З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

жүктеу 44,75 Mb.

Pdf просмотр

бет	157/481
Дата	04.01.2022
өлшемі	44,75 Mb.
	#36216

1 ... 153 154 155 156 157 158 159 160 ... 481

a7e3c8ceae024defa23fe189d0091236

фис-
кальдыћ
ћаржы жљйесiне араласпады.
2. КHтерiлiстiѓ барысы.
1836 жылы халыћ
ктерiлiсi басталды. Оныѓ ћозѕаушы кљшi
ћатардаѕы баћташы ћазаћтар болды. Ктерiлiс
туыныѓ астына бiрћатар старшындар да жи-
налды. Сџлтандар мџныѓ аћыры не болар
екен деп, ќлiптiѓ артын баѕып, бейтарап ћалды немесе ктерiлiс-
шiлерге ћарсы шыћты.
Халыћ ктерiлiсiн елге белгiлi беделдi батырлар Исатай Тайман-
џлы (1791–1838) мен Махамбет Gтемiсџлы (1804–1846) басћарды.
Оныѓ екеуi де берiш руыныѓ Жайыћ атасынан болатын.
Исатай Тайманџлы 1791 жылы дљниеге келген. 1808

жылы Жа-
йыћтыѓ сол жаѕалауында ћатты ашаршылыћ болѕан кезде оныѓ руы
ћолайлы жаѕдай iздеп, Iшкi Ордаѕа тiп кетуге мќжбљр болѕан едi.
Исатай 21 жасында з руыныѓ Жайыћ атасына старшын болып
таѕайындалады. Ол з ћандастарыныѓ арасында орасан зор бедел
мен сый-ћџрметке блендi.
Исатай Тайманџлыныѓ еѓ жаћын серiгi аћын Махамбет Gтемiс-
џлы болды. Ол татар жќне орыс тiлдерiн жаћсы бiлетiн. Бiраз уаћыт
Орынбор ћаласында тџрѕан. Махамбет Gтемiсџлы белгiлi орыс жа-
зушысы ќрi этнографы
В.И. Дальмен
жаћсы таныс болды.
В.И. Даль
Орынбор генерал-губернаторыныѓ жанындаѕы ерекше тапсырма-
лар жнiндегi шенеунiк ћызметiн атћаратын. Махамбет саяхатшы
Махамбет Gтемiсџлы.
Исатай Тайманџлы.

117
ѕалым
Г.С. Карелинмен
де тыѕыз ћарым-ћатынас жасап тџрѕан.
Г.С. Карелин ќр кездерi Iшкi Ордада жќне Орынборда ћызмет
iстеген болатын. Махамбеттiѓ патша ќкiмшiлiгiнiѓ ћолшоћпары хан,
сџлтандар мен оныѓ тѓiрегiндегiлердiѓ озбырлыѕын айыптайтын
жалынды жырлары барлыћ ћазаћћа таныс.
«Gздерiѓдей хандардыѓ,
Ћарны жуан билердiѓ
Атандай даусын аћыртып,
Лауазымын ккке шаћыртып,
Басын кессем деп едiм,
Едiлдiѓ бойы ен тоѕай,
Ел ћондырсам деп едiм,
Жаѕалай жатћан сол елге
Мал толтырсам деп едiм!», –
деп Махамбет халыћ-азаттыћ кљрестiѓ маћсаты туралы шабыттана
жырлады.

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 153 154 155 156 157 158 159 160 ... 481