4 основные направления, цели, задачи, целевые индикаторы и показатели результатов

2.2.3 Анализ инфраструктурного комплекса региона

2005-2009 жылдар кезеңіне бағдарлама шеңберінде 308,7 млн. теңге игерілді, соның ішінде жергілікті бюджет қаражаттары есебінен – 308,7 млн. теңге.

2010 жылдың 1 қаңтарына 20 елді мекеннің:

- орталықтандырылған сумен қамтамасыз етілгені 6 елді мекен;

- шахталық құдықтар және ашық су қоймаларымен 14 елді мекен пайдаланады;

2010 жылдың 1 қаңтарына кепілді сапалы ауыз сумен қамтылған жалпы халық саны 12,4 мың құрады (71,4%). Сумен қамту желісінің 70% тозғандығы саланың негізгі проблемасы болып табылады.

Ең аз сумен қамтылған өңірлерде қажетті көлемде және кепілді сапалы ауыз суға қол жетімдікті қамтамасыз ету үшін, сумен қамту жүйесінің жаңасын құрау мен барын қайта қалыптастыруды жалғастыру қажет. (2013 жылы – Қамысты, 2012 жылы- Ұзынкөл су құбырын қайта құру).

Көлік жолдары

Ауданның даму экономикасы автомобиль жолдары торабының даму қажеттілігін де анықтайды.

Ауданның жалпы пайдаланымдағы автомобиль жолдардың ұзындығы 281 шақырымды құрайды, олардың ішінде қатты жабынды – 30 шақырым, қиыршық тас жабынды – 118 шақырым, жай топырақты – 133 шақырым.

2009 жылы автомобиль жолдарының жөндеуіне және ұстауына жергілікті бюджет қаражатынан 16 млн. теңге игерілді.

Бірақ облыстық және аудандық маңызы бар автомобиль жолдары желісін қалыптастыру және оны ұстау үшін ағымдағы шығындарға қаржыландырылатын сома жеткіліксіз болып отыр.

Сондықтан инвестициялық жобалардың жергілікті бюджет есебінен әрі қарай қаржыландырылуы, ауылдық жолдардың барынша оңалтылып және қатты жабынға ауыстырылуына мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде облыстың жол жүйесінің өткізу және алып жүру қабілеттерін ұлғайтуға әкеледі.

Өңірдің айрықша бағыттарының бірі елді мекендерді газдандыру болып табылады.

2004 жылдан бастап облыстың елді мекендерін газдандырудың өңірлік бағдарламасы жұмыс істеуде, оның негізгі міндеттері өнеркәсіптік өндіріс өсуіне жағдай жасау, облыс халқының тұрмысы мен еңбегі, өмірдің әлеуметтік-экономикалық жағдайларын жақсарту салдары ретінде және ауылдық елді мекендердің тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын газдандыру деңгейін көтеру болып табылады.

Ауданның елді мекендерін табиғи газбен қамтамасыз ету «КазТрансГаз Аймақ» АҚ жүзеге асырады.

Ауданның газ өткізгіштер ұзындығы 268,081 шақырым құрайды, оның ішінде 89,773 шақырым жоғары қысымды, 19,305 шақырым орта қысымды және 159,003 шақырым төмен қысымды.

Ауданда бағдарламаны жүзеге асыру кезеңінде 20 елді мекендердің 6 ауылдық елді мекендері газдандырылған (Жәнібек,Борсы,Талов,Жаксыбай,Қамысты,Тау) .

2010 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша газбен халықты жалпы қамтамасыз етушілігі 13,362 мың адам (76,8%) құрады.

Бұдан әрі ауыл халқының өмір сүру сапасын жақсарту үшін ауданның ауылдық елді мекендерінде (Ақоба,Кұйгенкөл), тұрғын үйлер және әлеуметтік объектілерді қосумен ішкі кенттік газ таратушы өткізгіштер құрылысы бойынша жұмысты жалғастыру көзделуде.

Жәнібек ауданы мен Ресей Федерациясының облыстарының арасында шекараға шектес аумақтардың арақатынастарын күшейту бағытында бірқатар шаралар iске асырылған. Iс жүзiндегі жұмыс сапарлары және жүйелi түрде делегациялармен айырбастауды өткiзу, әлеуметтiк-экономикалық дамытудың озық тәжiрибелерін зерттеу және тәжірибеде қолдану, бiрақ бұның барлығы мемлекетаралық байланыстар шеңберiнде ғана.

Ауданның территориялық - кеңiстiктi дамытылуына барлау өткiзу үшiн таратылып орналасуының бірқатар белгiлерiн анықтау керек. Таратып орналастырудың нақты таңдаулы белгiлерiнің жинақтылығы елді мекендердің өндiрiстiк мамандандырылуының үлкен айырмашылықтармен, , аймақтық ұйымдармен, урбанизацияның деңгейi бойынша және ұлттық дәстүрлерi бойынша таратып орналастырудан пайда болып отырды.

Аудан орталығы Жәнібек және оның қоршаған аумағы ең биiк демографиялық потенциалға ие. Демографиялық потенциалдың өсуiнiң жоғары қарқындары Жақсыбай және Қамысты ауылдарында байқалады, ол бұл аталған ауылдардың болашақта халық тұрақтанған орталықтар болуына мүмкіндік береді. Бұл ауылдарда халық тығыз орналасқан және экономикалық кеңістіктің сапасы жоғары.

Территориялық - кеңiстiктiң құрылымының күштi жағы облысаралық және облыстық миграцияның бейнеленген тарту орталарының бар болуы болып табылады, олар өсудiң тиiмдi геоэкономикалық жағдайы бар Жәнібек, Жақсыбай және Қамысты ауылдары, .

Әлсiз жағы ауылдық елді мекендердің аудан орталығынан алыстығы болып табылады. Көлiк инфрақұрылымы нашар дамыған.

Ауданда 25 жергiлiктi мемлекеттiк құрылымдар бар. Жәнібек ауданының мемлекеттiк құрылымдарының штаттық саны 01.11.2010 жылғы есеп бойынша 101 бiрлiктi құрады, олардың iшiнде саяси - 10 бiрлiк. Мемлекеттiк қызметшiлердiң нақты саны 101 адамды құрады, олардың iшiнен саяси - 10 адам.

Жәнібек ауданының мәслихаты «Қазақстан Республикасында жергiлiктi мемлекеттiк басқару және өзiн-өзi басқару туралы Қазақстан Республикасының Заңына» сәйкес өз жұмысын атқарады.

Қазақстан Республикасының заңнамасы белгілеген ретте, тұрақты комиссиялар және басқа органдар, мәслихаттың сессиясының төрағасы, депутаттар және маслихаттың хатшысы арқылы, мәслихат сессияларында өз өкiлеттiктерiн жүзеге асырады,

Жәнібек ауданының мәслихатында 12 депутат бар.

Аудандық мәслихаттың сапалық құрамы:

ұлты бойынша: қазақтар - 12

бiлiмі бойынша: жоғары - 12,

Партиялылығы бойынша: «Нұр Отан» ХДП мүшелері - 12.

Ішкі саясат

Ауданда 1 саяси партияның филиалы, 1 дiни бiрлестiк, 1 ҒӨБ, кәсiподақ ұйымы және 1 бұқаралық ақпарат құралдар жұмыс iстейдi.

үкiметтiк емес ұйымдармен бiрлескен жұмыс тең құқықты әрiптестiктiң негiзiнде өзара әрекеттесудi күшейту және кеңейтуге бағыттаған.

ҒӨБ қоғамның әлеуметтiк тұрақтануындағы тұрғынның топтарының ерекше мүдделерiнiң белсендi iске асыруға араласуларын қабылдайды. ҒӨБ аудан бойынша тiркеулi өте дамыған және белсендi жастар және әйел секторлары болып табылады.

Ауданның орта мерзiмiнде өткiзiлетiн қаржы жұмсау саясаты, әлеуметтiк-экономикалық саясатының басым бағыттарын iске асыруда, әрбiр мемлекеттiк құрылымның бюджеттiк шығындардың тиiмдiлiгiнiң жоғарылатуын жақсарту мақсатында стратегиялық жоспарлауының нәтижеге бағытталуына және бюджеттiң мақсатсыз шығындарының қысқаруына бағытталған.

Соңғы жыл iшiнде, ауданның бюджетiн орындаудың қорытындылары, соның iшiнде табыстардың түсуi, тұрақты оң динамикалармен бейнеленедi.

2009 жылдағы ауданның бюджетiнің көлемі 1818,9 миллион теңгені құрады, ол 2005 жылдың деңгейiнен 3,3 есе көбiрек.

Облыстық бюджеттен бөлінген трансферттер 2005 жылмен салыстырғанда 3,1 есе өскен.

Бюджеттiң кiрiс бөлiгiнiң оң динамикасы ауданның аймақтық деңгейде алға басқан әлеуметтiк-экономикалық дамытуына және әлеуметтiк - мағыналы мәселелердің шешiмiне мүмкiндiк туғызды.

Таблица 7

Жәнібек ауданының бюджетіне меншікті кірістердің түсімі млн. тенге

Жеке алғанда, әлеуметтiк сала шығындары, атап айтқанда «бiлiм», «денсаулық сақтау», «әлеуметтiк қамсыздандыру және әлеуметтiк көмек», «мәдениет, спорт, туризм, мұрағат және ақпараттық кеңiстiк» функционалдық топтарына 2005 жылдың қорытындылары бойынша 427,7 миллион теңге болса, 2009 жылы 1240 миллион теңге болып немесе 2,9 есеге дейiн өстi. Әлеуметтiк саланы қаржыландыру бюджет қаражатының 74,7% құрайды.

Ауданды дамытудың тиiмдi стратегиясын таңдау өлкенiң әлеуметтiк-экономикалық жағдайын сипаттайтын күштi және әлсiз тараптардың тiркесiмен шартталған.

Талдаудың нәтижесiнде аудандағы ахуалға ықпал тигізетін немесе ықпал тигiзе алатын қолайлы да, қолайсыз оқиғалар да айқындалған.

Күшті жақтары:

- қолайлы географиялық жағдай шекарааралық және өлке аралық ынтымақтастықты дамытуға, туристтiк саланы дамытуға мүмкiндiк туғызады;

- ауыл шаруашылығын дамыту потенциалы (бидай өндiрiсi, мал шаруашылығының бай асыл тұқымды базасының бар болуы, ауыл шаруашылығының өнiмiн экспорттау және өңдеудi жетiлдiруге мүмкiндiк беретiн тиiмдi географиялық жағдай);

- азық-түлік саласын дамытудағы оң тенденциялар;

- шағын кәсiпкерлiктiң субъектілерiнің, шағын бизнеспен айналасуда, шағын кәсiпкерлiктiң өндiрiс көлемдерiнiң сандық жағынан өсуі;

- шағын кәсiпкерлiктi дамытуда нарықтық инфрақұрылымдардың бар болуы («ауылшаруашылық кәсiпкерлiктi қаржылай қолдау қоры» АҚ, микронесие ұйымдары, кәсiпкерлер қауымдастығы);

- халықтың табиғи өсiмiнiң позитивтi тенденциясы;

- жұмыссыздық деңгейiнiң төмендетуiнің орнықты тенденциясы, экономикалық белсендi және жұмыспен қамтылған халықты санның өсуi;

- тұрғындардың өмiрiнің деңгейінің оң тенденциялары (табыстары ең төменгi күнкөрiс деңгейiнен де төмен тұрғындардың еншiсiнің төмендеуі, азық-түлiк қоржынының құнынан да төмен табыс табатын азаматтардың болмауы, кедейліктің көрсеткiштерiнiң төмендетілуi);

- денсаулық сақтау ұйымдарының желiсiнiң кеңейтілуi және әлеуметтiк - мағыналы аурулардың төмендеуiнің оң тенденциялары;

- биiк адамгершiлiк потенциал;

- мектепке дейінгі ұйымдардың желiсiнiң кеңейтілуi, мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен, міндетті мектепалды даярлықпен қамту сапасының көрсеткiштерiнің биiк болуы;

- білім мен орта бiлiм беру сапасының жеткiлiктi биiк деңгейi;

- қосымша бiлiмнiң ұйымының желiсі мен қамтуының көрсеткiштерiнiң тұрақты динамикасы;

- әлеуметтiк жетiмдiк саласындағы алдын алу және ескерту шараларын өткiзудiң оң динамикасы;

- өлкенiң биiк тарихи-мәдениеттi потенциалы;

- спорттың биiк потенциалының болуы және тұрғындардың арасында, атап айтқанда ауылдық жерде спорттың атағының жоғарылауы,

- сумен жабдықтау желiсін қалпына келтiрудi қаржыландырудың өсуi;

- газбен қатамасыз етілген елді мекендердің санының өсуі;

- жылыту және электр желiлерiнiң тозу деңгейінiң төмендеуi.

- инновациялық жобаларды iске қосудың әлсiз динамикасы;

- отынның құнының жоғары болуы;

- ықшамдалған өндiрiс технологияларын қолдану, жердiң табиғи құнарлылығының төмендеуi, егiн шаруашылықтың қатерлi аймағы;

- квалификациялы кадрлардың жетіспеуі, соның ішінде жаңа және қор сақтаушы технологияларды енгiзу үшiн қызметкерлердiң бiлiктiлiгiнiң деңгейiнің жеткiлiксiз болуы;

- ауылшаруашылық машиналар және технологиялық жабдықтардың тозығының жетуі;

- мал шаруашылық өнiмдерін дайындау, сақтау, өңдеу және өткiзу жүйесінің дамымауы;

- азаматтар үшiн тұрғын-үйдiң деңгейiнің жеткiлiксiздігі;

- елді мекендердің бас жоспарларымен толық қамтамасыз етілмеуі;

- шағын кәсiпкерлiктiң субъектілерiнiң несие қорларына кіруінің шектеулілігі;

- әкiмшiлiк тосқауылдар мен шағын кәсiпкерлiкке қатысты НПА-ның кемелiне жетпеуінiң мәселелерi ;

- облыстағы кіші қалалар мен ауылдық жердегi қызметтер көрсету саласын дамытудың төмен деңгейі, олардың төмен инновациялық потенциалы;

- жергiлiктi маңызы бар жолдары мен туристтiк орындарға бастаушы жолдардың қанағаттанарлықсыз күйi;

- қалдықтарды жою жұмыстарын ұйымдастырудың жеткiлiксiздiгі немесе өндiрiстiк инфрақұрылымның толық жоқтығы, қалдықтарды көмудің технологиялық регламентiнiң сақтамауы;

- әлеуметтiк мекемелерiндегi мұқтаж тұлғалардың, соның ішінде өте қартайған және мүгедек жандардың арнайы әлеуметтiк қызмет түрлерiмен толық қамтылмауы;

- сапалы квалификациялы кадрларды даярлаудың, еңбек нарығындағы кәсiби - еңбек сұранысының бiлiктiлiк деңгейiмен сәйкессiздiгі;

- дәрiгерлiк кадрлардың дефицитi, дәрiгерлiк ұйымдардағы (ЖМКП ) материалдық-техникалық базасының сәйкессiздiгі;

- мектепке дейінгі ұйымдардағы педагогикалық кадрларының дефицитi, қосымша, кәсiби, коррекциялық бiлiм беру ұйымдары, балалардың құқықтарын қорғау бойынша мамандардың жетіспеуі, сонымен бiрге педагогикалық қызметкерлердiң орташа статистикалық жас шамасының өсу тенденциясы - 2009 жылда 45 жыл;

- қосымша бiлiм беру ұйымдарының материалдық-техникалық базаның қамтамасыз етілуінің жеткiлiксiздігі;

- өлкедегi тарихи-мәдениеттi мұраны зерттеу, дамыту және насихаттаудың деңгейiнің жеткiлiксiздігі;

- туризм саласында өлкенiң артықшылықтарын рационалды қолданбау, туризмнің дамыған инфрақұрылымының болмауы;

- денешынықтыру- сауықтыру кешендерiнiң құрылысының қажеттiлiгi;

- ауылдық жерлердегi сапалы ауыз сумен қамтамасыз етудің төмен деңгейi;

Мүмкіндіктер:

- майлы дақылдар өнiмiнiң меншiктi өндiрiсiн кеңейу арқылы өсiмдiк шаруашылығының өндiрiс көлемдерiн көбейту;

- асыл тұқымды мал шаруашылығын дамыту арқылы мал шаруашылығының өнiмiнiң өндiрiсiн өсiру;

- еттiң, терi шикi затының, жүннің және басқа да ауылшаруашылық өнiмдерінің экспортын өсіру жолымен, агроөнеркәсiптiк кешеннiң экспорттық потенциалын жоғарылату;

- тұрғын-үйдiң, кең қалың бұқара топтары үшiн, несиеге және сатып алынған құрылыс есебiнен қол жетімділігін қамтамасыз ету;

- iрi кәсiпорындардың айналасындағы шағын кәсiпкерлiк кәсiпорындарын дамытуда, франчайзинг және аутсорсинга қағидаларымен ынталандыру;

- шағын кәсiпорындардың тиiмдi жұмыс жасауын қамтамасыз ететiн, кәсiпкерлiктi қолдаудың инфрақұрылымның дамыту;

- тұрғындарға көрсетілетін қызметтердiң номенклатурасын кеңейту және олардың заманауи түрлерiн одан әрі дамыту;

- бiлiм беру объектілерiнiң материалдық-техникалық базаларын күшейтуге қатысты бюджеттiк қаржыландыруды кеңейту және қаржыландырудағы жеке сектордың бөлiгiнiң қатысуын ынталандыру;

- бiлiм беру саласының қазiргi объектілерiнiң құрылыстарының төңiрегiнде, мемлекеттiк –жеке әрiптестiктi дамыту ;

- жаңадан кіріскен педагогикалық кадрлардың өз iсiнің жолын ұстаушылығы және тұрғылықты мекенге, соның iшiнде ауылдық жерге деген құштарлық жағдай жасайтын шаралардың жүйесiн өңдеу;

- инклюзивті бiлiм беруді бiртiндеп енгiзу шарттарын жасау;

- көрсетілетiн мәдени қызметтердiң сапасын жоғарылату және дамыту;

- iшкi және көшпелі туризмді дамыту, шетелдiк туристердiң негiзiнен Қазақстанда демалуға қызығушылығының өсуі;

- сенiмдi спорттық iзбасарлар болатын, жоғары кәсіби білікті кадрлар тәрбиелеу;

- тұрғындардың тұрмыс сапасының жоғарылатылуы;

- жол желiсiнiң дамытылуы;

- жаңадан кіріскен педагогикалық кадрлардың өз iсiнің жолын ұстаушылығы және тұрғылықты мекенге, соның iшiнде ауылдық жерге деген құштарлық жағдай жасайтын шаралардың жүйесiн өңдеу;

- инклюзивті бiлiм беруді бiртiндеп енгiзу шарттарын жасау;

- көрсетілетiн мәдени қызметтердiң сапасын жоғарылату және дамыту;

- iшкi және көшпелі туризмді дамыту, шетелдiк туристердiң негiзiнен Қазақстанда демалуға қызығушылығының өсуі;

- сенiмдi спорттық iзбасарлар болатын, жоғары кәсіби білікті кадрлар тәрбиелеу;

- тұрғындардың тұрмыс сапасының жоғарылатылуы;

- жол желiсiнiң дамытылуы;

- өсiмдiк шаруашылығында өндiрiс көлемдерiнiң төмендеуіне әкеліп соғатын ауылшаруашылық өндiрiсiн техникамен жарақтандыру деңгейiнің төмендеуi;

-азық-түлік товарларының нарығында шетелдік өндірушілердің конкуренттілігінің өсуі, әсіресе жеміс-жидек консервілері, құстың еті мен сүт тағамдарын өңдеуде;

- ЖЖМ-ға, қосалқы бөлшектерге, минералды тыңайтқыштар мен химиялық қорғаушының құралына, тағы басқа да өндiрiске қажеттi заттардың материалдық қорларына бағалардың өсуi;

- ауыл шаруашылығының жылдың-климаттық шарттарына тәуелдiлiгi;

- құрылыс жұмыстарының тоқтауы, жұмыс өнімділігінің графиктен артта қалуы, бюджет қаржысының уақтылы игерілмеуі, берекетсіз құрылыс;

- кәсiпкерлiктiң банкротқа ұшырауы және жабылуы, кәсiпкерлiк белсендiлiктiң төмендеуi;

- инфрақұрылымды қамтамасыз ету және тұрғындардың сатып алушылық мүмкіндігін шектеуге байланысты, көрсететін қызметтердiң көлемдерiнің қарқынының өсуiнің төмендеуі;

- кадрлардың еңбек нарқының талаптарына сәйкес келмеуінің нәтижесiнде жұмыссыздық деңгейiнiң өсуi, қоғамның әлеуметтiк ашуына соқтыруы мүмкін ;

- ЖМКП-тың объектілерiнің құрылыстары мен қалпына келтiрудегi стационарды ауыстыратын технологияларды кеңейту үшiн, денсаулық сақтау саласын қаржыландырудың жеткiлiксiздігі ;

- денсаулық сақтау жүйесiнен дәрiгерлiк кадрларының кетуіне себепшi болатын, iстелiнген жұмыстардың көлемдерiне сәйкес, соңғы нәтиже бойынша еңбекақы төлеуді белгiлейтiн НПА-ның болмауы;

- бiлiм беру саласының жеткiлiксiз мемлекеттiк қаржыландырылуы және жеке сектордың әрекетінiң, жеке алғанда бiлiм беру объектілерiнің жаңа құрылысының болмауы, балалардың бiлiммен қамтылуының төмен деңгейі мен бiлiм беретiн мекемелердегi орындардың тапшылығы ;

- өлкенiң тұрғындарының мәдени қызметтерді пайдалануының бiр қалыптылығының күшейуi;

- білікті мамандарға деген өткiр дефицит, шеберлігі жоғары еңселі жас шамасындағы бапкерлердi алмастыратын бiлiктi мамандардың жетіспеуінің нәтижесi, сонымен бiрге тренер - оқытушылық құрамның арнайы бiлiмдерінiң болмауы;

- экономикалық кеңiстiктiң сапасының нашарлауы, облыстық және жергiлiктi мәнi бар жолдардың күйiндегі ағымдағы ахуалдың сақталуына байланысты.

3. ӨҢІРДІҢ ДАМУЫНЫҢ КӨРІНІСІ
Жәнібек ауданы дамыған көліктік инфрақұрылымымен, агроөнеркәсіптік кешенінің бәсекеге қабілетті салалары, өңдеу өнеркәсібінің екпінді дамуы, қолайлы бизнес-ахуалымен, халықтың өмір сапасы және жағдайы тұрақты өсетін өңір болады.

Ортақ көрiнудi iске асыру бағытталған:

- жоғарғы өнiмдiлiгi бар өңделетiн өнеркәсiптiң өнiмiнiң өндiрiс көлемдерiнiң ұзартуы және өндiрiстi әртараптандыру жолымен жетiлетiн шығарылатын өнiмге бәсекеге түсе алатындықпен;

- ауданның азық-түлiк қауiпсiздiк қамтамасыз ететiн агроөнеркәсiптiк кешендердiң салаларының бәсекеге түсе алатындығын жоғарылату;

- өлкенiң шағын және орта кәсiпкерлiгiн бәсекеге түсе алатындықты жоғарылату және дамыту үшiн қолайлы жағдайлардың жасалуы;

- табиғатты тиiмдi пайдалану және экологиялық жүктеменiң төмендетуiн қамтамасыз ету арқылы, ауданның экологиялық ахуалын жақсарту;

- тұрғындардың тұрмыс сапасы мен әл-ауқаты деңгейiн жоғарылату жолымен аудандағы демографиялық жағдайды жақсарту, бiлiм беру және денсаулық сақтаудың сапалы қызметтерiнiң берілуі, тұрғын-үй құрылысының өсуі, әлеуметтiк қолдаудың бүтiн және тиiмдi жүйесін құрастыру;

Ауданды дамытудың түпкi мақсаты мыналар: әл-ауқаттың биiк деңгейi және тұрғынның тұрмыс сапасының биiк стандартын қамтамасыз ететiн әлеуметтiк қызмет көрсету, бiлiм, денсаулық сақтау, мәдениет, спорт, тiршiлiк инфрақұрылымның динамикалық дамитын, баланс жасалған, құнсызданатын және бәсекеге түсе алатын экономиканың жасалуы болып табылады.

Бағдарламаны орындау және оның әр түрлi кезеңдерiн iске асыру құралдары болып табылады:

• 
  2011-2015 жылдарға арналған Жәнібек ауданының аумағын дамыту бағдарламасын іске асыру шараларының жоспары;
  
• 
  тиiстi мемлекеттiк құрылымдардың бөлiмдерiнiң стратегиялық жоспарлары.
  

I басымдық:	өңдеуші өнеркәсіптің өсуі;
II басымдық:	АПК тармақтарының бәсеке қабілеттілігінің жоғарылауы;
III басымдық:	халықаралық экономикалық ынтымақтастықтың өте маңызды аймақтары ретінде, шекараға шектес аумақтардың дамуы ;
IV басымдық:	Халықтың өмір сүру сапасы мен әл-ауқатының өсуі.

- қоршаған ортаны қорғауды белсендендіру;

- азық-түлік қауіпсіздігі мәселесін шешу;

- көліктік және коммуникациялық инфрақұрылымды дамыту.

Осылайша, құндық, технологиялық және институционалдық факторларының қолайлы келісуі кезінде өңірдің әлеуметтік-экономикалық даму бағдарламасы жоғары экономикалық және әлеуметтік тиімділікке ие болуы тиіс.
Түйінді нысаналы индикаторлар:
Аймақ экономикасы:

Өңдеу өнеркәсібіндегі еңбек өнімділігі 2009 жылдың деңгейімен салыстырғанда 1,6 есеге ұлғаяды;

Ауыл шарушылығындағы еңбек өнімділігін 2015 жылға дейін 2009 жылмен салыстырғанда 1,5 есеге өсіру ;
Әлеуметтік сала және адами әлеует:

Халық өмірінің күтілетін ұзақтығы 2015 жылы 67,4 жасқа дейін өседі;

2009 жылғы көрсеткішпен (1000 адамға 9,7) салыстыру бойынша 15%-ға 2015 жылы жалпы өлім-жітім төмендейді және 8,8құрайды;

Сәбилер өлімі 2015 жылы 2009 жылғы көрсеткіштен (1000 тірі туылғандарға 15,31) 1,5 есе азаяды және 10,6 құрайды;

2015 жылы білім беру ұйымдарында мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен балаларды 65,5% дейін қамту;

2015 жылы жалпы жұмыссыздық деңгейін 7,1%-ға дейін төмендету;

2013 жылы мемлекеттік тілді меңгерген аудан халқының үлесі - 95%, 2015 жылы 97% құрайды;

Аудан халқының мәдениет саласында көрсетілетін қызмет сапасымен қанағаттанарлық дәрежесі 2013 жылы - 92%, ал 2015 жылы 95%-ды құрайды;

Дене тәрбиесімен және спортпен айналысатын азаматтарды қамту 2015 жылы - 25,5%;
Инфрақұрылым кешені:

2015 жылы баспананы іске қосу 1 адамға шаққанда кемінде 0,09 шаршы м.;

Аймақтың облыстық және аудандық маңызы бар автомобиль жолдарының шамамен 46,2%-ы 2015 жылға дейін жақсы және қанағаттанарлық жағдайда болады;

2015 жылы ауылдық елді мекендердің 45%-ы орталықтандырылған сумен жабдықтаулы болады;

2015 жылы аудан халқының 100%-ы табиғи газбен қамтамасыз етіледі;
Мемлекеттік жергілікті басқару және өзін-өзі басқару жүйесі:

Халықтың компьютерлік сауаттылығы 2015 жылға қарай 35,2%-ға жеткізіледі;

ЖАО бизнес-үдерістерінің автоматтандырылған үлесі 2015 жылы 50%-ға дейін жеткізіледі;

Жергілікті өзін-өзі басқару және азаматтық қоғам институттарын дамытуға бағытталған мемлекеттік саясат және мемлекетті дамыту Стратегиясын қоғамдық санада қолдау дәрежесі 2015 жылы 85%-ды құрайды.

Мемлекет пен азаматтық қоғам институттарының өзара ара-қатынасын оң бағалайтын халық үлесі 2015 жылы 48%-ды құрайды (2009 жылы - 42%).

2015 жылы мемлекеттік саясат пен жастар ара қатынасындағы 29 жасқа дейінгі халық арасындағы қанағаттанушылық деңгейі 73%-ды құрайды.