2. ядролық физика негіздері

сурет Ядроның массасы және бай­ланыс энергиясы

жүктеу 1,3 Mb. бет 4/62 Дата 09.05.2020 өлшемі 1,3 Mb. #30265 түрі Құрамы

2.1 сурет Ядроның массасы және бай­ланыс энергиясы. Ядро массасы ядроны құраушы нук­­лондардың массалары қо­сындысына тең болуы тиіс еді. Бірақ масс – спек­тро­ме­триялық өлшеулер ядро­ның шын массасы осы қо­сын­ды­дан кіші болатынды­ғын көр­се­теді. Аталған масса­лардың ∆m айырымын мас­са­ның ақа­уы деп атайды. Мас­саның ақауын масса мен энергияның сақталу заңын бейнелейтін (2.1.8) формуласы негізінде түсіндіруге болады. Z протон мен N нейтрон ядроға біріккен кезде бұлардың мас­сасының бөлігі жойылады да оның орнына оған пара – пар энергия бөлінеді (әдетте γ-кванттар энергиясы түрін­де). Осы энергияны берілген ядроның Еб байланыс энергиясы деп атайды. Орнықты атомдық ядроны оны құраушы протондар мен нейтрондарға бөлшектеу үшін кем дегенде Еббайланыс энергия­сына тең энергия жұмсау керек. Сонымен, ядроның байланыс энергиясы мына формуламен өрнектеледі: (2.1.9) (2.1.9) формуланы мына түрде жазуға болады (2.1.10) көбінесе байланыс энергиясын энергия бірліктерінде емес, масса­ның атомдық бірлігінде (м.а.б.) өрнектеу ыңғайлырақ болады екен. Сонда (2.1.10) формуладағыс2 көбейтіндісі болмайды: (2.1.11) Есептеулерді бұдан әрі жеңілдету үшін ядроның немесе нук­лон­ның m массасы (м.а.б.) мен А массалық санының айырымы ре­тін­де массаның Δ ақауы ұғымын енгізеді:Δ=m-A. Сонда: (2.1.12) Ал осы жағдайда (2.1.11) формула: (2.1.13) түріне келеді. Мұндағы,N=A–Z. Осыған сәйкес кестелерде нуклидтердің массалары емес, бұлардың массаларының ақаулары келтіріледі. жүктеу 1,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз