103
7Лопатина Л.В. Логопедическая работа с детьми дошкольного возраста с минимальными
дизартрическими
расстройствами.
—
СПб.:
Изд-во
«СОЮЗ»,
2004.
8 Леонтьев .А.А. Язык, речь и речевая деятельность.- М., 1969.
УДК: 376.3
МРНТИ:14.29.37
Даурамбекова А.А.¹,Махадилова М.С.²,Хапан М.Б
3.1
., Диханбаев О.О.
3.2
, Аширбекова А.Ж.³.
3
¹Абай атындағы ҚазҰПУ, арнайы білім беру кафедрасы аға оқытушысы
asiya.abenovna@mail.ru
²Орталық Азия Университеті, педагогика және гуманитарлы пәндер кафедрасы магистр, аға
оқытушы
makpal_12_91@mail.ru
3.1-3.3
Орталық Азия Университеті 2 курс студенттері.
НАШАР ЕСТИТІН БАЛАЛАРҒА АРНАЛҒАН АРНАЙЫ МЕКТЕП-ИНТЕРНАТТА ӨМІР
ҚАУІПСІЗДІГІН САҚТАУ НЕГІЗДЕРІН ОҚЫТУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Аңдатпа
Мақалада нашар еститін балаларға арналған арнайы түзету мектеп интернаттарында өмір
қауіпсіздігін сақтау негідерін оқыту ерекшеліктері айтылған. Нашар еститін балалармен жүргізілетін жұмыс
түрлері көрсетілген.
Түйін сөздер: өмір қауіпсіздік негіздері, қауіп, қауіпсіздік, қателік, нашар еститін балалар, ата-
аналар.
Аннотаци
Даурамбекова А.А¹., Махадилова М.С.², Хапан М.Б
3.1
., Диханбаев О.О
2.2
., Аширбекова А.Ж.³
.3
¹Старший преподаватель кафедры специального образования КазНПУ им. Абая
asiya.abenovna@mail.ru
² Университет Центральной Азии, факультет педагогики и гуманитарных наук, магистр,
старший преподаватель makpal_12_91@mail.ru
3.1-3.3
³Университет Центральной Азии, студенты 2 курса.
Особенности обучения основы безопасности жизнив спец-интернате для детей с
нарушениями слуха
В статье рассмотрены особенности обучения безопасности жизнедеятельности в специальной
школе-интернате для детей с нарушениями слуха. Приведены виды работы с детьми с нарушением слуха.
Ключевые слова: основы безопасности жизнедеятельности, опасность, безопасность, ошибка,
дети с нарушениями слуха, родители.
Abstract
Daurambekova А.А.¹,Makhadilova M.S.², Hapan M.B., Dihanbaev O.O., Ashirbekova A.Zh.³
¹senior Lecturer, Department of Special Education KazNPU named after Abai
²University of Central Asia, Master, Senior Lecturer makpal_12_91@mail.ru
³students of the University of Central Asia.
Special features of training framework for safety life in the special school
The article considers the features of safety training in a specialized boarding school for children with hearing
impairment. The types of work with children with hearing impairment are given.
Key words: basis of life safety, danger, safety, error, children with hearing impairment, parents.
Өмір қауіпсіздігін сақтау негіздері бағдарламасына сай «Қауіп және қауіпсіздік» тақырыбы
бірінші сыныпта өмірге қауіп тудыратын түрлі жағдайлар кезінде нақты амалдар қолдан білу үшін
міндетті түрде жүргізіледі. Тақырып материалдарын 2-4 сыныптарда меңгерілген білімді
қорытындылап бекіту үшін қолдануға болады. Бірінші сынып оқушыларының өмірге қауіпті
заттарды бағдарлауға жеткілікті дәрежеде тәжірибелері бар. Мысалы, балалар өздері біліп-білмей
істеген қателіктері адамдарға қайғылы жағдайға, жарақаттарға, ауруларға, түрлі қиындықтарға
себеп болатынын біледі. Бұл болған оқиғалар балаларға өмір қауіпсіздік негіздері
бағдарламасының қажет екендігін түсіндіреді. Осыған орай психолог мамандардың зерттеулері
бойынша бірінші сынып оқушылары үйде жалғыз қалуға, ауырып қалуға, өліп қалудан ойша қатты
қорқады. Балалар құбыжықтардан, қорқынышты түс көруден, табиғи апаттар жайлы, жер сілкінісі,
өрт және соғыс хабарларынан да қорқады. Орташа есеппен алғанда қыз балалар ұл балаларға
қарағанда қорқақтық қасиеті жоғары екен. Кей жағдайда қорқыныш сезімі мектеп табалдырығын
104
аттамаған жеті жасар балаларда жиі байқалады екен. Осы кезеңдерге қарай балалардың
эмоционалды сферасы, өзін басқа біреудің орнына қоя білуінәтижесінде қорқынышты қабылдай
алады. Жеті жастағы мектеп қабырғасында оқып жүргенбалада қоқыныш сезімі төмендейді. Оның
себебі мектеп оқушысының жаңа әлеуметтік көқарасының қалыптасуында. Ұстаздар өмір
қауіпсіздік негіздері сабақтарында оқушыларының қауіп және қауіпсіздік жайында білімдеріне
сүйене бір уақытта балаларға өз қорқыныштарын жеңуге, қауіп-қатерді дұрыс бағдарлай алуды
үйретуі тиіс. Оқушылардың психикасына нұсқан келтірмеу үшін өмір қауіпсіздік негіздерін сақтау
керек. Қауіп тудыратын факторлар қауіптен құтылудың мәліметтерімен сай келуі тиіс. Оқушылар
қауіптің пайда болу себептерін біліп-бағдарлауға және сол қауіптен құтылу жолдарын
қарастыруы тиіс. Сонымен қатар балаларды қауіп-қатердің факторларын біліп, сенімділік пен
үлкендерді көмекке шақыруға дайындығы маңызды [1].
Сабақ барысында оқытудың әр түрлі әдістерін қолдануға болады. Олар: деректі фильм,
суреттер, плакаттар, өмір қауіпсіздігі негіздері жайлы оқулықтар және т.б.
Дәріс мақсаты:
a) Оқушыларда «қауіп», «қауіпсіздік», «қауіпті жағдай», «астыртын жағдайлар», «қауіпсіздік
ережелері» туралы түсінік қалыптастыру;
b) Оқушыларды өмірдегі қауіпті жағдайларды бағдарлай білу дағдыларын дамыту;
c) Қауіпсіздік ережерін сақтауға ынталандыру.
«Қауіптілік» түсінігін қалыптастырудың әдістемелік материалдары.
Қауіптілік көріністері бар соның ішінде үтік, автокөлік, улы саңырауқұлақ, қолшатыр және т.б.
дұрыс емес қолдануыбейнеленгенфотосуреттерді талқылау ұйымдастырылады. Сұрақтар
қойылады:
-Қандай заттар қауіпті болуы мүмкін?
-Қандай заттарды ұстау қауіпті? (ашық электр тоғы, ашулы ит т.б.)
-Қандай заттарды дұрыс емес қолданғанда зиянды? (үтік,ине, электроплита т.б.).
-Сіз қандай қауіпті заттармен өздігінен қолдана аласыз?
-Сіз қандай қауіпті құралдарды үлкендердің көмегімен қолдана аласыз?
Педагог сабақ барысында қауіпті әр түрлі заттарды атайды немесе суреттерін көрсетеді, ал
оқушылар телефон ас үй пышағы, шам, айна, жылан, найзағай, кірпіш, шеге т.б. заттардың атын
естігенде қолдарын көтереді. Сабақ барысындаоқушыларда қауіпсіз заттардың қауіпті болуы
мүмкін деген түсінік қалыптасады. Мысалы: егер оқ дәрі дайындау тәсілі көрсетілген кітап есі
дұрыс емес адамның қолына түсетін болса, ол адам өзі немесе өзгені жарақаттауы мүмкін.
Сонымен қатар қауіпті заттар өткір пышақ, электроүтік және т.б. заттарды ережеге сай қолданған
адамдарға ол қауіпті емес.
Тапсырма: үй ішіндегі (көшеде,аулада, орманда, мектепте т.б.) қауіпті заттарды атап көрсету.
Оқушылар тарапынан қиындықтар туындаған жағдайда қойылатын қосымша сұрақтар: Орманда,
жағажайда, қалалық паркте, мектепте не қауіпті болуы мүмкін? Оқушылардың жауаптары: әдетте
қауіпті заттар деп адамға, қоғамға зиян келтіретін мәселелерді атаймыз. Алайда көптеген
нысандарды дұрыс пайдаланбаса за зиян тигізуі мүмкін. [2].
Қауіпті жағдай» түсінігін қалыптастыруға арналған әдістемелік материалдары.
Балаларға қауіпті және кейбір жағдайда қауіпсіз болатын жағдайларды анықтауды сұрайды.
Мұғалім оқушылардың өмірінде болатын бірнеше қауіпті жағдайларға (бала парк ауласында
велосипед теуіп жүруі, жаяу жүргіншілер жолына шығып кетуі, автокөліктер жолына шығып кетуі
және т.б.). Оқушыларға қауіпті жағдайларды қауіпсіз болу үшін талқыланатын материалдарға
өзгерістер ұсыныстар енгізу ұсынылады. Осыдан кейін тұрмыс жағдайының өзгерінен пайда
болатынқауіпті жағдайлар ұсынылады (қауіпті жағдайдың сипаты). Мысалы, әйел адам аулада
қол арбамен жүреді; үй ауласына ауыр жүк машинасын мас күйдегі жүргізуші жүргізіп келді; үй
төбесінен жаяу жүргіншілер жолына қар құлайды және т.б. Мұғалім қауіпті жағдайларды атағанда
оқушылар қолдарын көтеріп қауіптілік жағдайын айтады.Қажет болғандақауіпті-қауіпсіз заттарды
анықтауда оқушылардың мұғалімгесұрақтар қоюына тура келеді. Мұғалім оқушыларға қауіпті
және қауіпсіз жағдайларға мысал келтіруге тапсырма береді. Балалар кезекпен өз мысалдарын
айта бастайды. Осыған орай қауіпті жағдайлрды талдағанда мынандай сұрақтарға жауап беру
керек:
-Кім немесе не қауіп төндіреді? (ит, ұры, өрт)
-Қалай қауіп төндіреді? (тістейді,күйдіреді т.б.)
-Кімге қауіп төндіреді? (балаға, ер адамға, тұрғындарға)
-Неге қауіп төндіреді? (денсаулыққа,өмірге, материалдық құндылықтарға)
Достарыңызбен бөлісу: |
