№№5-12(95-102), мамыр-желтоқсан, май-декабрь, May-December, 2015 ISSN 2307-017X
Ġylymi zertteuler a̋lemì – Mir naučnyh issledovanij – World
of scientific research
___________________________________________________________________
110
құрт-құмырсқаға айналарымыз хақ. Бұл – теңіздің тамшысындай ғана себептері.
Ӛзгесін айтпасаң да белгілі.
Заманауи жедел астың зиянын айтқанмен, ӛз тәжірибеңде кӛрмей оған сене
қою қиын. Ал «фаст-фудты» әлемде миллиондаған халық қолданады: әр түрлі ұлт
ӛкілдері, әр жастағы адамдар, әлеуметтік сатысына қарай да түрлі адамдар. Барлығы
да жеңіл әрі тез әзірленетін тағамдардың пайдасы мен үнемділігін ғана алға тартады.
Ал оның орасан зияны жайлы айтатын ешкім жоқ. Тіпті тұмаумен ауырып,
артритке шалдығып, үлкен күйзеліске ұшырап жатса да, оны ӛзі тұтынған аспен
байланыстыруды ойламайды да. Бекер, себебі «ауру – астан» немесе «ӛз ауруыңды
табағыңның түбінен ізде» деп бекер айтылмаса керек. Бұл мәселе қазіргі таңда әлем
қасіретіне айналған ЖИТС-тен немесе қоғамда орын алған халықаралық ӛзекті
мәселелерден кем түспейді. Мұның себебі адамды ішінен улайтын «фаст-фуд»
ӛнімдерінің ерекше қамқорлыққа алынып, тыс мӛлшерде жарнамалануында.
Әрине, бұл – ӛтетиімді бизнес жол. Ӛнімдерін тегін таратып, халықты ӛзіне
тәуелді ету арқылы ӛз саудасын жүргізіп, ақшаға кенелген саудагерлер үшін тиімді
табыс кӛзі. Ӛзгені ойламақ түгілі, ӛз қарабасының қамы мен қалтасының
қалыңдығын ойлағанбизнесмендерәлемнің айықпас дертке шалдыққанын байқайтын
қауқары да жоқ.
Бұл, әсіресе, демографиялық ӛсім жағынан кенжелеп келе жатқан Қазақстан
үшін тағы бір кедергі десе артық болмас. Егемендігін алып, нық баса бастаған
еліміздің аяғынан шалған тағдырдың тағы бір сыны. Әйтпесе бұрын-соңды суға
дейін талғап ішетін текті халқымыздың дүдәмәл азықпен қоректенбегені бесенеден
белгілі.
Бір сӛзбен айтқанда, жеңіл әрі тез дайырланатын тамақтардан адам азғасына
келер ешқандай пайда жоқ.
№№5-12(95-102), мамыр-желтоқсан, май-декабрь, May-December, 2015 ISSN 2307-017X
Ġylymi zertteuler a̋lemì – Mir naučnyh issledovanij – World of scientific research
___________________________________________________________________
111
ОЛЖАС Ахмедияр Русланҧлы,
«Қаспан орта мектебі мектепке дейінгі шағын орталығымен»
коммуналдық мемлекеттік мекемесінің 7 «А» сынып оқушысы,
Қаспан ауылы, Кербҧлақ ауданы, Алматы облысы, Қазақстан Республикасы
Жетекшісі: АБДИХАДИРОВА Рыскуль Қожабергенқызы,
«Қаспан орта мектебі мектепке дейінгі шағын орталығымен»
коммуналдық мемлекеттік мекемесі «Биология және химия»
пәндерінің мҧғалімі, Қаспан ауылы, Кербҧлақ ауданы,
Алматы облысы, Қазақстан Республикасы
ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ СУСЫНДАРДЫҢ АДАМ АҒЗАСЫНА ӘСЕРІ
Пікір. Зерттеу жұмысында орындаушы оқушы ӛз бойындағы дарындылықты
жүйелі жүзеге асыру жолында ӛз ізденісін тиянақты жеткізе білген.
Ахмедиярға бұл жұмысты таңдауға себеп – «Кока-коланың» зияны туралы кӛп
әңгімелерді естіп, осы тақырыпты терең білуге шешім қабылдады. Ол одан әрі
тереңдете білгісі келіп, қандай да бір деректер тауып, тәжірибелер жасау арқылы
осындай нәтиже мен қорытындылар жасап отыр.
Зерттеу кезінде Ахмедияр жасы кішкентай болуы және ақпараттар іздеу
кезінде қиындықтар болды. Соған қарамастан, Ахмедияр алдына қойған мақсатына
жетті деп ойлаймын. Ол ӛз пікірін ашық айтуға, еркін ойын жеткізуге, қойылған
сұрақтарға толық, нақты жауап беруге дағдыланды.
Болашақта Ахмедияр ӛзін-ӛзі танытатындығына мен сеніммен қараймын.
Ӛйткені ол барлық сабақтарды қызығушылықпен, ынтасымен орындайды.
Зерттеу жҧмысының мақсаты: энергетикалық сусындардың адам ағзасына
зиян екенін дәлелдеп, достар мен құрбыларға оны сусын ретінде ішпеу керектігін
насихаттау, оны ғылыми ізденіс арқылы анықтау.
Зерттеу жҧмысының міндеттері:
- «Кока-кола» сусынының құрамын анықтау;
№№5-12(95-102), мамыр-желтоқсан, май-декабрь, May-December, 2015 ISSN 2307-017X
Ġylymi zertteuler a̋lemì – Mir naučnyh issledovanij – World of scientific research
___________________________________________________________________
112
- «Dizzi» сусынының құрамын анықтау;
- Қазіргі медицинада болып жатқан жаңалықтарды ұтымды кӛрсету;
- Спорттық энергетикалық
сусындарды пайдалануы;
- Сусынды шаруашылыққа қалай пайдалануға болатынын зерттеу.
Болжамы. Егер біз «Кока-коланың» адам ағзасына зиян екенін дәлелдер
арқылы кӛрсете білсек, сӛрелерден алып тастала ма?
Зерттеу жҥйесі: ақпарат кӛздерін жинақтау, шығу тарихын және сусынның
құрамын білу, тәжірибе жасау, қорытынды шығару.
Зерттеу нысаны: энергетикалықсусындар.
Зерттеу әдістері: іздену, зерттеу, баяндау, талдау, бақылау, жүйелеу,
салыстыру,
тәжірбие жасау, ой қорыту.
Зерттеу жаңалығы. «Кока-кола» сусынына кесек ет салсақ, біраз уақыттан
кейін бүрісіп, кішірейіп кетеді. Кез келген датты тазартып, айнадай жалтыратып
қоятын қасиеті бар. Тырнаққа жаққан лакты кетіреді. Зерттеу нәтижесінде достарым
мен құрбыларым бұл сусынды ішпейтін болды.
Кіріспе. Заманауи тамақ ӛндірісі жыл сайын жаңа азықтарды шығарып келеді.
ХХІ ғасыр адамына дүкен сӛрелері жер жүзінің түкпір-түкпірінен табиғи суларды,
жерінде ӛспейтін тропикалық жемістер шырынын, қыстың кӛзі қырауда кӛкӛніс пен
жемістердің түр-түрін ұсынады.
Бірақ соңғы кездері халық денсаулығына алаңдаушылық тудыртып жүрген
химиялық қоспасы кӛп тағамдар кӛбейіп кетті. Солардың қатарында
«энергетикалық» деген сипатқа ие сусындар бар.
Энергетикалық сусындар адам ағзасына ӛте қауіпті. Оны күнделікті
пайдалануға болмайды. Егер адам оны жиі қолданса, оның жүйке жүйесінің
қызметіне нұқсан келтіреді. Тіпті оны сырамен бірге ішсе, адамды бірден мас
қылады. Бұл сусындар бастапқыда спортпен шұғылданатын адамдарға белгілі бір
күш-жігер қажет болғанда қолдануға ұсынылған болатын. Алайда, қазір мұны
жастар да, мектеп оқушылары да жиі пайдаланып отыр.
