БИОЛОГИЯЛЫҚ ТОТЫҒУДА ЭНЕРГИЯНЫҢ БӨЛІНУІ. БТ ТІЗБЕГІНДЕГІ ФЕРМЕНТ- ТЕРДІҢ ОРНАЛАСУ ТӘРТІБІ

БИОЛОГИЯЛЫҚ ТОТЫҒУДА ЭНЕРГИЯНЫҢ БӨЛІНУІ. БТ ТІЗБЕГІНДЕГІ ФЕРМЕНТ- ТЕРДІҢ ОРНАЛАСУ ТӘРТІБІ

• Биологиялық тотығу тізбегінде органикалық қышқылдар дегидрле-ніп тотыққан уақытта біртіндеп энергия бөлінеді және эндогенді су түзіледі. Биологиялық тотығу реакциялары оксидоредуктаза ферменттері арқылы іске асады және ферменттердің орналасу тәртібі олардың тотығу-тотықсыздану потенциалдарына(ТТП) тәуелді болады. Олар ТТП-ларының жоғарылауына қарай орналасады. Ең төменгі ТТП НАД+ / НАДН2-де,ал ең жоғары ТТП оттекте O2/ O2-.

ЭНЕРГИЯ АЛМАСУЫНЫҢ 4-САТЫСЫ. ТОТЫҒУДАН ФОСФОРЛАНУ (ТФ), НЕГІЗІ, МАҢЫЗЫ, Р/О КОЭФФИЦИЕНТІНІҢ МАҢЫЗЫ.

• Тотығудан фосфорлану- электрон тасымалданатын тізбекте бөлінетін энергияны пайдаланып, аденозиндифосфат пен фосфор қыш-қылының әрекеттесіп аденозинтрифосфатты түзе ілесе жүретін үрдіс. Митохондрияларда электрондар тасымалдануы мен АДФ-тың фосфор-лануы тығыз қатарлас жүреді. Тотығудан фосфорлану аэробты жасу-шалардың энергия көзі. БТ-ның үш нүктесіндестысында АТФ түзілетін энергия бөлінеді. Осы сатылар БТ мен ТФ-ның қабысу нүктелері деп аталады, олар -2,6,9және10 сатылар.
• Биологиялық жүйелер электрондардың ғана энергияларын пайдалана алады, ал протондардың энергияларын пайдалана алмайды. Элек-трондар БТ реакциялары тізбегінде протондардан бірте-бірте алыстап энергияларын жоғалтып оттекпен байланысады. Бөлінген энергия АТФ түзуге және жылудың бөлінуіне жұмсалады.
• Оттек молекуласы 4е- қосып алу арқылы 2 оттек ионына айнала-ды, ол өте жоғары активтілікке ие болады. Оттек иондары протондар-мен әрекеттесіп эндогенді суды түзеді. Бұл су қыста ұйқыға кететін және шөлді жерлерде өмір сүретін жануарлар үшін өте маңызды.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

• С.Тапбергенов «Медицинская биохимия», Астана, 2001 г.
• З. С.Сеитов «Биохимия», Алматы, 2001 г.
• В.Дж.Маршал «Клиническая биохимия», 2000