Сонымен, үшінші беріктік жорамалы бойынша эквивалентті кернеу бас кернеулердің ең үлкені мен ең кішісінің айырымына тең
Үшінші теория материалдардың серпімді күйінен пластикалық күйіне ауысу шартын анықтау үшін (пластикалық материалдарды беріктікке есептеу үшін) кеңінен қолданылады; кемшілігі — орташа бас кернеудің беріктік шартында ескерілмеуі.
ТӨРТІНШІ БЕРІКТІК ЖОРАМАЛЫ
Төртінші беріктік жорамалын энергетикалық беріктік теориясы деп атайды, өйткені бұл теорияда деформацияның меншікті потенциалдық энергиясы критерийі ретінде қабылданған. Бұл теорияньщ негізін Губер мен Мизес құрып, Генки жалғастырды. Бұл ғалымдар күрделі кернеулі күйдегі материал, көлеміндегі меншікті пішін өзгеру потенциалдық энергиясының шамасы қауіпті шегіне жеткенде өзінің жұмыс істеу қабілетінен ажырайды деп жорамалдайды. Меншікті пішін өзгеру потенциалдық энергиясының қауіпті шегі і/ф материалды бір бағытта созу немесе сығу нәтижесінде анықталады. Төртінші теория бойынша материалдың ағу шарты келесі түрде жазылады иф = (иф)аш. Теңдіктің екі жағын да беріктік қоры коэффициенттеріне бөліп, беріктік шартын алуға болады
Материалдың деформациялануы Гук заңына бағынышты деп қарастырсақ
ал бір бағытта созылғанда яғни
Сонымен, төртінші теория бойынша қирау шарты төмеңдегідей
ал беріктік шарты
немесе
V.04
Төртінші теория пластикалық материалдардың серпімді күйінен пластикалық күйіне ауысу шартын анықтауға ыңғайлы. Бұл теориямен морт материалдарды есептеуге болмайды.
МОР КРИТЕРИЙІ
Мор бас кернеулері белгілі кез келген күрделі кернеулі күйді кернеу шеңберімен сипаттауға болатынын көрсетті. Ол үшін Мор жазық координата жүйесінің абсцисса осіне бас кернеулерді салып, шеңбер радиусы мен центрінің абсциссасын келесі өрнектермен анықтады
Бас кернеулері қауіпті кейбір кернеулі күйлер үшін салынған шеңберлер V.2, а-суретте көрсетілген. Бұл шеңберлердің біріншісі қарапайым созылған, екіншісі бір бағытта созылып келесі бағытта сығылған (бас кернеулерінің абсолют шамасы өзара тең), ал үшіншісі қарапайым сығылған кернеулі күйлерге сәйкес келеді. Кернеулі күйлердің түрлеріне байланысты шеңбердің диаметрлері де әр түрлі.
Бірқатар конструкциялық материалдардың созуға карағанда сығуға қарсыласу қабілеті жоғары екені бізге мәлім.
V.05
яғни Мор теориясы үшінші беріктік теориясымен сәйкес келеді.
Мор критерийінен қасиеттері әр түрлі (пластикалық, морт) материалдарды беріктікке есептеуге болады; кемшілігі — үшінші теориядағыдай, орташа бас кернеудің материал беріктігіне әсері ескерілмейді.
Материалдың кейбір күрделі кернеулі күйін тәжірибе жүзінде алу, күрделі машиналар жасап, аспаптар жинауды талап етеді.
Достарыңызбен бөлісу: |