басқарушы органдардың қызметін бағалау
үшін қажетті ақпараттан тұрады.
Кәсіпорынның қаржылық есептілігін пайдаланушылар мүдделерінің әртүрлі
болуына қарамастан, кәсіпорынның жұмыс істеуінің негізгі шарты оның қызметі үшін
капиталының жеткілікті болуы болып табылады. Сондықтан да негізгі талаптар,
капиталдың құрылтайшылары және басқа да инвесторлар кәсіпорыннан алынатын
ақпараттарға қанағатты болуы болып есептеледі. Жалпы алғанда пайдаланушылар келесі
ақпаратқа мүдделі (1-кесте).
1 кесте – Қаржылық есептілікте құралатын ақпараттың мәні
Есептіліктің деректері
Пайдалылығы
Экономикалық
ресурстар
(активтердің
құрылымы)
Болашақта кірістер мен ақша қаражаттарын
алудағы кәсіпорынның қабілеттілігін бағалау
Қаржылық құрылымы (меншікті капиталының
және кәсіпорын берешегінің өзара ара
қатынасы)
Несие
қаражаттарындағы
болашақ
қажеттіліктерді бағалау және мүдделі тараптар
арасында келешектегі пайдалар мен ақша
қаражаттарын бөлу;т сыртқы инвестицияларды
тартудағы кәсіпорынның әлеуетті икемділігін
бағалау
Өтімділік
және
төлем
қабілеттілік
коэффициенті
Өз міндеттемелері бойынша жауап бере алатын
кәсіпорынның қысқа мерзімді және ұзақ
мерзімді қабілеттіктерін бағалау
Рентабельділік және іскерлік беделділік
коэффициенті
Кәсіпорынның
ресурстарын
тиімді
пайдаланылуын бағалау
Қаржылық ережедегі өзгерістер
Операциялық, инвестициялық және қаржылық
қызметі нәтижесінде кәсіпорынмен алынған
ақша
ағындарын
бағалау;
болашақта
кәсіпорынның ақша қаражаттарына деген
қажеттілігін болжау
Қаржылық есеп берудің элементтеріне: активтер, міндеттемелер және капитал;
кірістер мен шығындар жатады. Мойындау - объектінің балансына қосылатын, сонымен
қатар бір элементтің анықтамасына сәйкес келетін және мойындау критерияларына жауап
беретін үрдіс. (мұнда объектінің құны немесе бағасы бар, ол өлшеу үшін сенімді болуы
мүмкін). Баға - қаржылық есеп беруде элементтер балансқа енгізіліп, шығындар мен
кірістер туралы есеп берудің сомасын анықтайтын үрдіс. ХҚЕС- да бағаның әртүрлі екі
түрі қолданылады; тарихи баға, ағымдық (қалпына келтірілген) баға, сатудың мүмкіндік
бағасы, келтірілген баға. ХҚЕС сәйкес келетін есеп беру формасының түрлері, нұсқалары,
баптары бойынша кеңейтілүі мүмкін
Мақсат- бұл қаржылық жағдайдағы есеп беру, қаржылық нәтиже мен ақша
ағымдарының сенімді көрінісі.Міндетті есеп беруге кіретіндер: Бірінші басшылардың есеп
763
Open access:
http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/
беруі, кірістер мен шығындар туралы есеп беру, баланс, ақша ағымы туралы есеп беру
(ақша құралдарының қозғалысы), капиталды өзгерту туралы есеп беру, есеп беруге
түсініктеме және есеп саясаты. Басқа есеп берулер ұйымның ынтасы бойынша
көрсетіледі.
Қолданылған дереккөздер тізімі
1)
.ҚР 28-ақпан 2007-жылғы №234-III «Бухгалтерік есеп және қаржылық
есептілік туралы» заңы.
2)
( IFRS) ХҚЕС «Кәсіпорындарды біріктіру. Сатып алу әдісі». Баспа
ұйі«Бико», Алматы -2008ж.
3)
ҚР Ұлттық қаржылық есептілік стандарттары. 21.06.2007ж ҚР Қаржы
министрлігінің №217 бұйрығы. Бухгалтердің анықтамасы №2 – 2007г.
4)
ХҚЕС қолдану бойынша әдістемелік ұсынылымдар. Алматы. 2007ж.
5)
Аппақова Г.Н. «Тереңдетілген қаржылық есеп» Алматы «Әрекет-Принт»,
2011 ж.
Теоретические аспекты анализа предпринимательского риска
Сейдахметова Ф.С., Кабылкаков Ж., Асылбаев Е.А.
Алматинская академия экономики и статистики, г. Алматы.
Е-mail:
favziy@inbox.ru.,
erkebulan.asylbaev@mail.ru
,
Риск и предпринимательство – это вероятность того, что предприятие понесет
убытки или потери, если намеченное мероприятие (управленческое решение) не
осуществится, а также если были допущены просчеты или ошибки при принятии
управленческих решений. Предпринимательский риск можно подразделить на
производственный, финансовый и инвестиционный.
Производственный риск связан непосредственно с хозяйственной деятельностью
предприятия. Под производственным риском обычно понимают вероятность
(возможность) невыполнения предприятием своих обязательств по контракту или
договору с заказчиком, риски реализации товаров и услуг, ошибки в ценовой политике,
риск банкротства.
В производственной деятельности субъекта малого предпринимательства можно
выделить следующие риски:
•
риск полной остановки предприятия из-за невозможности заключения договоров
на поставку необходимых при данной технологии материков, комплектующих деталей и
других исходных продуктов;
•
риск недополучения исходных материков из-за срыва заключенных договоров о
поставке, а также риск невозврата денежных средств, перечисленных поставщику в виде
предоплат;
•
риск незаключения договоров на реализацию произведенной продукции, работ
или услуг, т.е. риск полной или частичной нереализации;
•
риск неполучения или несвоевременного получения денежных средств за
отгруженную на реализацию продукцию;
•
риск отказа покупателя от полученной и оплаченной продукции или риск
возврата;
•
риск срыва заключенных соглашений о предоставлении займов; инвестиций или
кредитов;
•
ценовой риск, связанный с определением цены на реализуемую предприятием
продукцию и услуги, а также риск в определении цены на необходимые средства
производства, используемое сырье, материны, топливо, энергию, рабочую силу и капитал
(в виде процентных ставок по кредитам). По некоторым расчетам, ошибка в размере цены
на реализуемую продукцию на 1% приводит к потерям, составляющим не менее 1%
