26
- HTML-код мәтінді логикалық тұрғыда жазады, яғни web-беттің
құрылымын береді: абзацтардың, графикалық суреттердің, жолдар мен
ұяшықтардың орналасуы мен кезегі;
- CSS стильдер кестесі мәтіндерді физикалық тұрғыда орналастырады,
яғни web-беттің көрінісін береді: абзац мәтәндері қандай қаріппен
терілетіндігі, атаулары қандай түспен көрінетіндігі, кестелердің қалыңдығын
және т.б.
Сонымен қатар, стильдерімен толтырылмаған HTML бет оқылуға
ыңғайлы. Себебі, HTML бетте бір уақытта web-беттерді (форматтаудың)
өңдеудің логикалық және физикалық тегтері болады. Қаріпті қоюл+0атып
ерекшелейтін және тегтері, сонымен қатар курсивті және
тегтері бар. Бірақ және физикалық өңдеу тегтері мәтінді тек
ерекшелеп қояды (сондықтан олар ескірген және қолданылмайтын тегтер
қатарына жатқызылады), ал және логикалық өңдеу тегтері тек
ерекшелеп қана қоймай, мәтінге маңыздылық дәрежесін береді. Егер web-
бетті мүмкіндігі шектеулі адамдар арнайы браузер арқылы оған дауыстап
оқып берсе, және тегтер арасындағы сөздерге өзге интонация
беріледі.
Flash. Flash бір уақытта бағдарлама (Flash, Adobe Inc.) және файлдық
формат
(.swf
кеңейтілімде).Adobe
Flash-
Adobe
компаниясының
мультимедиялық платформасы. Ол мультимедиялық презентацияларды, web-
беттерді, жарнамалық баннерлерді, анимациялық ойындарды, web- беттерде
водео және аудио жазбаларды ойнауда қолданылады. Adobe Flash векторлы,
растрлы және үш өлшемді графикалық суреттермен жұмыс жасайды.
Компиляцияланған flash файлдар .swf кеңейтілімімен сақталады. Flash
файлында видеороликтер .flv кеңейтілімінде болады да, ал swf роликтер тек
контейнер рөлін атқарады. Файлдық жұмыс форматы .fla кеңейтіліміне сәйкес
келеді.
Flash ерекшеліктері:
- платформалық тәуелсіздік, яғни flash арқылы құрылған сайттар түрлі
операциялық жүйелер мен браузерлерде бірдей көрінеді;
- үлестірілген және дизайнерлерге үлкен көлемді құралдардың берілуі;
- дұрыс жасалынған flash сайттар аз орын алып, тез жүктеледі;
Flash кемшіліктері:
- интернет
пайдаланушылардың flash ойнатқыштарын жаңарту
ниеттерінің болмауы, сол себепті жаңа flash модульдері жұмыс істемейді;
- интерфейсі мен стандартталуының қиындығы;
-ұзақ жүктелуі – графикалық объектілердің көлемді болуына
байланысты.
Flash және DHTML. Web-сайт дизайнерлеріне Flash және DHTML
арасында таңдау көп жағдайда туындайды. Егер DHTML интерактивтілікті
HTML, CSS және JavaScript құралдары арқылы жүргізсе, Flash технологиясы
HTML бетіне ендірілген жеке Internet- технологиясы болып келетін нысан.
27
Таңдау мәселесі тұрса, сайтта қандай ақпарат орналасатындығын
анықтап алу міндетті:
- мультимедия элементтері көп қолданылса, дұрысы- Flash;
- көлемді мәтіндерді қамтитын сайтқа DHTML немесе HTML
қолданылған жөн. Өзінің жетістіктеріне қарамастан Flash HTML беттерді
ығыстыра алмайды.
Интернеттегі бағдарламалау тілдері. Web- сайтты құрастыруда
қолданылатын программалау тілдерін 2 топқа бөліп қарастыруға болады:
Біріншісіне, сайтқа кірушінің компьютерінде, браузерінде, орындалатын
код жатқызылады. Бұлар бәріне таныс JavaScript, VBScrpt, Java-апплеттері.
Осы тілдерде жазылған бағдарламалар, web-беттің кодына ендіріледі, немесе
бөлек файлға жазылып web-беттен шақырылады.
Екінші топқа, web-сервер орналасқан компьютерде орындалатын
бағдарламалар жатқызылады. Бұл топқа PHP жатады, және басқа тілдерге
қарағанда өзінің қарапайымдылығымен ерекшеленеді. Бұл тілде бағдарламаны
құра отырып C++ немесе Perl тілдеріндегі сияқты файл сценарийлеріне
қатынау құқығы туралы, түрлі модульдерге қатынау жолдарын көрсету және
т.б. әрекеттерді ескермеуге болады. PHP бағдарламасын тестілеу үшін хостинг
провайдерде орнатылған операциондық жүйені орнату қажет емес. Сәйкес
web-серверді жүктеп PHP модулін қосса жеткілікті.
Құпиялылығы. JavaScript және VBScript скриптері web-бетке тікелей
орналастырылады да көру кезінде беттің кодында қарап шығуға болады.
Қандай да бір скриптің коды ашық жазылады. Ешқандай құпиялылығы,
қауіпсіздігі не авторлық құқық сақталынбайды, кез келгені алып өз ыңғайына
өзгерте береді. Perl-да жазылған бағдарламалар жеке файлдар түрінде SSI
директивалар, IFRAME және IMG тегтері арқылы шақырылады.
2.2.1 JavaScript негіздері
JavaScript тілінің танымалдылығы web- бет элементтерін бір-бірімен
байланысу және қайта жүктеудің кең мүмкіндіктеріне байланысты. Дизайн
бөліктерін көрсетуге, жасыруға, көшіруге және безендіруге көмектеседі.
Осындай
әрекеттер
презентациялық
эффектілерді
жасауға,
форма
мәліметтерін өңдеуге және құрамын басқаруға септігін тигізеді.
- қабаттарды қолдау. Бірінің үстіне бірін орналастыруға болатын
HTML бөліктері (пиксельге дейінгі дәлдікпен) ;
- пішіндермен жұмыс. Кез келген мәліметтерді скрипттер арқылы
өңдеу ыңғайлы, ол ақпаратты серверге жіберу алдында дұрысытығына
тексереді. Егер мәтіндік алаңға қандай да бір санды енгізуін сұраса, әріптік
символдардың енгізілу мүмкіндігін ескеру қажет;
- суреттермен жұмыс. Скриптер арқылы суреттің алдын ала жүктелуін
жасауға болады. Суреттерді тікелей көру алдында браузер өзінің жадысында
сақтайды да, қажет болған жағдайда жылдамырақ бейнелейді. Ені, биіктігі,
графикалық файлдың адресі сияқты суреттің негізгі параметрлерін
динамикалық өзгертуге болады. Ол тінтуірдің әрекетіне байланысты жауап
