1 Жауапты хатшы

         
35           
жасау;  
-  халықаралық 
жобалар 
мен 
интернет-жобаларға  балалардың  қаты-
суын ұйымдастыру. 
Ӛз  бетінше  кәсiби  білім  алуды 
жобалап жҥзеге асыру: 
-  оқушыларымен  жұмыс  жасауда 
жаңа  бағдарламалық  ӛнiмдерді  мұғалім 
ӛз  алдына  үйреніп,  оларды  дидактика-
лық орынды қолдануды үйрену; 
-  кәсiби-әдістемелік  шыңдалуда 
интернеттiң  ақпараттық  қорлары  мен 
электрондық 
қор 
кӛздерін 
тиімді 
қолдана білу. 
Сонымен,  нәтижеге  бағытталған 
білім  беру  моделінде  мұғалімнің  оқыту 
процесін 
ұйымдастырудағы 
негізгі 
мақсат  –  оқу  процесінің  мақсат-міндет-
терін  білім  беру  стандарттарының 
талаптарына  сәйкес  конструкциялау, 
ақпараттық  ортаны  анықтау,  ұсыну, 
оқушыға  бағыт-бағдар  беру,  қолдау 
кӛрсету  және  психологиялық  жағымды 
орта  құру,  білім  алу  кеңістігін  кеңейту 
мүмкіндіктерін  қарастыру,  нәтижелерді 
бағалау,  қойылған  мақсаттарға  жетуге 
бағытталған оқытуды уақытында түзету 
болып  табылады.  Ал,  әрбір  пән 
мұғалімдерінің  негізгі  міндеті  –  пәнді 
оқытудың  сапасын  арттыру  үшін 
педагогикалық  технологиялардың  ішін-
дегі  ең тиімділерін таңдап алу. Оқушы-
ның  шығармашылық  ой-ӛрісін  дамыту-
да  оқыту  үрдісін  оқушының  ӛз  бетінше 
бағдарлау  әрекеті  мен  оқуға  деген 
ынтасын  арттырудың  компонеттерін 
жүзеге  асыруға  бағытталған  оқытудың 
әдіс-тәсілдерін пайдалану. 
Жоғарыда  аталған  мәселелерді 
ескере  отырып,  10  сыныптың  физика 
пәнінен «Тұрақты ток заңдары» тақыры-
бына 
тӛмендегідей 
тапсырмаларды 
беруге болады. 
1-тапсырма.  Физикалық  есептеу-
лерді  компьютерде  орындауға  арналған 
тапсырма.  
Оқушылар 
Excel 
электронды 
кестесін  қолданып,  тұрақты  токтың 
қуаты  мен  жылу  мӛлшерін  Джоуль-
Ленц заңы бойынша формулалар редак-
торында есептеп, тӛмендегі кестені тол-
тыра  отырып,  кесте  берілген  шамалар-
дың  бір-біріне  тәуелділік  графигін 
салады. 
 
I, A 
U, B 
P 
Q 
t, мин 
3,2 
9,6 
 
 
5 
0,4 
1,2 
 
 
10 
0,8 
1,6 
 
 
15 
Есептеу нәтижелері 
р/с  A 
B 
C 
D 
E54O 
1  I, A  U, B 
P 
Q 
t, мин 
2  3,2  9,6 
30,72 
9216 
5 
3  0,4  1,2 
0,48 
288 
10 
4  0,8  1,6 
1,28 
1152 
15 
Есептеулерге арналған формулалар 
р/с  A 
B 
C 
D 
E 
1  I, A  U, B 
P 
Q 
t, мин 
2 
3,2  9,6  =A2*B2 =C2*E2*60 
5 
3 
0,4  1,2  =A3*B3 =C3*E3*60  10 
4 
0,8  1,6  =A4*B4 =C4*E4*60  15 
 
Мұндағы  ескеретін  жағдай,  оқу-
шылар  бірінші  қатарға  формуланы 
дұрыс жазса, нәтижесі  автоматты түрде 
есептеледі 
де, 
уақыт 
үнемделеді. 
Физика сабағында электронды кестемен 
жұмыс  істеу  арқылы  математика  және 
информатика  пәндерімен  пәнаралық 
байланыс орнайды, оқушылардың мате-
матикадан 
білімі 
толығады 
және 
логикалық  ой-ӛрісі  артып,  интеллек-
туалдық  қабілеті  дамиды,  ақпараттық-
танымдық іс-әрекеті қалыптасады. 
2-тапсырма.  Бұл  тапсырмада  оқу-
шылар компьютер кӛмегімен  «Электро-
ника  негізі»  атты  виртуалды  бағдарла-
ма – конструкторда берілген физикалық 
аспаптарды  қолданып,  тізбек  құрасты-
рулары  қажет.  Тізбекте  міндетті  түрде 
шам беріледі. Егер, тізбек дұрыс құрас-
тырылмаса,  онда  шам  күйіп  кетеді, 
дұрыс  құрастырылса,  шам  жанады. 
Оқушыларға  физикалық  аспаптармен 
жұмыс  жасаудың  қысқаша  нұсқаулығы 
мен  компьютерде  жеке  орындауға 
арналған 
тапсырмалар 
таратылады. 
Мысалы,  екі  шамды  тізбектей  жалғап, 
тізбектің жалпы кедергісін анықтаңыз. 
 
4 (42) 2014 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
 
161 

         
36           
 
 
Жалғану тәртібі 
 
 
 
 
 
Тізбекке электр шамы мен электр 
қыздырғыш аспапты параллель жалғау 
тапсырмасын орындау тәртібі 
 
Оқушылар  электр  тізбегін  жалғап 
болған  соң  дәптерлеріне  схемасын 
сызып, тізбек бойынша есептеулер жүр-
гізеді.  Физика  сабағында  компьютерде 
әуелі  қарапайым  тізбек  құрастырып 
үйренеді  де,  кейін  күрделі  тізбектерді 
тәжірибе 
жүзінде 
үстел 
бетіне 
құрастыруға  да  машықтанады.  Физика, 
электротехника,  импульсті  техника, 
микросызба 
техника 
сабақтарында 
берілген  теориялық  материалдарды 
жақсы  меңгеруі  үшін  зертханалық 
жұмыстарда  «Electro  M»  үш  ӛлшемді 
бағдарламасы  мен  «Multisim  10.1» 
бағдарламасында  электронды  бейнетап-
сырмаларды  қолдану  да  ӛз  нәтижесін 
береді.  «Multisim  10.1»  бағдарламасы 
электрлік  құрылғылардың  сандық  және 
аналогтық  компоненттерінің  электрлік 
сұлбаларын  есептеуде  және  модельдеу 
саласында ӛте қуатты бағдарлама болып 
табылады.  Бұл  бағдарламада  жұмыс 
жасау үшін жартылай ӛткізгіш аспаптар 
мен  элементтер  кітапханасы  жинақтал-
ған.  «Multisim  10.1»  бағдарламасымен 
жұмыс  жасау  ӛте  қарапайым  және 
қолданыста жеңіл. 
«Multisim  10.1»  бағдарламасын 
оқу  және  ӛндірістік  мақсатта  қолдану 
үшін  виртуалды  құрылғылардың  техно-
логиясы  негізінде  электрондық  құрыл-
ғыларды  әзірлеп  және  тестілеу  процес-
терін  біріктірген.  Осы  орта  арқылы 
студенттер сұлбаларды жобалау негізде-
рінде  теориялық  білімдерін  практика 
жүзінде  жеңіл  жүзеге  асыра  алады. 
Сабақта  оқушылар  пән  бойынша  білім 
алып  қана  қоймай,  сабақтан  кішкене  де 
болса  ӛз  ӛмірлеріне  қажетті  бағыт-
бағдар  алса,  онда  уақытының  босқа 
ӛтпегендігі.  Қорытындылай  келе,  физи-
ка сабақтарында компьютерлік қызықты 
тапсырмаларды қолдану арқылы тӛмен-
дегідей  нәтижелерге  қол  жеткізуге 
болады.  Әрбір  оқушы  ӛз  жұмысында 
ӛзінің ерекшелігін кӛрсетуге тырысады. 
Бірақ бәрінің қолынан келмесе де, біраз 
уақыттан  соң  әр  бала  бойында  шығар-
машылық жұмыстарға деген қызығушы-
лығы  пайда  болады.  Егер,  ол  баланың 
ӛзінің  идеясы  мен  шабыты  арқылы 
пайда 
болса, 
істеген 
жұмыстары 
шығармашылық жұмысқа айналады. 
Осыған  орай,  қазір  білім  кӛлемін 
жинақтай  отырып,  оқу  материалын 
жеңілдетуге,  сондай-ақ  құзырлылыққа 
жетуге  бағдарланған  білім  мазмұны 
қарастырылуда.  Осылайша,  білім  беру-
дің қалыптасқан әдістемесіне оқытудың 
жаңа технологиясы тұрғысынан ӛзгеріс-
тер  енгізілсе,  білім  сапасының  да 
артары анық. 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
 
162