Жұмыстың орындалуы.
Көміртегі /IV/ оксидінің мольдік массасын анықтау үшін 2 –ші суреттегідей аспап қолданылады:
Кипп аппараты
NaHCO3 ерітіндісімен толтырылған Тищенко склянкасы
Концентрлі H2SO4 –пен толтырылған Тищенко склянкасы
Жалпақ түпті колба
Кипп аппаратында мәрмәрға 10%-к тұз қышқылының әсерінен алынған көміртегі /IV/ оксиді, 2 склянкада хлорсутектен босатылады және 3 склянкада кептіріледі.
Т аза және құрғақ колбаны резиналы тығынмен жабыңыз. Колбаны тығынымен бірге квадранттық таразыда өлшеңіз. Ауасы бар колбаның массасын жазып алыңыз (m1).
Колбаны көміртегі /IV/ оксидімен толтырыңыз. Ол үшін 3 склянкадан колбаның түбіне дейін газ өткізетін түтікшені түсіріп, 3-4 минут бойы Кипп аппаратынан көміртегі /IV/ оксидін жіберіңіз. Содан кейін, кранды жаппай, түтікшені шығарып, колбаны тығынмен жабыңыз; тығын деңгейшесіне дейін кіру керек. Содан кейін Кипп аппаратының кранын жабыңыз.
Колбаны көміртегі /IV/ оксидімен бірге квадранттық таразыда өлшеңіз (m2).
Колбаны көміртегі /IV/ оксидімен толтыру тәжірибесін қайталаңыз. m3 cалмағы m2 салмағынан Δ=0,01 г көп болмай ерекшелену керек. Егер де салмақ айырмашылығы осы шамадан артық болса, колбаны үшінші рет толтырып, қайта өлшеңіз. Екі дәйекті өлшеу айырмасы Δ=0,01 г аралығында болғанша, қайталай беріңіз. Барометр бойынша атмосфералық қысым (Р) анықталады және температурасын (t0C ) жазып алынады.
Белгілеген деңгейге дейін колбаны сумен толтырып, көлемін өлшеңіз. Ол үшін колбадағы суды цилиндрге құйып алып, өлшеңіз. Судың көлемі көміртегі /IV/ оксидінің көлеміне тең.
2 кесте
Колба мен тығынның массасы (m1), г
|
Колба мен СО2 массасы (m2), г
|
Колба мен СО2 массасы (m3), г
|
Колбаның көлемі, мл
|
Сыныптағы температура, 0С
|
Темпе-ратура, К
|
Сыныптағы атм қысым,
с.б.б.
|
|
|
|
|
|
|
|
Тәжірибенің нәтижелерін өңдеу
1 Колбадағы көміртегі /IV/ оксидінің массасын есептеңіз:
ауа, (16)
Мұндағы mауа - колбадағы ауаның массасы, г.
2 және мәндері тәжірибе нәтижесінде белгіленді. Колбадағы ауаның массасын Менделеев- Клапейрон теңдеуі бойынша есептейді:
. (17)
Мұндағы: R – универсал газ тұрақтысы (қысым мен көлем өлшем бірлігіне байланысты); R=8,31 Дж/мольК немесе R = 0,082 л·атм /К·моль;
Ауаның орташа молекулярлық массасы Мауа=29 г/моль тең, температура Т = 273 + t0, онда ауаның массасы:
. (18)
Содан кейін, көміртегі /IV/ оксидінің массасын есептеңіз .
3 Көміртегі /IV/ оксидінің мольдік массасын Менделеев –Клапейрон теңдеуі бойынша анықтайды.
4 Көмір /IV/ оксидінің теориялық мәнін (Мтеор.) біле түра, тәжірибенің салыстырмалы қателігін мына формула арқылы есептеңдер:
. (19)
Достарыңызбен бөлісу: |