1 Қазіргі қазақ тілі лексикасының лексика-семантикалық табиғаты мен сөздік құрамы



жүктеу 0,62 Mb.
бет40/80
Дата04.01.2022
өлшемі0,62 Mb.
#36192
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   80
лекция

Зертханалық жұмыстар
1. Сөздердің синонимдік қатарларын толықтырып, мағыналық реңктері бойынша бөліп жазыңыз:

Үлгі: айқайла, бақыр, шыңғыр.

Айқайлау - әдеттегіден қатты дауыс.

Бақыру – қатты дауыс шығару, улап-шулау.

Шыңғыру – жан даусын шығарып айқайлау.

Ортақ сема – қатты шыққан дауыс.

Дауыстың жай, орташа, жоғары болып шығуы жағынан бір-бірінен ерекшеленеді.


айқайла, ... әлпештеу, ...

аяқта, ... көл-көсір, .....

ауыр, .... ақылгөй, ....

әрең, .... кербез, ....

басқар, .... қозғалу,...

тынығу,..... отағасы, ...


1.2 Мәтіннен синоним сөздерді тауып, стильдік реңтері тұрғысынан саралаңыздар:

Күздің желі бір мұңды жыр толғайды,

Махаббаты ерте сөнген ер жайлы.

Бере алмасаң бақыт, шаттық сен маған,

Бер өкініш, бер уайым, бер қайғы. (Т.Молдағалиев)

Екеуіңнің жолың да, жөнің де бөлек еді, қимаймын (М.Әуезов).

Сағыныш па?

Қалай оны тауыса аламын.

Сағынғамын, шөлдеген, аңсағамын

Ақыры шаршағанмын, шаршағамын (М.Мақатаев).

Сарылып, сарғаяды жарық Айым,

Сағынып, сілкінеді сары қайың (Н.Оразалин)

Хан баласы ақсүйек,

Ежелден табан аңдысқан,

Ата дұшпан сен едің, атау жауың мен едім (Махамбет).

Өскеменнен шыққан ұшақ Шығысқа қарай бет алды. Алтай төсіне өрлеп, биіктеп барады (Қ.Қамбаров). Жолыққан жанның бәрі оған ат үсті, асығыс жауап берді (Ж.Жұмақанов). Жақып езіліп, еріп, балқып кеткен сияқты болды (Б.Майлин). Бет көрсе, жүз ұялады (мақал). Көл тартылар, дария сарқылар, бірақ Күнікейдің күші сарқылмас (Ғ.Мүсірепов). Кербұғының бүкіл басы қан, ал көзінен, жаудыраған тұнық қара көзінен - Аналықтың көзі іспетті өте әдемі жанарынан жас ағып тұр; және мен осынау жасқа толған аяулы да ардақты көздің аясынан өзімді, әкемді, Қаршығаны көрдім. Иә, Алтайды асып, Шыңғысханның мың сан әскері өткен, әр төбенің басында қорымға айналып жатқан оба сол маңғол қолынан қаза болған адамдардың мүрдесі десек, құдай-ау қып-қызыл қан жауған замандардың адыра қалғаны, ал алып Алтайдың ғасырдың өлі куәсіндей мелшигені бүгінгіге неге ой салмайды. Сыпыра ылдилап келеміз. Мен мінген биенің құйысқаны берік, айылы мықты екен (О.Бөкеев). Кеңес әскері 1945 жылы неміс басқыншыларын талқандап, күлін көкке ұшырды. (Ж.Жұмаханов). Елімізден құт-береке қашпасын деп, жеріміздің шетін жау баспасын деп, найзаға үкі таққан елміз, дәм-тұзын ақтай білген елміз, асқақтаған хан болса, хан ордасын таптай білген елміз (Шешендік сөздер. Қазыбек би).




жүктеу 0,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   80




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау