1 Қазіргі қазақ тілі лексикасының лексика-семантикалық табиғаты мен сөздік құрамы

жүктеу 0,62 Mb.

бет	17/80
Дата	04.01.2022
өлшемі	0,62 Mb.
	#36192

1 ... 13 14 15 16 17 18 19 20 ... 80

лекция

3. Сөздерді ауыспалы мағынада қолданып тіркес жасаңдар
Тынымсыз жүрек

2. Сөз мағынасының тарылуы.

Төменде берілген сөздердің мағыналарының дерексіздіктен деректіге, жалпылықтан нақтылыққа өту процесін сипаттап жазыңыз (қараңыз - Лекция № 3): тон, киік, тары, жылқы, алды, арты, асты, өйткені, сөйткені, таман, туралы, соң.

3. Сөздерді ауыспалы мағынада қолданып тіркес жасаңдар: ауыр, қиын, ыстық, дастарқан, жүрек, қисық, теріс, құлақ, терең, таяз, жуан, сұйық, мұз.
4. Берілген мәтіннен метафоралық, метонимиялық және синекдохалық тәсіл арқылы алынған ауыспалы мағынаны тауып, оларға үлгі бойынша талдау жасаңыз:

а) Жыласуға көз жақсы, сыйласуға жат жақсы. Көз – синекдохалы қолданыс. Бүтіннің бөлшегі ретінде «туған-туыс, жақын» деген мағынаны білдіреді.

ә) Тынымсыз жүрек таңғы тәтті ұйқыны Рысқұловтан тартып алды. Мәселенің төркіні әріде жатыр.

Мұндағы тынымсыз жүрек, тәтті ұйқы, мәселенің төркіні – метафоралы қолданыстар.

Тынымсыз жүрек – қимыл ұқсастығына негізделген окказионалды (жеке авторлық қолданыстағы) метафора.

Тәтті ұйқы – сапа ұқсастығына негізделген поэтикалық метафора.

жүктеу 0,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 13 14 15 16 17 18 19 20 ... 80