Ұзақ мерзімді өндірістік құралдарға шығындары

Вайенштефан-Триздорф Қолданбалы ғылымдар университеті

 

         

Ұзақ мерзімді өндірістік құралдарға шығындары 

 

 

 

Амортизация есептеудің желілік әдісі: 

 

 

 

Негізгі  құралдардың  бастапқы  құны  нысанды  пайдалану  мерзіміне  тең 

бөлінеді.  Әдіс  амортизацияның  жылдық  нормаларының  теңдігінен  желілік 

деп аталады. 

 

Сонымен,  негізгі  құралдарының  баланстық  құны  тең  азайтылады 

(=

желілік). 

 

Есеп: 

 

Бастапқы құны

1)

- 

Қалдық құны 

 

                              

Пайдалану мерзімі 

 

1) 

нысанды  бөлшектеу немесе  

қайта өңдеу шығындарын қосқанда 

 

 

Бағалау: 

 

• 

есептеудің қарапайым әдісі 

• 

бастапқы құн  тең жылдық пайдалану кезінде нысанды пайдаланудың 

барлық мезіміне тең бөлінеді 

• 

кәсіпорын активтерінің құны номиналды сақталу мақсатына жетеді 

(амортизациялық есептеулерді ұқсас нысанды сатып алу құнының 

сомаларымен салыстыру) 

• 

активтердің нақты құнын сақтау мақсатына инфляция болмаған немесе 

ұқсас негізгі құралдың қымбаттау болмаған жағдайда ғана жетеді. 

Шарты нысан баланстық құнының, амортизациялық желілік әдісінің 

және оның нақты нарық құнының сәйкестігі болып табылады.  

 

               

2-

шолу: Амортизацияны есептеудің желілік әдісі 

100.000 

100.000 

Бастапқы құны 

 

90.000 

20.000 

20.000 

 

80.000 

40.000 

 

70.000 

 

60.000 

 

50.000 

 

20.000 

 

 

 

 

 

 

20.000 

 

60.000 

 

 

 

80.000 

 

Алдыңғы кезеңдердегі 

амортизацияның жалпы 

(жинақталған) сомасы  

 

40.000 

80.000 

 

30.000 

 

20.000 

 

10.000 

 

0 

 

 

 

остаточ- 

ная 

балан- 

совая 

стоим. 

 

60.000 

 

 

 

40.000 

 

20.000 

 

 

 

20.000 

 

 

 

 

 

 

20.000 

 

0 

 

 

 

 

 

Жылдық  амортизация 

1 

2 

3 

4 

5 

Пайдалану мерзімі 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Вайенштефан-Триздорф Қолданбалы ғылымдар университеті

 

 

Ұзақ мерзімді өндірістік құралдарға шығындары 

7 

 

 

 

 

 

Қалдығы 

Баланс 

құны 

1)

 

Жылдық 

амортизация 

Алдыңғы 

амортизация 

Бастапқы құны (А) 

100.000 

1 

80.000 

20.000

 

 

Амортизация нормасы (1/5 жыл) 

20% 

2 

60.000 

20.000

 

20.000 

Амортизация сомасы 

20.000 

3 

40.000 

20.000

 

40.000 

 

 

4 

20.000 

20.000

 

60.000

 

 

Баланс құнының қалдығы (А 

қосқ.) 

50.000 

5 

0 

20.000

 

80.000

 

 

 

1)

- 

әр есептік жылдың соңында 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Вайенштефан-Триздорф Қолданбалы ғылымдар университеті

 

 

Ұзақ мерзімді өндірістік құралдарға шығындары 

8 

 

 

 

 

1.3. Капиталды пайдалану шығындары 

 

Жерге  және  мүлікке  инвестициялар  капиталмен  байланысты.  Қарыз 

капиталын  пайдаланған  кезде  пайыздар  қосылады,  ал  жекеменшік  капиталды 

пайдаланған кезде олар төленбейді. Алайда капиталға шығындары екі жағдайда да 

туындайды.  Ондай  шығындарды  капиталды  пайдалану  шығындары  дейді. 

Капиталды  пайдалану  шығындарына  қарыз  (пайыздар)  капиталына  пайыздар 

сияқты  және  жекеменшік  капиталына  есептік  пайыздық  мөлшерлемелер 

(баламалық  пайыздық  мөлшерлемелер)  ретінде  қосылады.  Капиталды 

пайдаланудың шығындар мөлшері мыналарға байланысты: 

- 

пайыздар есептелетін кезеңіне негізгі құралдардың орташа құнына 

- 

есептік (калькуляциялық) пайыздық мөлшерлемесінің көлемі. 

=> 

Капиталды пайдаланудың шығындары = есептік пайыздық 

мөлшерлеме × негізгі құралдарының орташа көлемі, 

пайдалану мерзіміне бөлінген 

 

  

соның ішінде:  

есептік пайыздық мөлшерлеме=аралас пайыз,  

яғни: қарыз капиталының бөлігі*несие бойынша 

пайызы+ жекеменшік капиталының бөлігі*жекеменшік 

капиталына есептік пайыздық мөлшерлемесі

 

 

 

1.3.1. Пайыздар есептелетін негізгі капиталының орташа көлемі 

 

 

Пайыздар  есептелетін  негізгі  капиталдың  орташа  көлемі  әр  жылда 

баланстық  құнынан  орташа  арифметикалық  секілді  белгіленеді  (пайдалану 

мерзімінің  соңында  бастапқы  және  қалдық  құнын  қосқанда).  Өйткені 

баланстық  құны  амортизацияны  есептеу  әдісіне  байланысты  түрлі  болады, 

негізгі  капиталдың  орташа  көлемі  амортизацияны  есептеудің  таңдалған 

әдісімен белгіленеді. Негізгі құралдардың орташа баланстық құны (сонымен 

негізгі  капиталдың  орташа  мөлшері)  желілік  әдісімен  математикалық 

тұрғыдан басындағы құны (бастапқы құны) мен соңғы құны (қалдық құны) 

арасындағ,ы орташа мәні ретінде қарапайым белгіленеді.