1 дәріс: Психология пәні, салалары және даму тарихы

Тақырып бойынша пысықтау сұрақтары

жүктеу 1,05 Mb.

Pdf просмотр

бет	87/98
Дата	07.09.2022
өлшемі	1,05 Mb.
	#39174

1 ... 83 84 85 86 87 88 89 90 ... 98

№ 18 дәріс. Мінез Жоспар: 1. Мінез туралы жалпы ұғым. 2. Мінез бітістері. 3. Мінездің құрылымы.

Тақырып бойынша пысықтау сұрақтары
1. Темперамент дегеніміз не?

2. И.П.Павловтың жүйке жүйесінің типтері туралы ілімі темпераменттің
табиғатын қалай түсіндіреді?
3. Темперамент адам психикасынан қандай орын алады?
4. Темпераменттер қалай ӛзгереді және оларды қалай тәрбиелеуге болады?
5. Темпераменттің психологиялық сипаттамсы қалай?

Пайдаланылған әдебиеттер:
1.
Выготский Л.С. Собрание сочинений: в 6-ти т. Т.1: Вопросы теории и
истории психологии/ Гл.ред. А.В:Запорожец, М.; Педагогика, 1982г., -
425с.
2.
Годфруа Ж. Что такое психология М., «Мир», 1996ж., 1том -370с., -2том,
-490с.
3.
Жарықбаев Қ.Б. Психология негіздері. Алматы 2005ж., -415б.
4.
Крылова А.А. Психология, М., «Проспект», 1998г., -583с.
5.
Намазбаева Ж.И. Психология Алматы: 2005, -293б.
6.
Сәбет Бап-Баба Жантану негіздері Алматы, «Дәнекер», 2001ж., -293б.
7.
СтоляренкоЛ.Д. Основы психологии Ростов на-Дону, «Феникс» 1997, -
732с 23.
8.
Тәжібаев Т. Жалпы психология – А. «Қазақ университеті», 1993 -240 б.
9.
Леонтьев А.Н. Избранные психологические произведения: в 2-х т./под
ред.В.В.Давыдова и др. – М.: Педагогика, 1983г., -390с.
10.
Хрестоматия по общей психологии: Психология памяти/Под ред. Ю.Б.
Гиппенрейтер, В.Я. Романова, М., Изд-во МПИ 1979г., - 295с.
№ 18 дәріс. Мінез
Жоспар:
1. Мінез туралы жалпы ұғым.
2. Мінез бітістері.
3. Мінездің құрылымы.
4. Мінездегі даралық ерекшеліктер мен типтілік.

1. Мінез туралы жалпы ұғым.
Адамның ісі мен қылығынан кӛрінетін, оның айналасындағыларға
қатынасын бейнелейтін кісінің тұрақты және тұрлаулы жеке ӛзгешелігі
мінез
деп аталады. Мінез туа біткен қасиет емес, ол біртіндеп ӛмір сатысында дамып,
қалыптасып отырады. Мінезі мүлде бірдей болып келетін адам болмайды,
бірақ ӛмір сүрген ортасына, қоғамына қарай типтік мінезі болады. Күнбе-күнгі
тіршілікте адам әдетте менмен не кӛпшіл, қайырымды не сараң, биязы не
дӛрекі, батыл не солқылдақ, табанды, ер жүрек не байбаламшыл болып

сипатталады. Олай болса, мінез негізінде жеке адамның моральдық-еріктік
қасиеттері жатады.
Жеке адам тіршілігінің ӛрісі тар, ол қоғамдық дамудан оқшау жүріп
жатса (отбасынан әрі аспайтын болса), онда біртіндеп оралымсыз, тартыншақ
мінез қалыптасады. Бала мінезінің қалыптасуына отбасы мен мектеп ӛмірінің
моральдық-психикалық атмосферасы үлкен әсер етеді. Мінез ӛзгермейтін тума
қасиет емес, ол ӛмірде қалыптасады. Мәселен, ешбір бала туысынан "еңбек
сүйгіш не жалқау, тәртіпті, не ұстамсыз болып тумайды. Оның мінезі, ұзақ
жылғы ӛмір сүру барысында ӛмірдің сан алуан ағымына қарай тәрбие
процесінің ықпалымен қалыптасып отырады.
Мінез туыстан пайда болмаса да, нерв жүйесінің, адамның табиғи
жағының ерекшелігі мінез кӛріністерінде, оның жекеленген бітімінің
қалыптасуында байқалып отырады. Нерв процестерінің тең не тең еместігі,
шапшаңдығы не баяулығы, күштілігі мен әлсіздігі - бұлардың бәрі адамның іс-
әрекетіне, мінез-құлқына, оның реакцияларына түрліше рең береді. Мәселен,
екі адамның наным-сенімі бірдей болғанмен, оның бірі - қызба, шапшаң және
албырт, ал екіншісі - байсалды, парасатты болуы ықтимал.
Нерв жүйесінің типінен басқа мінезге организмнің басқа да
ерекшеліктері: жүрек, қан тамырлары, ас қорыту, эндокрин жүйелері де әсер
етеді. Осы айтылған жүйелер қызметінін бұзылуы адам мінезінің күрт ӛзгеруіне
әсер етеді.
Моральдық жағынан тәрбиеленген мінез адамды мінез-құлық тұрғысынан
да, оның айналасымен байланысы тұрғысынан да сипаттап отырады.
Инабаттылық, гуманизм, адамдарға қамқорлық, жолдастықты қадір түту,
жұртшылық пікірімен санаса білушілік, ӛзі міндетін орындаудағы
жауапкершілік пен адалдық - мінездің осы сапасының негізгі компоненттері.
Рухани дүниесі бай қажеттері мен қызығулары, талғамы мен ой-ӛрісі кең,
талабы мен мүддесінде қайшылығы жоқ, сӛз бен ісі байланысты адамдарды

жүктеу 1,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 83 84 85 86 87 88 89 90 ... 98