100
Педагогикалық озат тәжірибе оқу-тәрбие жұмысын үнемі дамытып және жетілдіріп
отырады. Сондықтан, әрбір тәрбиеші еліміздегі жаңашыл ұстаздардың бай тәжірибесін,
белгілі педагогтар мен психологтардың ғылыми еңбектерін терең зерттеп, олардың
ұсынбаларын өз ісінде шеберлікпен пайдаланғаны жөн.
Мектепке дейінгі мекемелерде педагогикалық тәжірибені зерттеудің кейбір
талаптары бар. Олар: тәрбиеші өз тәжірибесін өзі зерттеп жинақтауы, педагогикалық
еңбек шеберлерінің жұмыс жүйесін зерттеу және жинақтау; бір педагогикалық тақырып
бойынша бірнеше тәрбиешілердің іс-тәжірибелерін зерттеу және жинақтау; жаңашыл
тәрбиешілердің озат тәжірибесін тарату және оны тәрбие процесіне енгізу; педагогикалық
ғылыми-зерттеу институттарының басшылығымен оқу және тәрбие салаларында орын
алып отырған мәселелерді тауып, оны шешуге ат салысу.
Оқыту мен тәрбиенің тиімді тәсілдері мен әдістерін табуда тәрбиешінің өз
тәжірибесін өзі зерттеп, жинақтау ісі – әрі қиын, әрі үрделі мәселелердің бірі. Тәрбиеші
оқыту мен тәрбие салаларындағы орын алып отырған бір мәселені шешу үшін әдіс-
тәсілдерді таңдап алып, олардың балаларға ықпалын ұйымдастыру іс-әрекет, тәрбиелік іс-
шаралар арқылы бақылайды. Тәрбиеші зерттеу арқылы түскен материалдарды талдап,
қорытындысын үнемі дәптерге жазып, балалардың ынтасы мен таным қабілетін дамыту
жолдарын іздестіріп, өз жұмысындағы жетістіктер мен мүмкіншіліктерді көріп, оларды
жоюдың тиімді жолдарын табу үшін педагогикалық әдебиеттермен танысады.Тәрбиеші өз
бақшасында
немесе
көршілес
бақшадағы
тәжірибелі
тәрбиешілердің
тәрбие
жұмыстарымен танысып ұйымдастыру іс-әрекеттеріне қатысып, олардың оқыту мен
тәрбие әдістерін өзінің әдістерімен салыстырып, тиісті қорытындылар жасап, зерттеу
жұмысының құжаттарын, атап айтсақ, оқу-тәрбие жоспары, күнтізбелік-тақырыптық
жоспар, балалардың жазба жұмыстары, дәптерлері
Инновация
–
педагогикалық
процеске
оқыту
мен
тәрбиенің
жаңа
тұжырымдамаларын, оқу жоспарларын және бағдарламаларын, түрлерін, әдістерін,
құралдарын енгізіп, мақсатқа жету.Инновациялық процессіз мектепке дейінгі мекеменің
дамуы мүмкін емес.
Инновациялық балабақшалардың мақсаты - жеке тұлғаны жан-жақты дамыту.
Н.Нұрахметов инновацияны мынадай топтарға бөледі:
• білім мазмұнындағы инновация;
•
оқу-тәрбие процесінің әдістемесі, технологиясы, түрі, әдістері және
құралдарындағы инновация;
• оқу-тәрбие процесін ұйымдастырудағы инновация;
• Мектепке дейінгі мекеменің басқару жүйесіндегі инновация.
Жаңалықтан кейін болған өзгерістердің сипатына қарай топталған инновацияның
түрлері:
- жеке, бір-бірімен байланысы жоқ;
-
модульдық (бір-бірімен байланысты): бір-біріне жақын пәндерге және жас
деңгейлері бірдей балалармен жүргізілетін оқу-тәрбие жұмыстарына енгізілген
жаңалықтар;
- жүйелі: барлық мектептерде болатын өзгерістер.
Инновацияның түрлері: модификациялық, комбинаторлық, түбірлі.
Модификациялық инновация - педагогикадағы әдіс-тәсілдерді жетілдіру. Мысалы:
А.С.Макаренконың қиын балаларды тәрбиелеу әдістерін А.Ысқақов осы заманға лайықтап
қолданды.
Комбинаторлық инновация - белгілі әдістердің элементтердің бір-біріне қосу.
Инновацияның бұл түрін қазіргі кезде тілдерді оқыту әдістемесімен айналысатын
ғалымдар қолдануда.
Түбірлі: мектепке дейінгі мекемеге білімнің мемлекеттік стандарттарының
енгізілуі.
101
Инновациялық іс-әрекет – қоғамның әлеуметтік-экономикалық жағдайына сай
мектепке дейінгі мекеменіңжұмысын дамытатын, балабақша өміріне оң өзгерістер
әкелетін іс-әрекет. Әрбір тәрбиеші-мұғалім өзінің оқу-жұмысын дамыту үшін түрлі
құралдар арқылы өзінің іс әрекетін саналы түрде өзгертеді.
Инновациялық процестің кезеңдері:
• иновацияның себептері;
• жаңалықты жобалау;
• жаңалықты жүзеге асыру.
Инновациялық іс-әрекетке орта да әсер етеді. Балабақша жаңалықтың себебін,
жобасының дұрыстығын дәлелдеп, жаңалыққа тәрбиеші-мұғалімдерді, балаларды, ата-
аналарды қызықтыра білгені жөн. Инновациялық процесті күшейтетін бес фактор:
• мектепке дейінгі мекеменің басшыларының шығармашылығы, оқытудың жаңа
технологияларын жасауға қабілеттілік, педагогикалық процеске қатысушылардың бір-
бірімен өзара әрекеті және қарым қатынасы;
• инновациялық процестің жоспары, бағдарламасы;
•
бағдарлама, жоспар бойынша мектепке дейінгі мекемеге ғалымдардың кеңес
беруі, керек жағдайда инновациялық процеске түзетулер енгізуі. Жоспарда нәтижелерге
жетуге ықпал ететін жағдайларды көрсетіп, сәтсіздік болғанда оны жоятын шараларды да
белгілеу;
• әлеуметтік-экономикалық жағдай;
•
инновациялық процеске қатысушылар: бастама көтерушілер, көмектесушілер,
қарсы тұрушылар.
Ынтымақтастық педагогикасы
Ынтымақтастың - бір мақсатқа жетуге бағытталған, бірлескен іс-әрекет. Оған
керекті жағдайлар:
- мақсаттың бір екенін анық сезіну;
- ынтымақтасушы жақтардың қызметін дәл белгілеу;
- мақсатқа жету үшін тәрбиеші мен балалардың, т.б. педагогикалық процеске
қатысушылардың бір-біріне көмек беру і.
Ынтымақтастық педагогикасының пайда болуына себеп болған балалардың білім
деңгейінің төмендігі, кеңес педагогикасының баланың еркін және жан-жақты дамуын
тежеп, талантын басуы.Ынтымақтастың педагогикасы баланың психикасының саулығын
сақтап, күштеп оқытуға, формализмге қарсы шығып, баланы оқуға ынталандырып,
табысқа деген сенімін нығайтып, жазалаудың ауыр түрлерін мүлдем қолданбайды,
адамгершілік пен ынтымақтың бала өмірінде үлкен маңызы бар екенін жете түсінеді.
Жаңашыл педагогтар идеяларын сынақтан өткізіп, ескі әдіспен балаларды оқытуға
болмайтындығын дәлелдеп, тәрбиеші - мұғалімдерге жақсы жұмыс істеу жолдарын
көрсетті. Олар:
- балалар мен тәрбиеші-мұғалімдер, ата-аналар арасындағы ынтымақ; ұжым
мүшелерінің шығармашылық жұмысы;
- балаға атқарушылық және шығармашылық қабілетін •(дамытатын жұмыстар беру;
- баланы өзін-өзі және ұжымды талдауға үйрету; тұлғалық дамуы;
- тірек идеясы;
- жаңарту идеясы;
- озу идеясы;
- жаңа балабақша;
- тұлғаны дамыту идеясы.
Ынтымақтастық педагогикасы ақыл-ойды, т.б дамытады.
Ойын - демократ тұлғаны қалыптастыратын құрал.
Мектепке дейінгі мекеме және қоғамдың қатынас. Балабақша ұжымы қоғаммен
тығыз байланыста болу керек.
