Дәлдік класы - өлшем құралдарының сипаттамаларының жиынтығын айтады, ол негізгі және қосымша қателердің рұқсат етілген шектерімен, және өлшемнің дәлдігіне әсер ететін басқа да қасиеттердің жиынтығымен анықталады.
Дәлдік кластар өлшем құралдарының әрбір түріне арналған стандарттармен белгіленеді., стандарттарда құралдың метрологиялық сипаттамалары мен олардың нормалануы көрсетіледі. Негізгі қате – деп өлшем құралының нормаланған жағдайда пайдалануының жүйелі және кездейсоқ қателерінің қосындысын айтады.
Дәлдік бойынша ӨҚ талаптарын реттеу үшін және номенклатурасын шектеу үшін дәлдік класында ӨҚ таңдау берілген мәннің нақты мәні үшін, сан қатарынан регламентталған МЕСТ 13600 - 68 таңдау керек (үлкен мән жағынан жақын сан таңдалынады):
1; 1,5; 2; 2,5; 4; 5; 6 *10 n, мұнда n =1; 0; -1; -2; ...
Дәлдік класы техникалық құжаттамада ӨҚ үшін көрсетілген және шартты белгінулер түрінде өлшегіш құрылғының шкаласына немесе корпусына жалғанады. Егер ӨҚ үшін сәйкес негізгі берілген қателіктің жіберу шегіне нормаланады, онда дәлдік класының шартты белгіленуі барлық жағдайы үшін процент (мысалы, 0,5 немесе 2,0) бойынша берілген санның өзін көрсетеді. Тез сызықты шкаладағы ӨҚ үшін дәлдік класының шартты белгіленуі мынадай түрде болады (нормалаушы мән N шкала ұзындығына тең) - немесе . ӨҚ тобында мультипликативті құрамдас қателігі бар, абсолютті қателік жіберу шегін келесі түрде жазуға болады:
.
Салыстырмалы қателікке көше отырып, осы топ ӨҚ үшін негізгі салыстырмалы қателік жіберілу шегін аламыз (процент бойынша):
, мұнда . (1.44)
Бұл топтың ӨҚ үшін, процент бойынша берілген сандық мәндер дәл сол сан қатарынан шығып, және дәлдік класы ретінде техникалық құжаттамда көрсетілген. Дәлдік класының шартты белгіленулері құрылғы шкаласы мен корпусында мындай түрде болады, мысалы.
Аддитивті ӨҚ тобы үшін абсолютті қателіктің жіберілу шегі екі мүше қосындысы ретінде алуға болды:
,
мұнда Х - өлшенген шаманың мәні;
a және b – тұрақты сандар, Х-саны таңдалатын қатардан таңдап алынады.
Бұл топтың құрылғылары үшін негізгі қателіктің жіберілу шегі көрсетілген қателіктің шамасы бойынша нормаланады. Нормаланған шама шкаланың соңғы мәні болып табылады - , бірақ берілген қателік шкаланың екі нүктесі бойынша анықталады: болғанда (шкаланың бастапқы белгісі); болғанда (шкаланың соңғы белгісі).
Шкаланың әрбір нүктесі үшін берілген қателік (процент бойынша):
, (1.45)
болғанда ;
болғанда ,
мұнда - шкаланың басында көрсетілген қателік,
- шкаланың соңында берілген қателік.
Сандық мәндер және , процентпен есептеледі, МЕСТ регламентінде сандар қатарынан таңдалады. ӨҚ дәлдік класы техникалық құжаттарда келтірілген (
Достарыңызбен бөлісу: |