А. С. Иргалиев (қолы) (аты-жөні)

1. 
   Әлеуметтік кеңес берудің негізгі түрлерін сипаттаңыз.
   
2. 
   Әлеуметтік кеңес берудің кезеңдерін көрсетіңіз.
   
3. 
   Кеңес берудің тиімділігін анықтайтын өзіңізде әлеуметтік жұмыс бойынша маманның кәсіби сапаларының қалыптасу деңгейін бағалаңыз.
   

№14 дәріс

1. 
   Психотехнология ұғымы және мәні.
   
2. 
   Психотехнологияны әлеуметтік жұмыста қолдану принциптері.
   

1. 
   Лексикон социальной работы / Ред. С.М. Кибардина, С.И. Михайлова, О.М. Чернышева. -2-е изд. , испр. и доп.-Вологда, 2001.
   
2. 
   Основы социальной работы: Учебное пособие / Под ред. Н.Ф. Басова –М.,2004. – 288 с.
   
3. 
   Психологический словарь / Под ред. В.П. Зинченко и Б.Г. Мещерякова. – М., 1997.
   
4. 
   Словарь практического психолога / Сост.С.Ю. Головин. – Минск, 1998.
   
5. 
   Шемет И.С. Конструирование и применение интегративных психотехнологий в социальной работе. – Кострома, 1996.
   

1. 
   «Психоәлеуметтік технология» ұғымы.
   
2. 
   Психоәлеуметтік технология түрлері.
   

1. 
   «Психоәлеуметтік технология» дегеніміз не?
   
2. 
   Психоәлеуметтік технологияның қандай түрлерін білесіз және олар қандай міндеттерді шешуге арналған?
   

№14 семинар

1. 
   Психоәлеуметтік технологияларды құрылымдау.
   
2. 
   Әлеуметтік жұмыстағы пчихотехнологиялардың тиімділігін бағалау.
   

1. 
   Лексикон социальной работы / Ред. С.М. Кибардина, С.И. Михайлова, О.М. Чернышева. -2-е изд., испр. и доп.-Вологда, 2001.
   
2. 
   Основы социальной работы: Учебное пособие / Под ред. Н.Ф. Басова. –М.,2004. –288 с.
   
3. 
   Психологический словарь / Под ред. В.П. Зинченко и Б.Г. Мещерякова. – М., 1997.
   
4. 
   Словарь практического психолога / Сост.С.Ю. Головин. – Минск, 1998.
   
5. 
   Шемет И.С. Конструирование и применение интегративных психотехнологий в социальной работе. – Кострома, 1996.
   

1. 
   Психоәлеуметтік технологияларды қолдану принциптері.
   
2. 
   Психоәлеуметтік технологияларды құрылымдау кезеңдері.
   

1. 
   Әлеуметтік жұмыста псиәлеуметтік технологияларды қолданудағы ұйымдастырушылық принциптер.
   
2. 
   Психоәлеуметтік технологияларды құрылымдау үшін қандай кезеңдер қажет?
   
3. 
   Психотехнологияларды қолдану нәтижелерін қалай бағалайды?
   

№15 дәріс

тақырыбы: Әлеуметтік жобалау, болжау және модельдеу.

Дәріс мазмұны:

1. 
   Әлеуметтік жұмыстағы болжау негіздері.
   
2. 
   Әлеуметтік жобалау мәні.
   
3. 
   Модель және модельдеудің мәні, түрлері және функциялары.
   

1. 
   Антонюк Г.А. Социальное проектирование и управление общественным развитием. – Минск, 1986.
   
2. 
   Бестужев – Лада И.В., Наместников Г.А. Технологии прогнозных разработок социальных проектов. – М., 1992.
   
3. 
   Крючков Ю.А. Теория и методы социального проектирования. – М., 1992.
   
4. 
   Основы социальной работы: Учебное пособие / Под ред. Н.Ф. Басова. – М.,2004.–288 с.
   
5. 
   Социальное прогнозирование и моделирование / Под ред. В.М. Сафроновой.- М., 1995.
   
6. 
   Ядов В.А. Социологическое исследование: Методология, программа, методы. – М., 1995.
   

1. 
   Әлеуметтік қызмет іс-әрекетіндегі әлеуметтік болжау.
   
2. 
   Әлеуметтік жобалау мәні.
   
3. 
   Модельдеу мақсаттары және функциялары.
   

1. 
   Әлеуметтік қызмет іс-әрекетіндегі әлеуметтік болжауды қолдану қажеттігін негіздеңіз.
   
2. 
   Әлеуметтік жобалау мәні неде?
   
3. 
   Модельдеу мақсаттары және функцияларының негізгілерін атаңыз.
   

№15 семинар

1. 
   Инноватика туралы жалпы ұғым.
   
2. 
   Инновациялық процеске сипаттама.
   
3. 
   Инновациялық процесс кезеңдері.
   

1. Бжилянская Л. Инновационная деятельность // Экономист. – 1996. - №3.

2.Основы социальной работы: Учебное пособие / Под ред. Н.Ф. Басова. – М.,2004. – 288 с. 3. Косалс Л.Я. Социальные механизмы инновационных процессов. – Новосибирск, 1989.

4. Пригожин А.И. Нововведения: Стимулы и препятствия // Социальные проблемы инноватики. – М., 1989.

5. Осипов Г.В., Локосов В.В. Социальная цена неолиберального реформирования. – М., 2001.

ОЖСӨЖ мазмұны

1. 
   Инновациялық процесс мақсаттары және кезеңдері.
   
2. 
   Жаңа енгізулердің негізгі сипаттамаларының мәні.
   
3. 
   Инновациялық процестің құрылымдық компоненттері.
   

1. 
   Инновациялық процесс мақсаттары және кезеңдерін көрсетіңіз.
   
2. 
   Жаңа енгізулердің негізгі сипаттамаларының мәнін ашңыз.
   
3. 
   Инновациялық процестің құрылымдық компоненттерін атаңыз.
   

Кафедра «Педагогика және психология».

Тьютор Муханбетчина А. Г.

(аты-жөні)

Пән Әлеуметтік жұмыс негіздері

(пәннің атауы)

Кредит саны 2

1. Әлеуметтік жұмыс мәнін түсінудегі қазіргі көзқарас тұрғысы.

2. Әлеуметтік жұмысқа ерекше кәсіби іс-әрекет түрі ретінде сипаттама.

3. Әлеуметтік жұмыс педагогика және психологияның білім саласы ретінде.

1. 
   Әлеуметтік жұмыс мәнін түсінудегі қазіргі көзқарас тұрғысы.
   

Нақты адамның немесе топтың өмірлік іс-әрекеті (әлеуметтік функциясы) бұл обьектінің қандай да болмасын қажеттілігін жүзеге асыру үрдісінде жүргізіледі. Осыған байланысты адам, топ, қоғам қоршаған ортамен қатынасқа түседі.

Өмірлік іс-әрекет бұзылған уақытта қиын өмірлік жағдаят пайда болады. Бұл кезде обьект қоршаған ортамен қатынасын бұзып алғандықтан өзінің қажеттіліктерін орындай алмайды.

Бұл байланыстың бұзылуын қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін ресурстардың жеткіліксіздігі деп атап көрсетуге болады.

Әлеуметтік жұмыс субьектісінің обьектіге ықпалы «көмек» терминімен сипатталады. Бұл жоқ ресурстың орнын толтыратын немесе өзектендіретін сыртқы әрекет дегенді білдіреді. Көмек ресурсты белсендіру үрдісіне араласу, оны қолдануды басқару дегенді білдіреді.

Көмектесу ықпалының нәтижесі қалыпты әлеуметтік функция, қажеттіліктерді жүзеге асыру, қажетті өмір деңгейін қамтамасыз ету, құқықтарды жүзеге асыру, жеткіліксіздіктердің орнын толтыру.

Сонымен, әлеуметтік жұмыс – бұл қиын өмірлік жағдайдағы адамның, отбасының немесе қоғамның ресурстарын пайдалануды басқару.

Әлеуметтік жұмыстың ресурстары шартты түрде ішкі (тікелей обьектіге қатысты), сыртқы (әлеуметтік ортаға қатысты) және аралас (обьект және қоғамның өзара әрекетінің нәтижесі).

1. Ішкі ресурстарға денелік мүмкіндіктер, қабілеттер және даму деңгейі, өмірлік позиция, жеке әлеуметтік тәжірибе, материалдық мүмкіндіктер, уақыттық потенциал жатады.

А. Денелік мүмкіндіктер (физикалық ресурс) нақты белгі негізінде біріктірілетін индивид не адамдар тобына қатысты қарастырылады. Олар денсаулық жағдайында, физикалық күш т.б. түрінде көрінеді. Мұндай азаматтар тобына: балалар, қарт адамдар және мүгедектер жатады. Физикалық ресурсты жоғалту ауру, жарақат, техногендік катастрофа, әскери әрекетте оқушылар және т.б. нәтижесінде болады.

Б. Әлемде кең тараған әлеуметтік мәселе кедейлік – мүліктік статусының төмендігі (материалдық ресурстың жеткіліксіздігі). Мүліктік статусқа отбасының материалдық жағдайы, және оның мүшелері табатын кіріс пен шығыстың айырмасы жатасы.

Тамақ өнімдері, бірінші орында тұрған қажет заттарға шығыстың басым болуы төменгі мүліктік статусты білдіреді.

Өмірдің алғашқы кезеңіндегі қабілеттердің өсу динамикасыадамның әлеуметтену жағдайымен шартталады, бірақ кейде оның өмірлік позициясына байланысты тоқтап қалады.

Тәжірибенің болуы өмірлік іс-әрекет жағдаятында бағытталлуға мүмкіндік береді. Әлеуметтік тәжірибенің қажетті көлемі өмірлік жолдың байлығымен қамтамасыз етіледі. Әлеуметтік тәжірибені игеру дұрыс ойлау және жағдаятқа сәйкес шешім қабылдаумен тығыз байланысты.

Әлеуметтік жұмыстың кадрлық ресурстары мамандардың кәсіби міндеттерді шешу компетенттілігі деңгейінде (кәсіби іс-әрекет тәжірибесі және қабілеттерінің даму деңгейі) көрінеді. Ресурстар ретінде ата-ана, достар, таныстар, көршілер ретіндегі формальдық емес көмек субьектілерінің тұлғалық ресурстары қарастырылады.

Адамның әлеуметтік статусының обьективтік көрсеткіштеріне жынысы, жасы, денсаулық жағдайы, мамандығы, мүліктік, қызметтік және құқықтық статусы және т.б. жатады. Неғұрлым кәсіби іс-әрекет сферасы престижді болса, соғұрлым адамның қоғамдағы орны жоғары. Сондықтан мемлекеттік шенеуіктер, ірі бизнес өкілдері, мәдениет пен өнердің көрнекті өкілдері т.б. қоғамда жоғары статусқа ие.

Осылайша, әлеуметтік жұмыс ресурстарды пайдалану үрдісін басқару ретінде жеткіліксіз ішкі ресурстарды сақтауға, көбейтуге, орнын толтыруға бағытталады.

Егер индивидтің, отбасының не қоғамдастықтың ішкі потенциалы қажеттіліктердің негізгі массивін жүзеге асыру үшін жеткілікті болса, әлеуметтік жұмыстың қажеттілігі төмендейді.

Әлеуметтік жұмыстың құрылымдық элементтері: субьект, обьект, мақсат, пән, құрал.

Әлеуметтік жұмыс пәні обьектінің өмірлік ситуациясы, ал мақсаты - өмірлік ситуацияның негізгі сипаттамаларының өзгеруі, обьектінің пайда болған қиындықтарды жеңуі.

Кез-келген іс-әрекеттің құралы мақсатқа жету үшін, материалдық және рухани жемісті жасау үшін әрекет, тәсіл, жолдары. Әлеуметтік жұмысқа байланысты құралдар болып әлеуметтік қызметтер, төлемдер, жеңілдіктер т.б. саналады.

Әлеуметтік жұмыстың кәсіби және кәсіби емес формалары бар.

Бірінші жағдайда кәсіби дайындығы бар және өз міндеттерін атқарғандары үшін ақы алатын мамандар туралы сөз болуда. Екінщі жағдайда әлеуметтік компетенцияларды талап етпейтін және оған ақы алмайтын әлеуметтік жұмыс түрлерін жүзеге асыратын адамдар, ұйымдар туралы айтылады. Бұған волонтерлік іс-әрекетті жатқызуға болады. Волонтерлер – қандай да болмасын әлеуметтік көмекті қажет ететіндер категориясына өз қалаулары бойынша қызмет ететін адамдар

Әлеуметтік жұмыс мамандық ретінде әлеуметтік қызметкердің міндеттерімен нормаланған. Мамандық – қандай да болмасын мамандық шеңберіндегі еңбек іс-әрекетінің түрі.

Мысалы дәрігерлер: терапевт, хтрург, офтальмолог, педиатр, анестизиолог т.б.

Әлеуметтік жұмыста – мамандықтарды нақтылауды болашақ дифференциацияның екі вариантымен анықтауға болады. Бірінші - әлеуметтік қызмет не сфера клиенттерінің категориялары бойынша бөлу: балалармен әлеуметтік жұмыс, геронтологиялық жұмыс (кәрілік шақтағы азаматтармен әлеуметтік жұмыс), қызметпен қамтамасыз ету сферасындағы әлеуметтік көмек т.б. Екінші – мамандықтармен кәсіби әлеуметтік жұмыста басқа мамандықтармен шекараласмамандықтарды бөлу: психоәлеуметтік жұмыс, әлеуметтік-құқықтық қолдау, әлеуметтік-медициналы көмек.

Қазіргі кәсіби әлеуметтік жұмыста негізгі екі біліктілік түрі бар: әлеуметтік жұмыс бойынша әлеуметтік қызметкер және маман. Әлеуметтік қызметкердің міндеттерін орындау ұзақ кәсіби дайындықты талап етпейді, бірақ, әлеуметтік жұмыс бойынша маманға міндетті түрде жоғары кәсіби білім керек.