193
Большое количество фирм-производителей мороженого привели к высокой
конкуренции на рынке. К некоторым проблемам данной отрасли можно отнести: устаревшее
холодильное оборудование, которое следует заменить на новое, внушительно количество
товаров-заменителей. С помощью анкетирования покупателей магазина было установлено,
что лучше всего мороженое приобретается, как и предполагалось, в жаркое время года.
Лидирующую позицию на рынке мороженого занимает торговая фирма "Иномарко". Именно
продукцию этого узнаваемого бренда предпочитают потребители нашего города.
Список литературы:
1. ГОСТ 3624 Молоко и молочные продукты. Титриметрические методы определения
кислотности.
2. ГОСТ 3623-73 Молоко и молочные продукты. Методы определения пастеризации
3. ГОСТ Р 52175-2003 Мороженое молочное, сливочное и пломбир. Технические
условия.
4. Оленев Ю.А. Справочник по производству мороженого. М.: ДеЛи, 2010.
5. Дмитриченко М.И, Пилипенко Т.В. Товароведение и экспертиза пищевых
Аннотация
Мақалада балмұздақтың әртүрінің сипаттамасы және сапасына әсер ететін технологиялық
ӛндіріс процестері, шикізаты қарастырылған. Қазақстанда балмұздақтың жасалу талаптары мен
сапалық кӛрсеткіші, түрлері және идентификациялау үшін қолданылатын тауарлық ақпарат
құралдары қарастырылды. Тараз қаласының кәсіпорындарының түрлі ұсынған балмұздақ үлгілерін
зерттеу нәтижесінде физико-химиялық кӛрсеткіштері анықталған.
Аннотация
В статье рассмотрено основные характеристики, сырьѐ для производства мороженого, а также
технологические процессы, влияющие на качество мороженого. Рассмотрены требования к продукту
а также показатели качества, виды и методы индентификации продукции (ГОСТы), использующиеся
в РК. Определены физико – химические показатели мороженого, представленного торговыми
предприятиями города Тараз.
Annotation
The article presents data on the study of the range and characteristics of ice cream, discussed materials
and processes of production and its impact on the quality of the ice cream, studied ice cream manufacturing
requirements in Kazakhstan, the range of consumer properties and ice cream quality indicators discussed
types of forms and means of commodity information used to identify ice cream. As a result of experimental
studies obtained results of physico-chemical analysis of samples of ice cream of various items submitted by
commercial enterprises Taraz.
ӘОЖ 58.002.75
ҚЫЗҒАЛДАҚ ГҤЛІН ЖЫЛЫЖАЙДА ӚСІРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Султанаев Е.Б., Нҧрахметова Ж.Н.
Тараз мемлекетттік педагогикалық институты, Тараз қ.
Қызғалдақ – лалагүлдер тұқымдасына жататын кӛп жылдық шӛптесін баданалы ӛсімдік.
Қазақстанның далалық аймақтарында жиі кездеседі, 32 түрі бар, оның 11 түрі –
Қазақстанның
эндемигі
болып саналады. Бұлардың биіктігі 3 – 50 см, сабағы жұмыр, тік
ӛседі, тамырымен жалғасқан буынында баданасы болады. Гүл қоршауы ақ, қызыл не сары.
Қызғалдақ гүлдерi жалғыздан болады. Гүл серiгi қарапайым, бос орналасады. Күлте
жапырақшалары екi шеңбер түзiп орналасады. Сырткы шеңбердi 3 күлте, iшкi шеңбердi 3
күлте құрайды. Олардың барлығының мӛлшерi бiрдей және қанық боялған. Аталықтарының
саны 6, ол екi шеңбер түзiп орналасады. Гүлдiң ортасын үлкен аналық алып тұрады. Ол
мойны қысқа, үш телiмдi аналықтың аузымен аяқталады.Қызғалдақ жемiстерi - құрғақ, кӛп
194
тұкымды қауашақтар.
Қызғалдақтың баданасын күзде гүлі түскеннен кейін жинап алып, оны
құрғақ, салқын жерде сақтап, кӛктемде егеді.
Қызғалдақ гүлін жылыжайда ӛсіру бағыты
Қазақстанда да қолға алынған. Қазіргі кезде Қазақстандық әйелдер ӛзіміздің туған
жерімізде қызғалдақ гүлін жылыжайда ӛсіріп отыр. Мысалыға алатын болсам,Қарағанды
облысында 150 мыңнан астам қызғалдақ ӛсіріліп алынуда. Ӛсіріліп алынған қызғалдақ
Астана қаласы мен Қарағанды облысын қамтамасыз етуде. Ең бірінші қызғалдақ гүлін
жылыжайда ӛсіру үшін эксперимент жасалып, 2 ай ішінде ӛсіріліп, мамыр айында алынуда.
Қарағанды облысының тұрғындарына ұнайтын қызғалдақ гүлдері яғни ақ, сары, қызыл түсті
қызғалдақ гүлдері ӛсірілуде. Қызғалдақты баданасымен бірге алып сатылымға жібереді,
себебі ұзақырақ уақыт ӛсіп тұру үшін. Аптасына қызғалдақ дүкенінде 10 мыңнан астам
қызғалдақ гүлі сатылуда. [1]
Біздің зерттеулеріміз Тараз мемлекеттік педагогикалық институтының ғылыми-
инновациялық агробиостанциясында жүргізілді. Зерттеуге қызғалдақтың голландиялық
сорттарынан 2 түрі Абба (ABBA) қызғалдағы және қызғалдақ Йокогама (Үокоhama)
ӛсірілді. Бұл сорттардың биологиялық ерекшелігі оларды арнайы құтыда,жәшікке
отырғызып немесе іліп қойып ӛсіруге болады. Йокогама (Үокоhama) қызғалдағы
селекцияның жаңа түрі. Сәуір және мамыр айында гүлдейді.Биіктігі 45 см. Гүлінің түсі сары
түсті. Жапырақтары кезектесе орналасқан. Бұл гүлді отырғызу қыркүйек айының аяғы мен
казан айының басында отырғызады. Температурасы 9-10
0
С болуы қажет. Отырғызылу орнын
4-5 жылдан кейін ауыстырып тұру қажет. Абба қызғалдақғының гүлінің биіктігі 45 см.
Күлтесінің диаметрі 6 см. Ұзындығы 10 см. Гүлі түкті, түсі-қанық қызыл түсті. Гүлдеу
уақытысы мамыр айының басында. Топыраққа отырғызылуы қаңтар айында. Күзде жүзеге
асырылып отырғызылған қызғалдақ гүлі 3-4 аптада ӛскін бере бастайды. Кеш отырғызылған
қызғалдақ кӛктемде биіктеп ӛсуін тоқтатады. Сонымен қатар кішкентай баданалар береді.
Ерте отырғызылған қызғалдақ гүлі, кӛктемде гүл береді. Және аяқ астынан келген суыққа
солып қалуы мүмкін. Ыңғайлы уақыт қызғалдақ гүлін топыраққа отырғызу үшін
температурамен анықталады.
Бадананы екпестен бұрын топырақтағы азот, фосфор, калий сияқты элементтердің
болуын және ph құрамын зерттейді. Құнарлы, жеңіл, ауа ӛткізгіш 1000г топырақтың
құрамында 80-90 мг фосфор, 9-12 мг азот, 120-130 мг калий болуы тиіс. Бадананың
қабықтарында ӛз мӛлшерінен артық органикалық заттарды қор ретінде сақтайды. Бұл артық
қор заты ӛсімдіктің қысқы мерзімде ӛсіп дамуы үшін қажет. Топырақты құнарландыру
ӛсімдікті қоректендіру болып табылады, сондықтан ӛсімдіктің қоректік элементтерді
қолдануына қарай оларды қосып отырады. Дәлірек айтқанда, егуден 1 ай мерзімінен соң
топырақ сараптамасын жүргізеді. Қоректік заттар топырақтың ӛсімдіктің тамыры аймағында
кӛбірек шоғырланып, сіңіруге оңай болғаны жақсы.[2]
Топырақтағы жеке элементтердің қатынасы,г есебімен. Кесте-1.
Уақыт
Азот
Фосфор
Калий
Бүршік алды
20
5
10
Бүршіктенгенен кейін
20
5
5
Гүлдену
10
5
5
Гүлдеп болған сон
10
5
10
Топыраққа отырғызу алдында бадананың микробын ӛлтіру үшін қанық түсті калий
перманганатқа немесе чистотельдің қайнаған суына салу керек..Бұл жағдай шіріту
бактериядан қорғау үшін қажет. Бадананың отырғызылу уақытысы қазан айында жүргізілді.
Бадананы жылыжай ішіндегі зерттеу аймағына отырғызылды.Шымтезек, ӛзен құм, үгінділер,
перлит пайдаланылды. Ӛткен жылы субстрат пайдаланылмайды, себебі онда зиянкестер мен
Достарыңызбен бөлісу: |
