А. Т. Оралова, Н. К. Цой, Ю. Д. Обухов, А. М. Суимбаева, А. Ж. Ауелбекова

9 
мен химиялық құрамын өлшеу; топырақты ортаның сипаттамасын 
анықтау, тағы сол сияқты. Осында мониторингті, биомониторинг пен 
биоиндикацияны жатқызуға болады. 
2.
Организмдерді сандық есептеу әдістері мен өсімдіктер мен 
жануарлардың өнімділігі мен биомассасын бағалау әдістері, популяция 
санының динамикалық өлшеу. 
3.
Ортаның организмдердің тіршілік ету қабілетіне әсер ететін 
факторларын зерттеу, соның ішінде экожүйелердің тұрақтылығын анықтау 
мен организмдердің әртүрлі жағдайларға бейімділігін зерттеу. 
4.
Көп түрлілікті одақтастардағы организмдердің арасындағы 
байланысты зерттеу әдістері. 
5.
Математикалық 
модельдеу 
әдістері, 
соның 
ішінде 
имитациялық модельдеудің сандық әдістері, сценарий нұсқаларын 
қарастыру 
мен 
глобальді 
дамудың 
болжамдарына 
негізделген 
проблемалық-болжамдарды құруға негізделген глобалді моделдеу. 
Қолданбалы экология әдістері
де тез дамып жатыр. Оның маңызды 
құралдарына жатады: 

 
Геоақпараттық жүйелер (ГАЖ технологиялары) мен әртүрлі 
аудандар, аймақтар, ландшафттер, агрожүйелер, өндірістік орталықтарына, 
қалаларға жататын экологиялық ақпараттар банкін құру; 

 
Экологиялық жөндеу жұмыстарын жүргізу мен экологиялық 
жағдайды сауықтандыру мақсатында территорияларға күйін комплексті 
түрде экологиялық-экономикалық талдау жүргізу; 

 
Оңтайлы орналастыру, жобалау, азаматтық және шаруашылық 
объектілерін құру мен реконструкциялауға қажетті инженерлік-
экологиялық ізденістер әдісі; 

 
Экологиялық сәйкестендіру есептері мен принциптеріне 
негізделген, азаматтық және шаруашылық объектілерін экологиялық 
бейімді жобалау әдістері; 

 
Қалдықтарды, 
зиянды 
эмиссиялар 
мен 
өндірістік 
комплекстердің, процестердің, құрылғылар мен бұйымдардың зиянды әсер 
ету коэффициентін төмендетудің технологиялық әдістері; 

 
Техногенді 
ластанулар 
мен 
қоршаған 
ортаны 
деградациялаудың адам денсаулығы мен табиғи жүйелердің күйіне әсер 
етуін бағалау әдістері; 

 
Шаруашылық 
әрекетінің 
экологиялық 
регламенттелуін 
бақылау әдістері: экологиялық мониторинг; экологиялық аттестация мен 
шаруашылық объектілерін, аумақтық табиғи-өндірістік комплекстерді 
құжаттау; экологиялық эксперттеу; қоршаған ортаға объектілердің 
жобаланатын және құрастырылатын, күтілген әсерлерге баға беру. 

жүктеу 1,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: