жылѕы ћазаннан 1774 жылѕы

58
рахан тљбiне дейiн барды. Жайыћ ќскери бекiнiстер шебiндегi патша
ќскерлерi гарнизондарыныѓ жаѕдайы мљшкiл халде ћалѕаны сонша-
лыћ, жоѕары ќскери басшылыћ шаѕын бекiнiстердi тастап шыѕуѕа
бџйрыћ беруге дейiн барды.
Ћазаћ рубасыларыныѓ бiр тобы Е. Пугачев ктерiлiсiне ћолдау
крсетудi бiрден жаћтады. Мќселен,  
Ералы, Досалы, Айшуаћ, Сей-
далы
 сџлтандар ктерiлiсшiлер жаѕына  шыћты.
Ћазаћ жасаћтары џсаћ-тљйек бекiнiстердi ћоршауда џстап, оларѕа
тiкелей шабуыл жасап ћана ћойѕан жоћ, сонымен ћатар iрi-iрi ќрi
бекiнiсi кљштi ћамалдарѕа да, атап айтћанда, 
Жайыћ ћалашыѕына,
Гурьевке, Орскiге (Ор), Саратовћа жќне Пензаѕа 
тiкелей жасалѕан
шабуылдарѕа да белсене ћатысты. Тек Орынбор ћамалыныѓ тљбiнде
ѕана жќне оѕан таяу маѓайда бiрнеше мыѓ ћазаћ сарбаздары соѕыс-
ты. Бекiнiстерге тiкелей шабуыл жасау кезiнде олар бiрiншi кезекте оныѓ
iшкi жаѕындаѕы аѕаштан салынѕан ћџрылыстарды ртеп жiберуге
тырысты. Ол љшiн садаћ жебесiнiѓ џшына аѕаш ћабыѕын байлап, оѕан
от ћойып атћылауды  ћолданды. Ћазаћ жауынгерлерi зеѓбiрек доптары
келiп тљскен бойда суѕа малынѕан киiзбен жауып, жарылдырмаудыѓ да
амалын тапты.
Патша ќскерлерiмен болѕан кп кљндiк ќрi табанды шайћастарда
кбiнесе ћазаћ жауынгерлерi жеѓiске жетiп жљрдi. Ћазаћтардыѓ атты
ќскер жасаћтары кеѓ далада кздi ашып-жџмѕанша шашылѕан тары-
дай тез тарап кетiп, алысћа барѕан соѓ дџшпанѕа ћайыра соћћы беру
љшiн шапшаѓ шоѕырлана ћоятын.
 Ћазаћтар мал жайылымдарын пайдалану љшiн Жайыћтыѓ оѓ
жаѕалауындаѕы ѓiрге барлыћ жерде бiрдей з беттерiнше жаппай
тiп жатты.
Ћазаћтар Е. Пугачев армиясын азыћ-тљлiкпен жќне жемшппен
ћамтамасыз етiп отырды, стратегиялыћ маѓызы бар байланыс жолда-
рына баћылау жасады.
Ресеймен шекаралас аудандардаѕы ктерiлiс ћазаћтарѕа отар-
шылдыћ ћысым жасауды ќлсiрететiн болар деген љмiтпен Абылай
хан Е. Пугачевпен хат жазыса бастады. Сонымен ћатар ол патша
љкiметiнiѓ жазалаушы ќскери жасаћтарына кмек крсетуден љзiлдi-
кесiлдi бас тартты. Оныѓ љстiне, зiнiѓ ћол астындаѕылардыѓ
Ресейдiѓ шекара шебiндегi бекiнiстерге шабуылдар жасап тџруына
ресми тљрде рџћсат еттi.
Орта жљзде Е. Пугачевтыѓ ктерiлiсiне Есiл жќне Тобыл зенде-
рiнiѓ жоѕарѕы аѕысы аймаѕында кшiп-ћонып жљрген ћазаћтар ћа-
тысты. Ал оларды  патша љкiметi Жаѓаесiл аймаѕынан кљштеп ћуып
шыћћан едi. Олар ћазаћтыѓ Керей, Ћыпшаћ, Ћанжыѕалы жќне Ћара-
уыл, Арѕын рулары болатын. Бџл рулар здерiнiѓ ќскери жасаћта-
рын ћџрып, оларды ктерiлiсшiлерге кмек беру љшiн Орынборѕа
аттандырды.  Е. Пугачев Орта жљздiѓ ру старшындарымен џдайы

59
келiссздер жљргiзiп, хат алмасып тџрды. Ол екi ќскердi бiр-бiрiмен
ћосу туралы келiскен де болатын. Бiраћ Пугачевтыѓ Троицк ћамалы
тљбiнде ћатты жеѓiлiске џшырауы салдарынан екi армия бiр-бiрiне
ћосыла алѕан жоћ. Сондыћтан да ћазаћ жасаћтары з алдарына дер-
бес соѕысуѕа мќжбљр болды.
Орта жљз ћазаћтары толћуыныѓ кљштi болѕаны соншалыћ, патша
љкiметi Сiбiрдегi жќне Орынбор губерниясындаѕы ќскерлерiнiѓ едќ-
уiр блiгiн оларѕа ћарсы аттандырды.
Е. Пугачев ктерiлiсшiлерiмен Башћџртстанѕа шегiнiп кеткеннен
кейiн, ћазаћ жасаћтарыныѓ бiр блiгi Жайыћ бойындаѕы далаларда
ћалып ћойды. Басћа бiр блiгi ктерiлiсшiлермен бiрге Едiлдiѓ орта
жќне тменгi аѕысы бойына кеттi.
Орта жљз ћазаћтары 
Губерлинская 
бекiнiсiн басып алуѕа ћатысты.
Орск
 бекiнiсi бес кљн бойы ктерiлiсшi ћазаћ жасаћтарыныѓ ћорша-
уында ћалып ћойды. Ћазаћтар ол бекiнiстi ћоршауда џстауды патша
љкiметi ќскерлерiнiѓ кљшi келiп жетiп, мќжбљр еткеннен кейiн ѕана
тастап кеттi.
1774
 жылдыѓ жазында Орта жљз ћазаћтарыныѓ жасаћтары Ала-
бџѕа дала
 бекiнiсiн
 толыћ талћандады. Ол Звериноголов жќне Петро-
павл бекiнiстерiнiѓ ортасында болатын.

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: