З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

жүктеу 44,75 Mb.

Pdf просмотр

бет	461/481
Дата	04.01.2022
өлшемі	44,75 Mb.
	#36216

1 ... 457 458 459 460 461 462 463 464 ... 481

a7e3c8ceae024defa23fe189d0091236

1822–1824
жылдары Кiшi жљз бен Орта жљзде хандыћ билiк
жойылды. Жќѓгiр ханныѓ ћайтыс болуына байланысты хандыћ билiк
Бкей хандыѕында да жойылды.
Ћазаћстанды отарлау љрдiсiн шапшаѓдату љшiн патша љкiметi
Ресейдiѓ басћару жљйесiн енгiзе бастады. Мџныѓ зi ћазаћ халћыныѓ
наразылыѕын туѕызды. Ол наразылыћ ћазаћтардыѓ Ресей империя-
сына ћарсы џлт-азаттыћ кљресiне џласты.
1773–1775
жылдары ћазаћ-
тар Е. Пугачев бастаѕан шаруалар ктерiлiсiне ћатысты.
ХIХ ѕасырдыѓ екiншi жартысынан бастап Ћазаћстан Ресей импе-
риясыныѓ тљпкiлiктi ћалыптасћан отарына айналды. Патша љкiметi
аграрлыћ саясатыныѓ отаршылдыћ баѕыты жергiлiктi халыћ пен
Ресейден ћоныс аударып келген шаруалардыѓ сан жаѕынан араћаты-
насын бiрте-бiрте тљбегейлi згерттi. Ћазаћтардыѓ мал сiру кќсiбi
барѕан сайын тоћырауѕа џшырады. Патша љкiметi ћазаћтардыѓ
ежелгi атаћоныстарын, шџрайлы жерлерiн ашыћтан-ашыћ тартып
ала бастады. Шаруалардыѓ басыбайлы баѕыныста болуы туралы
тќртiп жойылѕаннан кейiн патша љкiметi Ресейдiѓ еуропалыћ блi-
гiндегi шаруаларды Ћазаћстанѕа жаппай ћоныс аударту саясатына
кштi. Ћазаћстанныѓ жерiн мемлекеттiк меншiк деп жариялады,
оныѓ еѓ таѓдаулы жќне ћџнарлы аймаћтарын ћазаћтардан барып
тџрѕан озбырлыћпен тартып ала бастады. Елдiѓ шикiзат байлыѕын
таѕылыћ жыртћыштыћпен талан-таражѕа салып, тасып ќкетудi кљ-
шейттi. Кшпелi халыћтыѓ бiр блiгi мал жайылымын, сондай-аћ
ћосымша кљнкрiс ћамымен жџмыс iздеп, Ресейдiѓ шекаралас гу-
берниялары мен Ћытай аумаѕына ћоныс аударуѕа мќжбљр болды.
Ал ол жаћта жердi жалѕа алып кљн кру жљйесi ћалыптасты.

328
Бџл кезде бџћара халыћ жаппай кедейленiп, ћайыршылыћ халге
жеттi. Мџныѓ зi ћазаћ халћыныѓ еѓ ауыр кезеѓдi басынан кешiруi
едi. Алым-салыћ млшерi мен тљрлi мiндеттер атћарудыѓ кбейе
тљсуi, атамекенiндегi ежелгi жерлерiнiѓ тартып алынуы ћазаћ ауыл-
дарындаѕы iшкi ћарама-ћайшылыћтарды шиеленiстiрiп жiбередi.

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 457 458 459 460 461 462 463 464 ... 481