117
люминесцентік интерференциалық әдістерімен биологиялық сұйықтар мен
ұлпаларды микроталдауды автоматты түрде орындайтын және компьютерлік
өңдеуді іске асыратын және қамтамасыз ететін медициналық техникалар.
ДӘРІС, ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚТАРДЫҢ ЖӘНЕ СТУДЕНТТІҢ ӨЗІНДІК
ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ҮЛГІ ЖОСПАРЫ
№ № Дәріс, практикалық/семинар сабақтарының
тақырыптары мен мазмұны
сағат саны
Дәріс
прак/сем
СӨЖ
1
2
3
4
5
1.
Ішкі аурулар, хирургиялық және балалар
аурулары
диагностауда
қолданылататын
физикалық факторлар (дыбыс, толқын, тұрақты
және
айнылыма
ток,кедергі,
потенциал,
импеданс, иондаушы сәуле және т.б.) туралы
түсініктер, олардың физикалық сипаттамалары
және қолдану.
Ұлпаның
физикалық
қасиеттері:
поляризациялануы,
электр
өткізгіштігі,
кедергісі
және
оның
жиілікке
тәуелділігі(дисперсиясы).
Физикалық
факторлардың биологиялық денелерге әсері
және оны медициналық мақсатта қолдану
2
2
1
2
Гемодинамиканың физикалық негізі. Күре
тамыр және көк тамыр арнасындағы қан
қозғалысының заңдылықтары.
Қан қысымын өлшеу.Коротков әдісі.
Тәуліктік қан қысымының мониторингі.
1
1
3
Дыбыс
және
ультрадыбысты
диагностикада қолданудың физикалық негізі.
Дыбыс туралы түсінік және оны сипаттайтын
физикалық шамалар.
Аскультация мен перкуссия туралы түсінік
және оларды диагностикада қолданудың
физикалық негізі.
Ультрадыбыстың физикалық сипаты, оның
адам ағзасына әсері және оны диагностикалық
мақсатта қолдану.
УЗД құралының құрылысы мен жұмыс
істеу принципі. УЗД құралындағы датчиктер,
олардың ерекшеліктер.
2
2
3
4
Төменгі жиілікті (низкочастотный-НЧ)
токты диагностикада қолданудың физикалық
негізі.
Адам ағзасының импедансы және оның
жиілікке тәуелділігі (дисперсиясы).
Қан тамырлар жүйесін диагностикалау.
Реография
әдісінің
физикалық
негізі,
қолданылатын медициналық құралдар.
1
2
3
118
1
2
3
4
5
5
Иондаушы
сәулелерді
диагностикада
қолдану.
Иондаушы
сәулелерді
диагностика
қолданудың физикалық негізі. Иондаушы сәуле
әсерінің сандық сипатамалары.
Доза туралы түсініктер.
Радионуклидтік
диагностика.
Сцинтилляциалық гамма камера АГАТ-В (
60
Со)
құралының құрылысы мен жұмыс істеу
прициптері және қолдану.
Дозаметрлік құралдар.
2
2
3
6
Магниттік
резонанстық
томография
құралы.
Магниттік
резонанстық
томографияның физикалық негізі.
Магниттік резонанстық томографияның
хирургиядағы
маңызы.
«ОБРАЗ»
(РФ)
магниттік резонанстық томографтың құрылысы
мен қолдану.
Магниттік резонанстық томографияларды
физика техникалық мүмкіндіктері сәйкес
таңдау.
Магниттік резонанстық томографияны
қолданудағы сақтық шаралары.
2
2
1
7
Диагностикалау
қызметіне
қажетті
медициналық техникалардыңқазіргі заманда
және болашақта дамуы.
Қазіргі заманда және болашақта жаңа
диагностикалық құралдары жасау мен оның
дамуы.
Физикалық факторларды пайдалану мен оны
медициналық техникаларда қолданудың жаңа
бағыттары.
2
2
1
8
Нанотехнологиялық
құралдар;
радионуклидтермен,
иммундық
ферменттермен,
флюоресцентік,
люминесцентік интерференциалық әдістерімен
биологиялық
сұйықтар
мен
ұлпаларды
микроталдауды автоматты түрде орындайтын
және компьютерлік өңдеуді іске асыратын және
қамтамасыз ететін медициналық техникалар.
2
2
1
9
Наномедицина
ұғымы.
Физика
ғылымында
медицина
мәселелерін
жеңілдететін жаңалықтар.
1
1
1
Барлығы
15
15
15
119
СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗ БЕТІНШЕ (СӨЖ) ОРЫНДАЙЫТЫН
ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ
1. Соңғы жылдары медицинада қолданысқа ендірілген жаңа физикалық
факторлар және олардың с ипатамалары.
2. Ұлпаның
физикалық
қасиеттері:
поляризациялануы,
электроөткізгіштігі,
кедергісі
(импендансы)
және оның жиіліктерге
тәуелділігі(дисперсиясы).
3. Дыбыс пен ультрадыбысты диагностика мен терапияда қолданудың
физикалық негізігі.
4. Ультрадыбыстың
диагностикалық және емдік қасиеті. УД
медициналық құралдарда қолданудың жаңа бағыттары.
5. Тұрақты электр өрісін терапияда қолданудың физикалық негізі.
Франклинизация мен аэроионизация. АФ-3-1 және аэроионотерапиялық
АЭРОВИОН құралдарының құрылыстары мен жұмыс істеу принциптері және
қолдану.
6. Диадинамикалық
токтармен
емдейтін
ДТ-50-3,
ТОНУС,
электроұйқымен емдейтін ЭС-10-5, ЭЛЕКТРОСОН-5 құрылысы мен қолдану
7. Лазер сәулесін заманауи медицииналық құралдарда қолдану.
8. Дәстүрлі емес медицинада қолданылатын диагностикалық құралдар.
9. Тұрақты электр өрісін ішкі ауруларда қолданудың физикалық негізі.
Ішкі ауруларды диагностикалауда тұрақты электр өрісін қолдантын
медициналық құралдарының құрылыстары мен жұмыс істеу принциптері.
10. Адам ағзасына диагностиклық мақсатта әртүрлі электромагниттік,
иондаушы сәуле энергияларымен бір мезгілде әсер етуге арналған және
олардың күйін анықтайтын замауаи құралдар.
11. Медициналық бағыттаға нанотехнологиялық құралдар.
12. Адам ағзасына диагностиклық және терапевтік мақсатта әртүрлі
электромагниттік, иондаушы сәуле энергияларымен бір мезгілде әсер етуге
арналған және олардың күйін анықтайтын замауаи құралдар
13. Рентген аппараттарын қолдану бағыттары (кей ағза мүшелері үшін)
14. Қазіргі заманғы рентгенодиагностикалық құралдардың даму
тенденциясы
15. Компьютерлік томографияны қолдану бағыттары.
16. Қазіргі заманғы компьютерлік томографиялық құралдардың даму
тенденциясы.
17. Адам ағзасына диагностиклық және терапевтік мақсатта әртүрлі
электромагниттік, иондаушы сәуле энергияларымен бір мезгілде әсер етуге
арналған және олардың күйін анықтайтын құралдар.
18. Медициналық бағыттаға нанотехнологиялық құралдар.
19. Нанотехнологиялық медициналық құралдар.
120
ҚОСЫМША Д
Электрлік факторлардың ағзаға әсері.
1 вариант
1. Тұрақты ток деп...
А. магнит өрісі әсерінен...
В. электр өрісі әсерінен...
С. электромагнит өрісі әсерінен...
1. кез келген бөлшектердің бағытталған қозғалысын айтады. Мұндай бөлшектер
ретінде...
2. зарядталған бөлшектердің бағытталған қозғалысын айтады. Мұндай бөлшектер
ретінде..
3. зарядталған заттардың бағытталған қозғалысын айтады. Мұндай заттар ретінде...
І. металлдарда иондарды, ертінділерде оң және теріс зарядталған электрондарды, ал
биологиялық объектілерде түрлі зарядталған бөлшектер (иондар, молекулалар және т.б.)
саналады.
ІІ. металлдарда электрондарды, ертінділерде оң және теріс зарядталған иондарды, ал
биологиялық объектілерде түрлі зарядталған бөлшектер (иондар, молекулалар және т.б.)
саналады.
ІІІ. металлдарда иондарды, ертінділерде оң және теріс зарядталған молекуларды, ал
биологиялық объектілерде түрлі зарядталған бөлшектер (иондар, молекулалар және т.б.)
саналады.
2. Биологиялық ортаның кедергісі, ортаның...
А. индуктивтілік қасиеті мен ортаның электролит ертіндісіне байланысты, өйткені
оның құрамына...
В. өткізгіштік қасиеті мен ортаның электролит ертіндісіне тәуелді, өйткені оның
құрамына...
С. диэлектрик қасиеті мен ортаның электролит ертіндісіне байланысты, өйткені оның
құрамына...
1. кіретін қан, цитоплазма және ұлпа аралық ертінділер электролитке жатады.
Сонымен қатар орта кедергісіне...
2. кіретін қан, цитоплазма және ұлпа аралық ертінділер диэлектрикке жатады.
Сонымен қатар орта кедергісіне...
3. кіретін қан мен цитоплазма диэлектрике жатады, ал ұлпа аралық ертінділер
электролитке жатады. Сонымен қатар орта кедергісіне...
І. цитоплазма құрамындағы майлар мен ақуыздардың, жасуша мембранасының да
үлкен әсері бар.
ІІ. цитоплазма құрамындағы ақуыздардың үлкен әсері бар.
ІІІ. цитоплазма құрамындағы жасуша мембранасының үлкен әсері бар.
3. Электр тоғы...
А. жұлын сұйықтығы, қан, лимфа арқылы өте жақсы өтеді, ал ұлпа, бауыр, өкпе
ұлпасы...
В. жұлын сұйықтығы, қан, бауыр, өкпе ұлпасы арқылы өте жақсы өтеді, ал ұлпа,
лимфасы..
С. ұлпа, бауыр, өкпе ұлпасы арқылы өте жақсы өтеді, ал жұлын сұйықтығы, қан,
лимфасы..
1. орташа өткізеді. ал мына орталар...
2. нашар өткізеді, ал мына орталар...
3. жақсы өткізеді, ал мына орталар...
121
І. май, тері қабаты мен сүйек етінің электрлік кедергісі өте жоғары, соған сәйкес электр
тогын өткізуі нашар.
ІІ. май, тері қабаты мен сүйек етінің электрлік кедергісі өте төмен, соған сәйкес электр
тогын өткізуі жақсы.
ІІІ. май, тері қабаты мен сүйек етінің электрлік кедергісі орташа, соған сәйкес электр
тогын өткізуі орташа.
4. Ішкі мүшелер мен ұлпалардың құрамы бір текті, сондықтан адам денесіне
бектілген екі электрод арасындағы ток негізінен...
А. теріден өтіп, ұлпа аралық сұйықтық, май қабаты және сүйек, нерв талшығы
бойымен тарайды.
В. теріден өтіп, ұлпа аралық сұйықтық, жасуша, цитоплазма бойымен тарайды.
С. жасуша, цитоплазма, қан тамырлары, нерв талшығы бойымен тарайды.
Д. теріден өтіп, сүйек, ұлпа аралық сұйықтық, цитоплазма арқылы тарайды.
Е.теріден өтіп, ұлпа аралық сұйықтық, қан тамырлары, нерв талшығы бойымен
тарайды.
5. Жасуша арқылы тұрақты ток өткенде...
А. оның ішінде қарама қарсы беттерінде оң және теріс зарядталған иондар жиналады,
егер олардың концентрациясы белгіл бір шамаға жетсе...
В. оның ішінде оң және теріс зарядталған иондар жиналады, егер олардың
диффузиясы белгіл бір шамаға жетсе...
С. оның ішінде қарама қарсы беттерінде оң және теріс зарядталған иондар жиналады,
егер олардың көлемі белгілі бір шамаға жетсе...
1. жасушаның тыныштануы, ток шамасы...
2. жасушаның қозуы, ток шамасы...
3. ұлпаның қозуы, ток шамасы...
І. артса ұлпаның тесілу мүмкін. Жасуша арқылы өткен ток тығыздығы артқан сайын...
ІІ. артса жасаушының тесілу мүмкін. Жасуша арқылы өткен ток тығыздығы артқан
сайын...
ІІІ. кемісе жасаушының тесілу мүмкін. Жасуша арқылы өткен ток тығыздығы артқан
сайын...
01) бұл құбылыс күшейе түседі. Әлсіз токтарда жасушаның тесілуі немесе қозуы
байқалмайды, өйткені...
02) бұл құбылыс әлсірей түседі. Әлсіз токтарда жасушаның тесілуі немесе қозуы
байқалмайды, өйткені...
03) бұл құбылыс тоқтайды. Әлсіз токтарда жасушаның тесілуі немесе қозуы
байқалмайды, өйткені...
6. Жасуша арқылы әлсіз тұрақты ток өткенде оның ішінде қарама қарсы беттерінде
жинақталған аз мөлшердегі иондарды...
А. жасушадағы жылулық қозғалыс әр жаққа таратып (шашыратып) жібереді.
Сондықтан ұлпаның электр тогы әсерінен тітіркенуі...
В. ұлпадағы биопотенциал әр жаққа таратып (шашыратып) жібереді. Сондықтан
ұлпаның электр тогы әсерінен тітіркенуі...
С. жасушадағы тыныштық биопотенциалы әр жаққа таратып (шашыратып) жібереді.
Сондықтан ұлпаның электр тогы әсерінен тітіркенуі...
1. ток белгілі бір шамадан 10 есе азайғанда байқалды, егер ток шамасы...
2. ток шамсы 10 А болғанда байқалды, егер ток шамасы...
3. ток белгілі бір шамаға жеткенде байқалды, егер ток шамасы...
І. тітіркенуі табалдырығынан кем болса, онда тірі азға…
ІІ. тітіркенуі табалдырығынан көп болса, онда азға…
122
01) токтың әсерін байқамайды.
02) токтың әсерін байқайды.
7. Ұлпаның тұрақты токтың әсерінен тітіркенуі ток пен оның әсер ету
уақыттына....
А. байланысты, ток шамасы үлкен болған сайын әсер ету уақыты қысқа болуы тиіс, не
керісінше, өйткені....
В. байланысты, ток шамасы аз болған сайын әсер ету уақыты қысқа болуы тиіс, не
керісінше, өйткені....
С. байланысты, ток шамасы үлкен болған сайын әсер ету уақыты ұзақ болуы тиіс, не
керісінше, өйткені....
1. токтың әсер ету уақыты өте ұзақ болса, ұлпадағы, жасушадағы иондардың инертілігі
әсерінен олар өте аза орынға қозғалады немесе қозғалып үлгермейді, нәтижесінде ұлпаның
тітіркенуі өте әлсіз болады. Бұл тәуелділік Вейс өрнегіне сәйкес мына түрде жазылады...
2. токтың әсер ету уақыты өте қысқа болса, ұлпадағы, жасушадағы иондардың
инертілігі әсерінен олар өте аза орынға қозғалады немесе қозғалып үлгермейді, нәтижесінде
ұлпаның тітіркенуі өте әлсіз болады. Бұл тәуелділік Вейс өрнегіне сәйкес мына түрде
жазылады...
3. токтың әсер ету уақыты өте қысқа болса, ұлпадағы, жасушадағы иондардың
инертілігі әсерінен олар өте үлкен орынға қозғалады немесе қозғалып үлгермейді,
нәтижесінде ұлпаның тітіркенуі өте күшті болады.
8. Вейс өрнегі мына түрде жазылады...
І.I
Т
= a/t + b және U
T
= A/t – B, мұндағы...
ІІ.I
Т
= a/t - b және U
T
= A/t + B, мұндағы...
ІІІ.I
Т
= a/t + b және U
T
= A/t + B мұндағы...
а) b немесе В ұзақ уақыт әсер ету нәтижесінде денені тітіркендіретін ток пен
кернеудің табалдырықтық (шектік) мәні, оларды....
в) b ұзақ уақыт әсер ету нәтижесінде денені тітіркендіретін токтың табалдырықтық
(шектік) мәні, ал В оның максимал мәні, бұл шамаларды....
с) b ұзақ уақыт әсер ету нәтижесінде денені тітіркендіретін кернеудің табалдырықтық
(шектік) мәні, ал В оның максимал мәні, бұл шамаларды....
01) шамаларды реобаза деп атайды.
02) шамаларды хронаксия деп атайды.
9. Емдік мақсатта тұрақты токты қолдану әдісін...
А.франклизация деп атайды, бұл әдісте...
В. электрофорез деп атайды, бұл әдісте...
С. дарсанвализация деп атайды, бұл әдісте...
1. тұрақты токтың көмегімен...
2. айнымалы токтың көмегімен тері немесе шырышты қабат арқылы...
3. тұрақты токтың көмегімен тері немесе шырышты қабат арқылы...
І. түрлі заттарды ағзаға ендіруді атаймыз. Ол үшін электрод астына...
ІІ. дәрілік заттарды ағзаға ендіруді атаймыз. Ол үшін электрод астына...
01) зат ертіндісіне малынған марліні қояды.
02) дәрілік зат ертіндісіне малынған марліні қояды.
10. Медицинада айнымалы токтарды жиіліктері бойынша мындай түрлерге бөледі
(бір біріне сәйкестігін мына түрде көрсет. Мысалы 1- с; 2- f; …. ):
1. Төменгі жиілік а. 1000 МГц- 3000 МГц
2. Ультрадыбыстық жиілік в. 30-100 МГц
3. Жоғары жиілік с. 100 кГц- 30 МГц
123
4. Ультра жоғары жиілік d. 20000 Гц- 100 кГц
5. Аса жоғары жиілік e. 100 МГц- 1000 МГц
6. Қиыр шеткі жиілік f. 20- 20000 Гц
11. Жоғары жиілікті токтардың биологиялық денеге бірінші реттік әсері...
А. тітіркену түрінде байқалады. Оның шамасы мына өрнекпен сипатталады...
В. жылу түрінде байқалады. Оның шамасы мына өрнекпен сипатталады...
1. q=j
2
, мұндағы j- ұлпадағы ток тығыздығы, - ұлпаның меншікті кедергісі.
Сондықтан ұлпада бөлінетін жылу мөлшері....
2. q=j
2
, мұндағы - ұлпадағы ток тығыздығы, j- ұлпаның меншікті кедергісі.
Сондықтан ұлпада бөлінетін жылу мөлшері....
3. q=j
2
, мұндағы j- ұлпадағы ток тығыздығы, - ұлпаның меншікті кедергісі.
Сондықтан ұлпада бөлінетін жылу мөлшері....
І. ток жиілігіне тәуелді.
ІІ. кернеуге тәуелді.
ІІІ. дене түріне тәуелді.
12. Дарсонвализация деп...
А. жиілігі 110 кГц, ток шамасы 0- 0,02 мА, кернеуі 25-30 кВ, импульсті токпен адам
ағзасының кейбір аймақтарын емдеуді атайды және оны мына құралдар арқылы іске
асырады....
В. жиілігі 110 Гц, ток шамасы 0- 0,02 мА, кернеуі 25-30 кВ, импульсті токпен адам
ағзасының кейбір аймақтарын емдеуді атайды және оны мына құралдар арқылы іске
асырады...
С. жиілігі 1100 кГц, ток шамасы 0- 0,02 мА, кернеуі 25-30 кВ, импульсті токпен адам
ағзасының кейбір аймақтарын емдеуді атайды және оны мына құралдар арқылы іске
асырады...
1. УВЧ-80, Вихрь.
2. Искра-1, УВЧ -80
3. Искра-1, Вихрь-1.
13. Ультра жоғары жиілікті терапия деп....
А. 2712 МГц және 4068 МГц жиіліке сәйкес келетін электромагниттік толқынмен
емдеуді атайды және оны мына құралдар арқылы емдейді....
В. 27,12 Гц және 40,68 Гц жиіліке сәйкес келетін электромагниттік толқынмен
емдеуді атайды және оны мына құралдар арқылы емдейді....
С. 27,12 МГц және 40,68 МГц жиіліке сәйкес келетін электромагниттік толқынмен
емдеуді атайды және оны мына құралдар арқылы емдейді....
1. Искра-1, Вихрь-1.УВЧ-80, Экран-3
2. УВЧ-80, УВЧ-66, Экран-1, Импульс-3.
3. Экран-1, Импульс-3, Искра-1.
14. Сантимерлік толқынды терапия (СМТ-СМВ) деп...
А. жиілігі 110 кГц, толқын ұзындығы 1260 м, электромагниттік толқынмен әсер ету
арқылы емдеу әдісін атайды және оны мына құралдармен іске асырады...
В. жиілігі 2375 МГц, толқын ұзындығы 12,6 см, электромагниттік толқынмен әсер ету
арқылы емдеу әдісін атайды және оны мына құралдармен іске асырады...
С. жиілігі 23,75 МГц, толқын ұзындығы 126 см, электромагниттік толқынмен әсер ету
арқылы емдеу әдісін атайды және оны мына құралдармен іске асырады...
1. Луч-2, Луч-58.
2. Экран-1, Импульс-3.
3. Искра-1, Вихрь-1.
124
15. Дециметрлік толқынды терапия (ДТТ-ДМВ) деп...
А. жиілігі 460 МГц, толқын ұзындығы 65 см, аса жоғары жиіліктегі электромагниттік
толқынмен әсер ету арқылы емдеу әдісін атайды және бұл емді мына құралдармен
орындайды...
В. жиілігі 460 Гц, толқын ұзындығы 650 м, аса төмен жиіліктегі электромагниттік
толқынмен әсер ету арқылы емдеу әдісін атайды және бұл емді мына құралдармен
орындайды...
С. жиілігі 460 кГц, толқын ұзындығы 656 см, жоғары жиіліктегі электромагниттік
толқынмен әсер ету арқылы емдеу әдісін атайды және бұл емді мына құралдармен
орындайды...
1. Волна-2, ДМВ-15, ДМВ-20.
2. Волна-2, УВЧ-80, ДМВ-20.
3. ДМВ-15, Искра-1, Луч-2.
Тест жауаптары
Электрлік факторлардың ағзаға әсері.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
1B B,2,II C,1,I
A,1,I
E
A,2,II,01 A,3,I,01 A,2 III,a,
01
B,3,I,
02
B,1,I A,3 C,2 B,1 A,1
Достарыңызбен бөлісу: |