Умкд по дисциплине растениеводство для специальности 050801 -агрономия

жүктеу 1,77 Mb. бет 38/72 Дата 08.05.2023 өлшемі 1,77 Mb. #42482 түрі Білім беру бағдарламасы

Топырақ өңдеу жүйесі. Күздік бидайға топырақ дайындау алғы дақылға, өсірілетін аймақтың топырақ климат жағдайларына, нақты шаруашылықтың ресурстық ерекшеліктеріне ж.б. байланысты анықталады және өңдеу жазықтілгішті немесе қайырмалы құралдармен жүргізіледі. Күздік бидайдың ерекше сипаты - оның күзден тығыз топырақтарда қалыпты дамуы. Борпас топырақтарда олар нашар түптенеді, түйін тамырлар жүйесін әлсіз қалыптастырады және жиі түрде олардың үзіліп қалуы байқалады. Солтүстік Қазақстанның құрғақшылықты климатында күзде өңдеген топырақтың баяу тығыздалуына байланысты сүріге арналған танаптың негізгі өңдеуін көктемгі кезеңге ысырудың қажеті жоқ. Күздік бидайға арналған сүрі танабын қара сүрі жер түрінде дайындаған дұрыс. Сүрі танабының негізгі өңдеуін күзде 25-27 см тереңдікке жүргізіледі. Көктемгі кезеңде топырақтың физикалық пісуі жеткенде топырақ ылғалын сақтау және танапты тегістеу мақсатында ине тісті тырмалардың бірімен (БИГ-3, БМШ-15 ж.б.) тырмалау жүргізіледі. Сүрі танабының кейінгі өңдеулері арамшөп көктерін құртуға, топырақтан ылғалдың булануын азайтуға бағытталуға тиіс. Топырақтың беткі қабатындағы ылғалды сақтау үшін сүрі танабында арамшөптердің қаулап өсіп кетпеуі және көктемгі – жазғы терең өңдеуді болдырмаған жөн. Сондықтан өңдеу жұмыстарында 4-6 см тереңдіктен асырмайтын мүмкіндіктері бар құралдарды пайдаланады. Мұндай талаптарға СЗС-2,1 сепкіштері мен олардың морфикациялары және импорттық шетел құралдары сай келеді. Жаңбырлы дымқыл ауа райында 2 және 3 – механикалық өңдеуді гербицидтермен ауыстыруға болады, сонымен қатар танап шырмауық, қалуенмен ластанғанда да ықтырма себуден 20 тәулік бұрын танапты олармен бүріккен абзал. Күздік бидайдан кепілді астық өнімін алу үшін тіпті табиғи қар қабаты қалыптасатын танаптарға да ықтырма себу қажет. Жақсы өскен ықтырмалар қар алғашқы түскенде-ақ біркелкі қар қабатын қалыптастырады, ал ол күздік бидайды қыста үсіп кетуден сақтайды, әрі мол өнімге жеткілікті ылғал қоры жинақталады. Көктемде 45-50 см-лік қуатты қар қабаты баяу ериді, тамыр жүйесі әлі тоң қабатында жатқанда күздік бидайдың жер үсті мүшелерінің тіршілік үрдісінің басталуын тежейді. Бұл дегеніміз, күздік бидайдың көктемде қайталанатын суықтардың теріс әсерінен құтылып кетуіне мүмкіндік береді. Солтүстік Қазақстан жағдайында қышаның Неосыпающаяся 2 сорты жақсы ықтырма дақылы болып табылады. Оның маңызды биологиялық ерекшелігі – ерте піседі, жақсы бұтақтанады, сабақтары жапырылуға төзімді. Осыларға сәйкес оның өсімдіктері жаз ортасында сепкенде жақсы дамиды да суық түскенше сабақтары діңденіп үлгереді. 10-20 – шілдеде себілген қыша ықтырмасы 15-20 – қазанға қарай 80-110 см биіктікке жетеді және қар қабатын жасауда желге қарсы жақсы бөгесін болады. Оны желдің басым бағытына көлденең себеді. жүктеу 1,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2025
әкімшілігінің қараңыз