№3 Аралық бақылау сұрақтары

Сигналдық молекулалардың жалпы сипаттамасы. Медициналық маңызы

жүктеу 1,36 Mb.

бет	2/24
Дата	08.10.2022
өлшемі	1,36 Mb.
	#39563

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 24

№3 Аралы ба ылау с ра тары

1.Сигналдық молекулалардың жалпы сипаттамасы. Медициналық маңызы.
Жасушааралық сигнализация дегеніміз-ағза жасушаларыньщ өзара түрлішс акпараттармен алмасуы және оларга тиссілі жауап кайтаруы болып табылады. Жасушаның өмірі физикалық әсерге (температура, электромагнитті сәулелеу) немесе химиялық қосылыс болуы мүмкін сыртқы реттеуші сигналдарға байланысты болып келеді. Эукариотты жасушалар ақпараттық белгіні тасымалдайтын көптеген молекулалармен әсерлесуі мүмкін. Сигнал беретін молекула жасуша бетімен байланысқанда жасушаішілік сигнал үдерістерді, мысалы, пролиферацияның басталуын шақыратын реакциялар тізбегі іске қосылады. Əртүрлі жасушалар келген сигналға түрліше әсер көрсетеді. Əр нақты типтің жасушаларында ядрода, цитоплазмада және жасуша бетінде орналасатын өздеріне тән рецепторлар жиынтығы болады. Бұл рецепторлар арнайы сигналды алу үшін және жасушалық жауап беретін ферментті реакциялардың тізбегін іске қосу үшін қызмет етеді. Организм жасушаның тіршілік әрекетін реттеуге қолданатын заттардың жақсы зерттелгендеріне мысал ретінде келесілерді келтіруге болады: жасуша нысанаға жетізілетін гендер экспрессиясының өзгеруімен байланысты метаболизмдік өзгерістерді шақыратын өсу факторлары, стероидты гормондар, цитокиндер. Фосфорлау генетикалық материал түзілуінде, нәруыз трансляциясында, биологиялық мембрана құрғанда және басқа да көптеген жасушаішілік үдерістерде маңызды рөл атқарады. Фосфорлау және фосфорсыздандыру – жасушаішілік сигнал берудің негізгі механизмдері. Бұл үдерістерге қатысатын ферменттердің екі типі, атап айтқанда киназалар мен фосфотазалар сигнал беру үдерістерінде маңызды рөл атқарады.
Сигналдық молекулалар - рецепторлармен өзара әрекеттесу нәтижесінде мақсатты жасушалардағы биохимиялық реакциялардың сыртқы бақылауын қамтамасыз ететін эндогендік химиялық қосылыстар болып табылады.
Сигналдық молекулалардың сипаттамалары:
1. Шағын өмір кезеңі (динамизм, реттеу жылдамдығы),
2. Жоғары биологиялық белсенділік (әрекет өте төмен концентрацияда дамиды).
3. Бірегейлік, әрекеттің бірегейлігі. Бір сигналдың молекуласының әсер етуін басқа модельдеуге болмайды. Бұл әртүрлі реттеуді қамтамасыз етеді.
4. Күшейту әсерінің болуы (бір сигнал молекуласы биохимиялық реакциялар каскадтарын жақсарта алады).
5. Сигналдық молекуланың бір түрі бірнеше мақсатты ұяшыққа ие болуы мүмкін.

жүктеу 1,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 24