64
жұртышылықпен тұрақты кездесулерді (дөңгелек үстелдер, брифингтер ашық
қажетімді түрде ақпаратты орналастыру) ұйымдастыру;
- клиенттерге жұмыстың жаңа құралдары мен қағидаттары жайлы
ақпаратты жеткізу;
- кері байланысты алу.
65
5. 2023 жылға дейін «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ-ның ҚТК және
көрсеткіштерді есептеу әдіснамасы
«Бәйтерек» ҰБХ» АҚ 2014 жылы Стратегияны бекіткен мезеттен бастап,
өз қызметінің тиімділігін талдау үшін тұрақты негізде 28 ҚТК бойынша алға
қойылған мақсаттарға қол жеткізудің мынадай алты бағыт бойынша
мониторинг пен талдау жүргізді:
1) «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ дамуының интеграцияланған институты
ретінде қалыптасуы;
2) экономиканың басым секторларына қаржылық қолдау арқылы
Қазақстан Республикасы экономикасының тұрақты дамуына ықпал ету;
3) шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау;
4) экономиканың жаңа, қазіргі заманғы салаларын қолдау және
инновацияларды дамыту;
5) Қазақстандық кәсіпорындарының экспорттық қызметін қолдау;
6) мемлекеттің әлеуметтік-бағдарланған міндеттерінің шешуіне ықпал
ету.
28 ҚТК тұратын жиын мынадай себептерден оңтайлы болған жоқ:
1) ҚТК саны: ҚТК термині қандай да бір нәтижеге жету үшін маңызды
болып табылатын метрикалардың тек шектеулі санын болжай отырып,
«функцияның негізгі көрсеткіші» ретінде түсіндіріледі. Стратегиялық ҚТК
көптеген саны ұйымға негізгі қызметке және айрықша маңызды параметрлерге
тоғысуға мүмкіндік бермейді. Бұл жайт стратегияны жалпы іске асыру үшін
жеке алынған ҚТК салмағы соншалықты маңызды болмайтындығынан
қалыптасады.
Сонымен бірге, олардың жалпы санында көптеген ҚТК қол
жеткізілмегенде, белгілі дәрежеде жауапкершіліктің бұзылуы орын алады,
өйткені жеке бизнес бірліктердің орындалуы үшін жауаптылар (жауапты
адамдар, департаменттер, еншілес ұйымдар) тек «орындалмаудың» аз бөлігі
үшін жауапты болады. «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ және оның 28 ҚТК жағдайында –
олардың бірін орындамау жалпы мақсаттан бар жоғы 3,6% жетпеуіне әкеледі.
Ірі және кешенді ұйымдар үшін атқарылуы ұйымның тиімділігі үшін өте
маңызды болатын ең басты басымдылықтарды белгілеу үшін көп жағдайда 5-10
ҚТК аспай ғана орнатылады. Өзге көрсеткіштер ішкі операциялық және
басқарушылық бақылау үшін, бірақ тиімділіктің жалпы бағасы үшін емес,
қолданылу мүмкін.
Осылайша, «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ-ның ҚТК жиынына таңдалынған,
стратегиялық маңызды метрикалар шектеулі көлемде түсуге тиіс. Олардың
біреуі орындалмай қалса, «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ қызметіне сыни әсер ететін
болады.
2) ҚТК каскадталуы: «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ-ның стратегиялық ҚТК
арасында қандай да бір жеке алынған ЕҰ қызметіне ғана жататын көрсеткіштер
болды. Мысалы:
66
1) жобалардың даму әсерінің индексі – ҚДБ;
2) инфрақұрылымдық жобалардың, оның ішінде консультативтік
сүйемелдеу
бойынша
қызметтер
көрсетілген
МЖӘ
жобаларының
кумулятивтік саны – KPPF;
3) мемлекеттік
қаржылардың (акционерлік капиталға) бірлігіне
Қазақстан Республикасында жұмылдырылған тікелей жеке инвестициялардың
үлесі – KCM;
4) бизнес ашқан оқыту бағдарламаларына қатысушылар үлесі, % –
Даму;
5) технологиялар трансфертін жүзеге асырған кәсіпорындар саны –
ТҰДА
6) шикізат емес экспортының орнын толтыру үлесі, % – ҚазақЭкспорт;
7) консультативтік функциялары көрсетілген экспорттық-бағдарланған
кәсіпорындар үлесі, % – ҚазақЭкспорт;
8) экономикалық белсенді тұрғындарға қатысты тұрғын үй құрылыс
жинақтар жүйесіне қатысушылар үлесі, % – ҚТҚЖБ;
9) енгізілетін жалға берілетін тұрғын үй көлемі, мың м
2
– ҚИК
10) әріптес-банктерде ипотекалық қарыздарды талап ету құқықтарын
иелену көлемі, млрд. теңге – ҚИК;
11) «КТҚҚ» АҚ кепілдігімен қамтамасыз етілген ЕДБ портфелінде
ипотекалық қарыздар үлесі, % – ТҚКҚ.
«Бәйтерек» ҰБХ» АҚ-ның осы ҚТК атқаруына ықпалы тек мониторингке
және жауапты ЕҰ қызметін әкімшілдігіне жинақталғандықтан, осы метрикалар
жеке ЕҰ деңгейінде көрсетілуге тиіс. «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ деңгейінде барлық
немесе көптеген ЕҰ қызметіне байланысты ҚТК орнатылуға тиіс, сонда
«Бәйтерек» ҰБХ» АҚ әр ЕҰ ерекшелігін ескерумен осындай ҚТК каскадталуын
деңгейге жүргізу және портфельдік деңгейде жалпы нәтижеге жету үшін
корпоративтік басқару жүйесі арқылы ЕҰ-де олардың орындалуын қамтамасыз
ету мүмкін.
3) ҚТК тиімділікке және сапасына бағытталуы
«Бәйтерек» ҰБХ» АҚ-ның стратегиялық ҚТК арасында тиісінше
қолдаудың немесе функцияның нәтижелеріне емес, ал қолдаудың қандай да бір
санын, үлесін, көлемдерін өлшеуге ғана бағытталған көрсеткіштер болды.
Тиімділік және тиімділік сапасының көрсеткіштеріне байланыстыру жоқ
болғанда, көлем бағасы «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ қызметінің тиімділігін ұғынуға
жол бермейді және салымды толық көлемде көрсетпейді. Мысалы:
1) инфрақұрылымдық
жобаларға инвестияланған қаражаттардың
жинақталған көлемі, млрд. теңге;
2) инфрақұрылымдық жобалардың, оның ішінде консультативтік
сүйемелдеу бойынша қызметтер көрсетілген МЖӘ жобаларының
кумулятивтік саны;
3) қаржы бағдаламалары бойынша кәсіпкерлікті дамытуға бағытталған
қаражаттар көлемі, млрд. теңге;
