№3 Аралық бақылау сұрақтары

Жасуша циклінің реттелуіндегі бақылау нүктелерінің рөлі

жүктеу 1,36 Mb. бет 18/24 Дата 08.10.2022 өлшемі 1,36 Mb. #39563

18. Жасуша циклінің реттелуіндегі бақылау нүктелерінің рөлі. Жасуша циклы барысында жасуша бұрыннан қалыптасқан бағыт бойыншы, қалай болса солай, ешбір тексерусіз, беталды, бір сатыдан екіншісіне өтіп отырмайды. Циклдың әрбір сатысында жасуша өз жағдайларын өздігінен үнемі бақылап отырады, яғни әрбәр кезеңнің G1, S, G2, M бір-бірден барлығы төрт бақылау нүктесі болады. Бақылаудың негізгі оббекттері болып – жасушаның тұқым қуалаушылық материалы – хромосомалар саналады. Бақылау қорытындысы негізінде, жасуша әрі қарай мүмкін болған 3 нұсқаның біреуін таңдайды: а) циклдың үзіліссіз келесі кезеңге өтуі; б) анықталған үлкенді кішілі бұзылыстарды жөндеу үшін осы сатыны азды көпті уақыт сақтап тұру; в) егер де анықталған бұзылыстарды жөндеу мүмкін болмаса, апоптоз тетіктерін іске қосу. G1 – пресинтетикалық кезеңнің бақылау нүктесі: 1.ДНҚ молекуласының екі тізбекті үзілулері (ультракүлгін және гамма сәулесінің әсері, алкилдеуші агенттер және т.б.) 2.Алдыңғы бөліну кезінде хромосомалардың дұрыс ажыраспауы 3. Микротүтікшелер жүйесінің бұзылуы. S – синтетикалық кезеңнің бақылау нүктексі: Жасуша нуклеотидтерінің жеткіліксіздігі. G2 – постсинтетикалық кезеңнің бақылау нүктесі: Хромосоманың қандай да бір учаскесіндегі репликацияның толық аяқталмауы. ДНҚ- дағы ауқымды бұзылымдар (алдыңғы кезеңдерден сақталған немесе осы кезеңде байқалған ірі, көлемді бұзылған учаскелер) Митоздың метафазасының бақылау нүктесі: Бөліну ұршығының дұрыс қалыптаспауы. Мысалы, қандай да бір хроматида кинетохорасының бөліну ұршығындағы микротүтікшелерге бекімеуі. Мұның себебі кинетахорлармен байланысқан белоктардың дұрыс қызмет атқармауы Тексеру немесе бақылау хромосома жағдайына байланысты жүргізіледі. Бақылау былай аяқталуы мүмкін: жасуша циклдың келесі сатысына ауысады; жасушаның генетикалық материалындағы байқалған бұзылуларды түзетіп, қалпына келтіруге байланысты циклдың нақты бір сатысында процестердің азды көпті кешеуілдеуі; апоптоз механизмінің іске қосылуы, өйткені анықталған бұзылулар түзелуге келмейді, тіпті жасуша циклдың келесі сатысына өте алатын болса да апоптоз қажет. ДНҚ репликациясы кезінде түрліше қателіктер орын алуы мүмкін, мысалы нуклеотидтердің қате байланысуы, басқа да нүктелі бұзылыстар, олардың барлығы репарация жүйесі арқылы танылып жөнделеді. Сонымен, жасуша циклынде жүзеге асатын хромосомалар күйін бақылау – олардың құрылымындағы айтарлықтай ірі бұзылыстарды (ДНҚ қосарланған үзілістері, хромосома санының өзгерулері) танып жөндеу болып табылады. жүктеу 1,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз