№4 Дәріс тақырыбы: Энергия алмасуы. Көмірсулар, липидтердің және белоктардың арнайы жолдармен ыдырауы.Үш карбон қышқылдарының циклі ҮКЦ

2. ҮКЦ- жасушалардың тыныс алуының және энергияны жинақтап, оны аэробты жасушалардың жұмсауының маңызды бөлігі болып табылады. Бұл циклде активті сірке қышқылы « жанады », яғни бұл АСҚ-ның жасушалардағы тотығуының жалғыз жолы.

• 2. ҮКЦ- жасушалардың тыныс алуының және энергияны жинақтап, оны аэробты жасушалардың жұмсауының маңызды бөлігі болып табылады. Бұл циклде активті сірке қышқылы « жанады », яғни бұл АСҚ-ның жасушалардағы тотығуының жалғыз жолы.
• ҮКЦ- энергия көздері болып табылатын барлық метаболикалық қосылыстардың - көмірсуларының, БМҚ-ның, кетон денелерінің, амин қышқылдары-ның толық тотығуының жалпы жолының басы деп есептелінеді . Көрсетілген қосылыстар кофермент-КоА-ға, НАД+-қа және ФАД-қа таласады.
• 3. ҮКЦ-да тотықсызданған дегидрогеназалар түзіледі, олар ары қарай БТ тізбегінде пайдаланылады. Сондықтан ҮКЦ БТ-ға тотықсыздан-ған ДГН2 -ні апарушы процеске жатады.
• 4. ҮКЦ ( Кребс циклі) барлық зат алмасуының айқасқан ортасы болғандықтан, осының нәтижесінде барлық заттардың метаболизмдерінің бір-бірімен байланысын тудырады.

ҮКЦ-ДА ЖҮРЕТІН РЕАКЦИЯЛАР 1-РЕАКЦИЯ. ҮКЦ ДАҒЫ РЕАКЦИЯЛАР ОКСАЛОАЦЕТАТ (ҚСҚ) ПЕН АЦЕТИЛ-КОА-НЫҢ КОНДЕНСАЦИЯЛАНУЫНАН ЦИТРАТТЫҢ ТҮЗІЛУІНЕН БАСТАЛАДЫ:

• 2-реакция.Цитрат аконитаза ферментінің қатысуымен цис- аконитатқа айналады,
• бұл кезде су бөлініп шығады:

• 3-реакция. Цис-аконит қышқылы гидратазаның әсерінен суды қосып алып
• Изоцитратқа айналады:

• 4-реакция. Изоцитратдегидрогеназа ферментінің әсерінен изоцитрат оксалосукцинатқа
• дейін тотығады. Бұл үрдіс кезінде ҮКЦ-да бірінші рет тотығу-тотықсыздану реакциясы
• жүргендіктен, бірінші тотықсызданған дегидрогеназа- НАДН2 түзіледі:

• 5-реакция. Оксалосукцинат(қымыздықянтарь қышқылы)
• оксало-сукцинатдегидрогеназа ферментінің әсерінен декарбоксилденіп
• альфа -кетоглутаратты түзеді:

• 6-реакция. Екінші тотығу-тотықсыздану реакциясы. ҮКЦ –да альфа-кетоглутарат
• комплексті альфа-кетоглутаратдегидрогеназды ферментпен катализденіп СО2-ні
• бөледі де , сукцинил-КоАны және екінші молекула НАДН2-ні түзеді: