1 орта мектепте информатиканы оқыту әдістемесі информатиканы оқытудың мақсаты мен міндеттері

жүктеу 3,2 Mb.

бет	4/6
Дата	20.11.2018
өлшемі	3,2 Mb.
	#22387
түрі	Сабақ

1 2 3 4 5 6

Сабақтан тыс жұмыс мақсаттары, мазмұны мен тәсілдері бойынша оқу үрдісінің сабақтан тыс уақыттағы жалғасы бола отырып, онымен үйлеседі және үнемі еріктілік сипатта бола бермейді.

Оны жоспарлау мен ұйымдастырудағы анықтаушы рөл педагогтың үлесіне тиеді. Оған пән мұғалімдері дарынды оқушылармен бағдарламалық материал бойынша білімдерін көтеру мен тереңдету үшін, сонымен бірге артта қалушылармен білімдерін толықтыру үшін жүргізетін жұмыс мысал бола алады.

Оқудан тыс жұмыс – бұл негізінен оқушылар ұжымдарына мұғалімдер мен сынып жетекшілерінің бағдар беруімен оқушылардың өзін-өзі басқаруды, белсенділігі негізінде жүргізілетін сыныптан тыс шаралар.

Сыныптан тыс жұмыс әр түрлі әрекет түрлерінің жиынтығы, оқушыларға оң ықпал етудің кең мүмкіндіктеріне ие және сабақтағы жұмыспен өзара байланыста жүзеге асатын мұғалімнің оқу-тәрбие жұмысының жеке дара аясы болып табылады. Осыған байланысты сыныптан тыс іс-шаралардың кейбір түрлерін қарастырайық.

Факультатив

Факультативтік сабақта барынша өз бетінше оқушының танымдық іс әрекеті өзі басқару және оқушылардың саны аз болуы керек. Компьютердегі практикалық жұмыс істеу уақыты барлық уақыттың 75 % құру керек. Факультатив сабақтардың тақырыптық үлгісі екі бағыттан тұрады:

компьютер – құрал ретінде
компьютер және программалық қамтылу – оқу объектісі ретінде.

Факультативтік сабақтардың басты мақсаты білімді тереңдету мен кеңейту, оқушылардың пәнге қызығушылықтарын дамыту, олардың қабілеттерін дамыту, оқушылардың бойында қызығушылықты қалыптастыру, олардың шығармашылығы мен ықыластарын дамыту болып табылады. Факультативтік сабақтар өткізудің қазіргі уақыттағы басты түрлері берілген факультативтік курстың түйіндік сұрақтарын мұғалімнің баяндауы (дәрістік тәсілмен), семинарлар, әңгімелесулер (пікірталастар), есептер шығару, оқушылардың рефераттары (теориялық сұрақтар бойынша да, есептер циклын шешу бойынша да) оқушылардың баяндамалары, т.б. болып табылады.

Информатикадан факультативтік сабақтарды өткізудің мүмкін болатын түрлерінің бірі әрбір сабақты екі бөлімге бөлу болып табылады. Бірінші бөлім жаңа материалды оқу мен теориялық және практикалық сипаттағы тапсырмалар бойынша оқушылардың өз бетімен жұмыстарына арналады. Сабақтың бұл бөлімі аяқталған соң оқушыларға теория мен оның қосымшаларын оқу бойынша үй тапсырмасы беріледі. Әрбір сабақтың екінші бөлімі жоғары қиындықты есептерді шешуге және рекше қиын немесе қызықты есептерді шешу жолдарын талқылауға арналады. Факультативтік сабақтарды өткізудің бұл түрі мектептегі оқытудың түрлері мен тәсілдерінен жоғары оқу орындарында оқытудың түрлері мен тәсілдеріне ойдағыдай өтуге септігін тигізеді.

Олимпиада

Ең дарынды оқушыларды анықтау, олардың бойында алға қойған мақсатқа жетудегі табандылықты, өз бетімен жұмыс істеу әдетін қалыптастыру мақсатында олимпиадалар өткізіледі. Информатикадан олимпиадалар сыныптан тыс жұмыстың бүтіндей бір кешенінің (дәрістер, кештер, үйірме жұмыстары, т.б.) қорытынды кезеңі юолғанда көп пайда келтіреді. Олимпиада тек жыл бойғы сыныптан тыс жұмыстың қорытындысы ғана емес, сонымен бірге сыныптан тыс жұмысты кең жолға қоюдың тамаша ындаландырмасы. Олимпиада – оқушыларды білім жағынан өсуге ынталандыратын, олардың бойында информатикаға қызығушылықты, табандылықты тәрбиелейтін жарыс.

Оқушыларды олимпиадаға дайындау информатиканын базалық курсының жалғасы болып табылады. Дайындықтың ең тиімді түрі – сабақты олимпиада түрінде өткізу. Стандартты емес есептерді шешу үшін мәліметтерді ұйымдастыру мен программалаудың қазіргі әдістерін білу керек. Оқушылардың олимпиадағы нәтижесі мұғалімнің жетістіктерінің белгісі.

Олимпиадалар әр түрлі деңгейлерде өткізіледі: мектепішілік, аудандық, қалалық, т.с.с..

Сонымен бірге олимпиадалар информатиканы оқытудың жалпы деңгейіне де жақсы әсер етеді, оқушылардың білім сапаларын анықтауға мүмкіндік береді және жоғары деп саналатын дайындық деңгейін сипаттай отыра қандай да бір дәрежеде мұғалімге бағыт береді. Бірақ олимпиадалар оқушылар үшін жаңа, оларды қызықтыратын ақпараттың елеулі көзі болып табылмайтындығына, сондықтан тереңдетіп дайындаудың негізгі түрі бола алмайтындығына назар аудару керек.

Информатикадан үйірме жұмыстары. Оқушылардың информатиканың өмірімен, олардың болашақ мамандықтарымен тікелей байланысы көрнекі түрде көрсетілетін үйірмелерге қатысуы сабақтарға белсенді қатысудың алғышарттарын анықтайды, ал кейбіреулердің бойында ізденушілік іс-әрекетке ұмтылысты туындатады.

Үйірме – сыныптан тыс жұмыстардың ең тиімді де әсершіл түрлерінің бірі. Үйірме жұмысының негізінде еріктілік принципі жатыр. Әдетте үйірмелік жұмыстар үлгерімі жақсы оқушылар үшін ұйымдастырылады. Бірақ кейде үлгерімі нашар оқушылар да үйірмеге қатысуға тілек білдіреді. Ең бастысы мұндай оқушыларға ерекше көңіл бөліп, олардың бойындағы информатикаға қызығушылықты бекітіп, үйірмедегі жұмыстың олар үшін орындай алмайтындай болмағанын қадағалап отыру керек. Әрине, үйірме мүшелерінің арасында үлгерімі төмен оқушылардың болуы мұғалімнің жұмысын күрделендіреді, бірақ, үйірме жетекшілері беретін тапсырмаларды дарландыру жолымен бұл қиындықтарды жеңілдете алады. Ең бастысы – үйірме сабақтарына барлық тілек білдірушілердің қатысуы салдарынан пайда болатын информатикадан үйірме сабақтарының бұқаралығын сақтап қалу.

Үйірме - сыныптан тыс жұмыстардың ең көп тараған түрінің бірі. ЕТ кабинеттерінің бар болуы үйірме жұмысын ұйымдастырудың негізгі шарттары. Өйткені, үйірме жұмысын ұйымдастырушы компьютерлер болу керек. Үйірмені мектептерде, оқушылар сарайында жоғарғы оқу орындарының кафедраларында ұйымдастыруға болады. Үйірмені компьютермен жұмыс істегендей қызықты ойын ретінде өткізуге болады. Үйірме жұмыстарын балалардың компьютерлік ойындарға деген қызығушылығы негізінде ұйымдастырмау кезегін есте сақтау керек. Информатика мұғалімінің арқасында үйірме программасын дайындау оқушылардың дайындық деңгейіне қарай тапсырмаларды, программалық қамтуды дайындау жатады.

Үйірмені ұйымдастыру кезеңінен бастап оқушыларды қызықтырып, оларға үйірмедегі жұмыс сынып сабақтарын қайталамайтындығын көрсетіп, алдағы жұмыстың мақсаттары мен ашық сипатын айқын тұжырымдау керек. Үйірме сабақтарын әрбір сабаққа бір сағаттан бөліп, аптасына бір рет өткізген жөн.

Үйірмені жұмысын ұйымдастыруға оқушылардың өздерін тартқан дұрыс (оларға оқылатын тақырып бойынша шағын баяндамалар дайындауды, нақты бір тақырып бойынша есептер мен жаттығулар іріктеуді, тарихи сипаттағы анықтамаларды дайындауды, сабаққа бағдарламалық құралдарды дайындауды, т.б. тапсыру). Үйірме сабақтарында мұғалім пікірлер алмасу мен белсенді пікірталас атмосферасын құруы керек. Информатикадан үйірме сабақтарының тақырыптарында осы заманғы мектепте әр қилы. Үйірме жұмыстарының тақырыптарында информатиканың тарихымен, программалық жабдықтың әртүрлі түрлерімен, информатиканың математикалық негіздерімен байланысты мәселелер орын табады.

Экскурсия - бұл қарастырылып отырған сала бойынша оқушының танымын кеңейтіп теориялық біліммен, оның практикалық қолданушының арасындағы байланысты көруге және бақылау жүргізуге мүмкіндік беретін, сондай – ақ, кәсіптік бағдары мен олитехникалық оқытуды қамтитын пәнаралық байланысты жүзеге асыратын оқытуды ұйымдастырудың бір түрі болады. Экскурсия өткізу мұғалімнен өте жақсы дайындықты талап тетеді. Мұғалім алдымен, оның мазмұны мен міндеттерін анықтап, есептеу ортасын дайындап, пайда бола алатын қиындықтарды болжап, олармен күресу жолдарын қарастырады. Экскурсияға дайындық : оқушылар алдын –ала тапсырма алып, олардың әрқайсысы қандай бақылаулар жүргізіп, қандай сұрақтарға өз бетінше жауап беруі, материалды қандай түрде жинақтауы және экскурсия жайлы есепті қай мезгілде дайындау қажетін білу керек. Экскурсияның қорытынды кезеңдері – экскурсия кезінде алған білімдерін тұжырымдайтын қорытындыны, әңгімені қамтиды. Экскурсия материалдарын көрме ұйымдастыруда, арнайы сабақтар өткізуде тарату материал ретінде пайдалануға болады.

Пәндік апталар, онкүндіктер, айлықтар пәнге қызықтыру мен пәнаралық байланыстарды орнату үшін өте маңызды. Оларды бір пән бойынша да бір немесе бір- біріне жақын білімдік сыбайлас пәндер (математика, физика, технология) бойынша да өткізуге болады. Оқушылар жаңа материалды ойындық түрде білу мүмкіндігін ғана емес, сонымен бірге қосымша әдебиет пен интернет компьютерлік желісін пайдаланып зерттеу жұмысын жүргізу, ұсынылатын тақырыптар бойынша жобалық жұмыс орындау мүмкіндігін алады. Ұсынылатын тапсырмалар мен шаралардың барлығы оқушылардың әртүрлі жастағы топтарын қамтиды және оған әркім қатыса алады. Мүмкін тақырыптар : «Информатика және техникалық прогресс», «Информатика және менің мамандығым», «Информатика әскери техникада» және т.б. Таңдалынған тақырып бойынша дайындық бірнеше ай бұрын басталады. Онкүндік (апта, айлық) аясында жоғары оқу орындарының ғалымдарымен, программистермен кездесу, орын алғандарды марапаттау конференциясымен аяқталатын викторниналар, әңгімелесулер, ең үздік информатик сайысы, т.б. өткізіледі.

Информатика кеші- бұл сыныптың немесе үйірменің жыл бойғы жұмысының қорытындыларын жасаудың өзіндік түрі. Оқушылар мұғаліммен бірігіп кештің бағдарламасын, іс-шаралар мен көңіл күй көтерудің түрлерін мұқият ойластырады, кешке арналған материалдардың іріктейді: қалжың есептер, тарихи мағлұматтар, сөзжұмбақтар, викторина сұрақтары; қажет модельдерді, плакаттарды, ұрандарды дайындайды, сыныпты безендіреді. Іс-шараның маңызды тәрбиелік мәні бар: біріншіден, оқушылар өз сыныбының намысы үшін бірге күреседі; екіншіден, бұл жарыс оқушылардың бойында жеңіске жетудегі табандылықты, сабырлықты қалыптастырады.

Информатика пәні бойынша викторина – бұл өзіндік ойын түрі. Викторинаны үйірме сабақтарында немесе жеке сыныптар арасындағы жарыс түрінде өткізген тиімді (сабақтан тыс уақытта). Викторинаға арналған тапсырмалар шағын, тез түсінетіндей, жазуды талап етпейтін, көбінесе ойша шешіле алатындай болуы тиіс. Әдетте сабақтарда шешілетін типтік есептер викторина үшін қызықсыз. Есептерден басқа викторинаға информатика бойынша әр түрлі сұрақтарды қосуға болады. Сонымен бірге викторинаның қалжың есептерді қосады. Викториналарды толығымен қандай да бір тақырыпқа арнауға болады, бірақ аралас викториналар қызықтырақ өтеді.

Сөз жұмбақтар. Практика мұғалім мен оқушылардың әріптестіктері мен шығармашылық бірлестіктері, өз бетімен білім алу мен өзін-өзі бақылау идеяларын жүзеге асыру оқушылардың танымдық белсенділігін оятып, нәтижелі оқытуға жетелейтіндігін көрсетеді. Сыныптан тыс жұмыстың да, сабақта білімді тексерудің де қалыптан тыс түрлерінің бірі – сөз жұмбақтар құрастыру және оларды шешу. Сөз жұмбақтарды пайдалану, оларды құру мен шешу оқушылардың ойлау қабілетін дамытуға септігін тигізеді, өз ойларын нақты, қисынды және қысқа түрде білдіруге үйретеді. Сөз жұмбақтар құру жұмысы оқушыларды жақсы дамытады, себебі, онда көп нәрсені еске түсіру, анықтамалықтарды, оқулықтарды пайдалану, қиял мен зеректілікті таныту керек болады. Жұмысты жеке дара, жұптар, топтар бойынша ұйымдастыруға болады. Егер оны жұмыс тұрғысында ұйымдастырса, онда ол ешкімді енжар қалдырмайды.

Сөз жұмбақтарды ғылыми терминологияны пайдалануды жаттықтыруға арналған тестік тапсырмалар нұсқасы ретнде қолданған тиімді. Оқушыларға «кері» сөз жұмбақтар өте ұнайды. Алдын ала толтырылған сөз жұмбаққа оқушылар сұрақтар ойластырады, өз сұрақтарын қорғау кезінде талдауды, салыстыруды үйренеді. Мұндай тәсіл көп ақпарат алуға мүмкіндік береді, себебі мұғалім оны не ауызша, не бейнефильм кадрларын, көркем суреттердің көшірмелерін, газеттегі үзінділерді тарта отырып толықтырады.

Сайыс – мақсаты оқушылардың ғылымның, өнердің спорттың қандай да бір облысына қызығушылықтарын арттырып, үздіктерін анықтау болып табылатын ұжымаралық немесе жеке дара біріншілік жарыс. Бұл жарыс жеке үлгі түрінде немесе мектеп мейрамының, кештің, үйірме жұмысының құрамдас бөлігі, тақырыптық және есеп берушілік түрінде бола алады. Сайыстарға орай оқушылардың компьютерлік шығармашылығы көрмелерін ұйымдастыруға болады (суреттер, анимациялар, бағдарламалар, т.б.).

Белгілі адамдармен кездесулер өсіп келе жатқан буынды қалыптастырудың маңызды құралы болып табылады. Мұндай кездесулер сыныптық немесе жалпымектептік, жеке дара сипатта немесе сыныптан тыс жұмыстың басқа түрлерінің құрамында бола алады. Кездесулерді «компьютерлік» мамандық өкілдерімен, компьютерлерді пайдаланатын басқа да мамандық өкілдерімен, сәйкес мамандықтарды таңдап алған мектеп түлектерімен ұйымдастыруға болады. Кіріспе сөзде мұғалім оқушыларға қонақтардың өмірі мен қызметі туралы әңгімелеуі, олардың өтіп жатқан шараға қызығушылықтарын оятуы, ал қорытынды сөзде барлық айтылғандарды жалпылап, қатысушыларға алғыс білдіруі керек.

Клубтық іс-әрекет барлық жастағы оқушыларды белсенді шығармашылық іс-әрекетке тартуға, пәндік білім мен білікті дамытуға, мәдени құндылықтарды игеруге бағытталған. Клубтың негізгі қызметі, әдетте, жетекшінің кәсіби, ғылыми немесе жеке бас қызығушылықтарымен байланысты әр түрлі жобалар бойынша жұмысты ұйымдастыруға бағытталады. Мысалы, компьютерлік клуб баспалық немесе электрондық түрдегі сынып (мектеп) газетін шығарумен, интернеттегі мектеп сайтына қызмет көрсетумен, информатика бойынша желілік жобаларға, сайыстар мен олимпиадаларға қатысумен айналыса алады.

Іскерлік ойындар – оқушылардың бойында шешім қабылдаушы адамның ролінде нақты іс -әрекетті мүмкіндігінше толық сезінуді туындату үшін нақты зерттеліп отырған нысанның немесе жағдайға ұқсас нұсқасын пайдаланатын белсенді оқыту тәсілі. Олар құрал-жабдықтық есептерді шешуге бағытталған: нақты іс-әркет тұрғызу, нақты мақсаттарға жету, қатысушылардың іскерлік қарым-қатынастар жүйесін қалыптастыру. Балалармен өтетін іскерлік ойындар әдетте қарапайым сюжетті болады, оларды ұйымдастыру семинары түрінде өткізуге де болады.

Информатика пәні бойынша диспут – бұл сыныптар арасында сұрақтар мен жауаптар алмасатын өзіндік ойын. Диспут барысында алдымен қиын сұрақтар қойылады. Диспуттың материалы туралы сұрақтың маңызы зор. Бұл сұрақ диспуттың мақсаттарына байланысты шешіледі. Осындай мақсаттардың ең маңыздысы – бұл өткен оқу жылдарындағы оқу материалын қайталау. Бұл жағдайда оқушылардың алдына белгілі бір уақыт аралағындағы материалды, анықтамаларды, қасиеттерді, ережелерді білетіндей, есептерді шығарып, осы материал бойынша белгілі бір іс-әрекеттерді орындай алатындай қайталау міндеті қойылады. Әрбір диспутқа қойылатын ең төменгі талап оқушылардың оқулықтағы материалды дәл, жақсы және толық білуі, тұжырымдамаларды білуі мен түсінуі болып табылады. Тек осыдан кейін ғана және осының негізінде оқушылардың оқу материалымен шығармашылық жұмысын ұйымдастырып жүргізуге болады.

3 ИННОВАЦИЯЛЫҚ ӘДІС-ТӘСІЛДЕР АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ БЕЛСЕНДІЛІГІН АРТТЫРУ ЖОЛДАРЫ

3.1 Оқытуда Блум таксономиясын қолдану.
Қазіргі кездегі білім беру сапасы оқушылардың түрлі қызметтер саласындағы негізгі құзыреттілік түріндегі білім беру нәтижелерінің жетістіктерімен түсіндіріліп отыр. Оқу әрекетін ұйымдастыруда жеке тұлғаның өзін-өзі таныту тетіктерін, ғылыми ойлау әдістерін, зерттеу мәдениетінің негіздерін игеруді, кәсіби мақсаттарын қалыптастыруды қамтамасыз ету қажеттілігі туындап отыр. Бүгінгі таңда педагогтің міндеті оқушыларды білім мөлшерімен жабдықтау емес, білімді өз бетімен алу үшін жағдай жасау болып табылады. Осыған орай, әдебиет пәнінің оқытылу сапасын жақсарту, оқыту әдістемесін ғылыми зерттеу нысанына ала отырып, соны ізденістер жасау, оны тікелей іс-тәжірибе арқылы дәлелдеуге қол жеткізу кезек күттірмейтін маңызды мәселеге айналуда. Әдебиеттен білім беру көркем әдеби мәтінді ой көзімен түсіне оқып, жан-жақты талдау жасаумен ерекшеленеді. Осыған орай, тілдік қатынастың дамуына алғышарт тудырудың басты факторы оқушыға тілдік орта жасау болса, сол тілдік орта оқу мәтіндерінің коммуникативтік, ой дамытушылық, шығармашылық, зерттеушілік сипаттарымен айқындалуы оқу тапсырмаларында жан-жақты қарастырылуы қажет. Тұлғаның рухани-адамгершілік тәрбиеленуі бүгінгі таңда өзекті мәселе болып отыр. Оқушының адамзаттық құндылықтарды игеруі ана тілі және туған әдебиетіміздің рухани байлықтарын түйсінуі арқылы бойына сіңірілмек. Ол үшін сабақта әр оқушының өзінің интеллектуалдық және шығармашылық қабілеттерінің шыңына жету мүмкіндігін қамтамасыз ететін, құзыреттілігін қалыптастыратын оқу тапсырмаларын әзірлеу қажеттігі туындайды. Осыған орай, заманауи талаптарға сай Еуропалық біліктілік жүйесіндегі «Ана тілінде сөйлесе алу» құзыреттілігіне негізделген оқу тапсырмаларын әзірлеудің әдіс-амалдарын қарастыру көзделеді. Әдебиетті оқытуда көркем әдеби мәтінді ой көзімен түсіне оқып, жан-жақты талдау жасаумен ерекшеленеді [ 2, б.5].

Бүгінде көркем мәтінді табиғатына сай талдаудың тиімді жолдарын қарастыра отырып, Блум таксономиясына негізделіп құрылған тұлғаның құзыреттілігін қалыптастыратын оқу тапсырмаларын дайындаудың теориялық амал-тәсілдері мен практикалық бөлімдегі оқу тапсырмалары арқылы оқыту әдістемесіне білім сапасын арттыратын инновациялық өнімді әдістер енгізу өзекті болуда.

Оқушының өздік жұмысын тиімді ұйымдастыруда ұсынылатын Блум таксономиясына негізделген тапсырмалар жүйесінің алдына қоятын мақсаты да жоғарыдағы мәселелерге байланысты құрылған. Құзыреттілік педагогикаға негізделген Б. Блумның мақсат қою технологиясын тиімді пайдаланған оқушының «Мен шығармашыл тұлғамын» деген өзіне-өзі сыни көзбен қарауға көзқарасы қалыптасқан, алған білімін өмірде пайдалана алатын әлеуметтенген құзыретті тұлға даярланады. Деңгейлік тапсырмалар негізінде тұлғаның өз ісіне мақсат қоя отырып, оны іске асыру үшін әр түрлі жағдайлардағы проблемаларды анықтап, жауапты шешім қабылдап, өз шешімінің нәтижесін бағалай алу біліктілігі және эвристикалық, ізденушілік әдістерге негізделген шығармашылық зерттеу мәселелерін шеше алу қабілеттілігі дамиды, тұлғаралық әлеуметтенуі негізінде коммуникативтік құзыреттілігі артады.

	Төмен		Орташа	Жоғары - талдау		Жоғары - жинақтау
Білім	Есте сақтау (бұрын оқылған ақпаратты дұрыс жаңғырту). Терминология; өзіндік фактілер; тәсілдері және сипаттамалық ерекшеліктермен жұмыс істеу құралдары (шартты белгілер, тенденциялар және жүйелілік, жіктеу және санаттар, критерийлер, әдістеме); әртүрлі салалардағы абстракциялар және әмбебаптар (принциптер және жалпылау, теориялар және құрылымдар): нақты және бұрын оқылған ақпарат.	Ақпарат мәнінің түсінігін түсіну.	Қолдану Бұрын оқылған ақпараттарды жаңа және нақты жағдайларда мәселелерді шешу үшін қолдану.	Талдау Материалды құрауыштары бойынша бөлу, қарастыру (және оның ұйымдастыру құрылымын түсінуге ұмтылу) түрткі болған немесе себептерді теңдестіру жолымен қорытынды құруға арналған ақпарат, қорытынды құру және /немесе жалпылау негіздемесі үшін келтірілген дәлелдер.	Бағалау Өзіндік пікірге негізделген материалдың маңыздылығын бағалау, дұрыс немесе қате жауаптарысыз белгілі бір мақсатта соңғы өнімнің нәтижесі алу.	Жасау Немесе жаңа тұтастықты жаңғырту үшін бұрын алынған білімді және шеберлікті қолдану
Нақты (терминдерді білу) Тұжырымдамалық Принциптерді, теорияларды, үлгілерді және құрылымды жіктеу	Анықтайды; сипаттайды; тізбектейді; теңдестіреді; білдіреді; нөмірлейді; атайды; жазады; айтады; жаңғыртады; таңдайды; атап өтеді; қарастырады; жазады.	Жіктейді; цитата келтіреді; түрін өзгертеді; сипаттайды; ой жүгіртеді; бағалайды; түсіндіреді; жалпылайды; мысалдар келтіреді; суреттейді; пайымдайды; астарлайды; өз сөзімен баяндайды; белгілерді көрсетеді; түсінеді; қысқаша айтады.	орындайды; көмектеседі; қолданады; айқын тұжырымдайды; бағалайды; схемалайды; жинайды; санайды; атап өтеді; салады; бақылайды; көрсетеді; анықтайды; дамытады; ашады; орнатады; кеңейтеді; енгізеді; қосады; мәлімдейді; нұсқайды; белсендіреді; қатысады; болжайды; дайындайды; сақтайды; өндіреді; жобалайды; қамтамасыз етеді; байланыстырады; хабарлайды; көрсетеді; шешеді; оқытады; береді; қолданады.	Талдайды; тізбектейді; бөледі; салыстырады; қарама-қарсы қояды; ара қатысын белгілеу; диаграммаларды құрады; саралайды; дискриминациялайды; айырады; назар салады; суреттейді; қорытынды жасайды; шектейді; белгілейді; бөледі; басымдылықтарды қояды; таниды; бөледі; бөлшектейді. Мысалдарды, бөліктерді ұйымдастыруды көреді Жасырын мағынаны көреді Құрауыштарды теңдестіреді	Баға береді; салыстырады және атап өтеді; қорытынды жасайды; сынайды; шешеді; қорғайды; түсіндіреді; талқылайды, ой салады; шек қояды; қолдайды.	Қолданады; болжайды; ынтымақтасады; құрастырады; хабарланады; құрастырады; шығарады; жасайды; жоспарлайды; дамытады; ойлап табады; өрнектейді; жеңілдетеді; тұжырымдайды; жалпылайды; гипотеза құрайды; біріктіреді; анықтайды; алдын алады; ықпалдайды; сөз сөйлейді; ойлап табады; үлгілейді; түрін өзгертеді, талқылайды, жоспарлайды; өркендейді; қайта ұйымдастырады; қайта құрастырады; күшейтеді; түрлендіреді; қайталайды; құрады; алмастыру; бекітеді.
Әдістемелік Шеберлік және алгоритмдер Пәннің өзіндік әдістері Оларды қолдану уақытын анықтауға арналған критерийлер	Көрсету Жазу Сипаттау Көшіру және қайталау	Дәлелдермен идеяларды қолданудағы мәліметтерді ұйымдастыру, нұсқауларымен жүру қажет	Әдістерді қолдану, дәлдікті дамыту Деректерді кестеге енгізу	Құрамдастыру және интеграциялау Себеп және салдар Деректердің өзектілігі Өзіндік деректерді талдау Ақпаратты беру Қорытындыларды түсіндіру	Болжау Қорытынды жасау Белгісіздік Сәйкес келмейтін нәтижелер Қорытынды жазу	Тәжірибелік дағдыларды білу Басынан бастап жоспарлау Жақсартуды ұсыну
Метакогнитивті 1. Стратегиялар: Қайталау: жаттау Мнемониканы әзірлеу, астарлау, түсініктерді және байланыстарды орнату 2. Мақсаттарды жоспарлау, кері бағытта жұмыс істейтін эвристика проблемаларын шешу, дедуктивті және индуктивті талқылаулар, қорытындыны қалыптастыру 3. Өзіңді білу, білмейтініңді білу			Не, қалай, қайда және неге
Тарихтар

жүктеу 3,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6