З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

жүктеу 44,75 Mb.

Pdf просмотр

бет	203/481
Дата	04.01.2022
өлшемі	44,75 Mb.
	#36216

1 ... 199 200 201 202 203 204 205 206 ... 481

a7e3c8ceae024defa23fe189d0091236

Жанћожа
Нџрмџхамедџлы
(1774–1860) басћарды.
2. Жанћожа батырдыѓ Хиуа мен Ћоћанѕа ћарсы кљресi.
Жанћожа
Нџрмџхамедџлы зiнiѓ бљкiл мiрiн Арал маѓы ћазаћтарыныѓ тќуел-
сiздiгi жолындаѕы кљреске арнады. Жанћожа
Кiшкене шектi
руыныѓ
басшысы едi. Рулас туыстары оны жеке басыныѓ батылдыѕы, ерлiгi
жќне ћањармандыѕы љшiн ћџрмет тџтты. Оныѓ ерекше ћара кљшi де,
ат ћџлаѕында ойнайтын шебер шабандоздыѕы да бар едi. Сыр бойы-
ныѓ ћазаћтары оны аћылды ќрi ќдiлеттi би ретiнде таныды. Батырдыѓ
згелерден бiр ерекшелiгi ол дiнге берiлген иманды кiсi едi. Белгiлi
ѕалым ќрi ћоѕам ћайраткерi
М. Тынышбаев
ол туралы былай деп
жазды: «Барлыћ љш жљзге ортаћ батыр ќрi би, ћазаћтардыѓ бостанды-
ѕы жолындаѕы атаћты кљрескер Жанћожа батыр орыстарды да, хи-
уалыћтарды да, ћоћандыћтарды да мойындамады».
Атап айтћанда, батыр хиуалыћтарѕа баѕынбады. Кп шайћастар-
дыѓ бiрiнде ол зiнiѓ соѓына тљсiп, ћуып келе жатћан хиуа жасаћта-
рын жалѕыз зi тас-талћан етiп жеѓiп шыѕады. Сол жолы зi де 8
жерiнен жаралы болады. Осы бiр жљрек жџтћан ерлiгi љшiн халыћ
оны ћадiр тџтып, сый-ћџрметке бледi.
1835
жылы ол Хиуаныѓ
Баба-
жан
бекiнiсiн шауып алды. Жанћожа ћол астындаѕы адамдарѕа ќдiл
басшылыћ еттi, оларѕа ћатаѓ талаптар ћоя бiлдi. Параћорлар мен
џрыларды лiм жазасына кестi. Ол ћарапайым дене еѓбегiнен ешћа-
шан бас тартып крген емес. Жанћожа батыр егiн даласында, тоѕан
ћџрылысында, арыћ-атыз, канал ћазуда да з руластарымен бiрге
аянбай еѓбек еттi. Оныѓ атаћ-даѓћы бљкiл ћазаћ даласына жайылды.
Жанћожа Кенесары Ћасымџлымен туыстыћ ћарым-ћатынас орнат-
ты. Хан оныѓ ћызына љйлендi. Атаћты батыр ХIХ ѕасырдыѓ бiрiншi
жартысында Хиуаныѓ ћатаѓ тепкiсiне ћарсы кљрескен хан Арынѕазы
Ќбiлѕазыџлыныѓ iсiн жалѕастырып, алѕа алып барушы болды.
1836
жылы Жанћожа жауынгерлерiмен бiрге Хиуа ќскерлерiне
ћарсы кљреске шыѕып, олардыѓ iрi бекiнiс-ћамалы
Бесћаланы
тас-
талћан етiп ћиратты.
1845
жылы Хиуаныѓ ћџрамында екi мыѓ сар-
базы бар iрi жасаѕын ойсырата жеѓдi.

150
Жанћожа Ћоћан хандыѕыныѓ Сырдарияныѓ тменгi аѕысы бо-
йындаѕы
Жаѓаћорѕан, Кљмiсћорѕан, Шымћорѕан
жќне
Ћосћорѕан
сияћ-
ты ќскери бекiнiстерiне де шабуыл жасады. Ол Кенесары Ћасымџлы-
ныѓ ќскери жасаћтарымен белсендi байланыс жасап тџрды.

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 199 200 201 202 203 204 205 206 ... 481