Туберкулез бойынша профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге асыру жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Көп құрамды белгіленген мөлшерлі туберкулезге қарсы

жүктеу 1,82 Mb.

бет	5/7
Дата	23.05.2018
өлшемі	1,82 Mb.
	#16562
түрі	Кодекс

1 2 3 4 5 6 7

2 және 3 құрамды КБМД салмағы 5-20 кг арасындағы 18 жасқа дейінгі балаларды I санат тәртібінде емдеу кестелері мен ұсынылған тәуліктік дозалары
2 және 4 құрамды КБМД салмағы 21-30 кг арасындағы 18 жасқа дейінгі балаларды I санат тәртібінде емдеу кестелері мен ұсынылған тәуліктік дозалары
2 және 3 құрамды КБМД салмағы 5-20 кг арасындағы 18 жасқа дейінгі балаларды II санат тәртібінде емдеу кестелері мен ұсынылған тәуліктік дозалары
2 және 4 құрамды КБМД салмағы 21-30 кг арасындағы 18 жасқа дейінгі балаларды II санат тәртібінде емдеу кестелері мен ұсынылған тәуліктік дозалары
Туберкулезге қарсы жүргiзiлген ем үзiлген жағдайда қолданылатын iс-шаралар
Туберкулез бойынша құжаттың есепке алу нысандары
Туберкулезбен ауыратын науқастарды диспансерлiк бақылау (топтардың сипаты, бақылау мерзiмдерi, қажеттi шаралармен нәтижелер)
АТА-АНАЛАРҒА ЖАДЫНАМА БЦЖ ЕКПЕСІ
БЦЖ вакцинациясынан кейінгі асқынулар: анықтау, емдеу, диспансерлік бақылау 1. Вакцинациядан кейінгі асқынулардың пайда болу себептері
2. БЦЖ вакцинациясынан кейінгі асқынулардың жіктелуі
3. БЦЖ вакцинациясынан кейінгі асқынуларды диагностикалау
4. БЦЖ вакцинациясынан кейінгі асқынуларды емдеу
5. БЦЖ вакцинациясынан кейінгі асқынулары бар балаларды диспансерлік бақылау
Орталықтандырылған дәрігерлік-консультациялық комиссияның Жұмысы және құрамы
Туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілердің ересектерге арналған тәуліктік дозасы (мг)
Туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілердің балаларға арналған тәуліктік дозасы (мг/кг)
Екінші қатарлы ТҚП жанама әсерлерін жоюдың жалпы қағидалары

Көп құрамды белгіленген мөлшерлі туберкулезге қарсы
қолданылатын дәрілер (бұдан әрі - КБМД)

Дәрі атауы	Дәрілік түрі	Қабылдауға арналған белсенді заттың дозасы (мг)
Дәрі атауы	Дәрілік түрі	күнделікті
Рифампицин+Изониазид +Пиразинамид+Этамбутол	Таблетка, қабыршақты қабықпен қапталған	150+75+400+275
Рифампицин+Изониазид +Пиразинамид	Таблетка, қабыршақты қабықпен қапталған	60+30+150
Рифампицин+Изониазид +Этамбутол	Таблетка, қабыршақты қабықпен қапталған	150+75+275
Рифампицин +Изониазид	Таблетка, қабыршақты қабықпен қапталған	60+30
Рифампицин +Изониазид	Таблетка, қабыршақты қабықпен қапталған	150+75
Рифампицин +Изониазид	Таблетка, қабыршақты қабықпен қапталған	60+60
Рифампицин +Изониазид	Таблетка, қабыршақты қабықпен қапталған	150+150

2 және 3 құрамды КБМД салмағы 5-20 кг арасындағы 18 жасқа
дейінгі балаларды I санат тәртібінде емдеу кестелері мен
ұсынылған тәуліктік дозалары

Салмақ санаттары (кг)	Таблеткалар саны (мг)
	қарқынды кезең			қолдау сатысы
	RHZ 60+30+150	RH 60+60	E 100	RH 60+30	RH 60+60	*E 100
5-7	1	1	1	1	1	1
8-14	2	1	2	2	1	2
15-20	3	2	3	3	2	3

* H монорезистенттілік анықталған жағдайда, қосымша E (100мг) тағайындалады.

2 және 4 құрамды КБМД салмағы 21-30 кг арасындағы 18 жасқа
дейінгі балаларды I санат тәртібінде емдеу кестелері мен
ұсынылған тәуліктік дозалары

Салмақ санаттары (кг)	Таблеткалар саны (мг)
	қарқынды саты		Қолдау сатысы
	RHZE (150мг+75мг+400мг+275мг)	RH 60+60	RH 150+75	RH 60+60	*E 400
21-30	2	2	2	2	1

* H монорезистенттілік анықталған жағдайда, қосымша E (400мг) тағайындалады

2 және 3 құрамды КБМД салмағы 5-20 кг арасындағы 18 жасқа
дейінгі балаларды II санат тәртібінде емдеу кестелері мен
ұсынылған тәуліктік дозалары

Салмақ санаттары (кг)	Таблеткалар саны (мг)
	қарқынды саты			Қолдау сатысы
	RHZ 60+30+150	RH 60+60	E 100	RH 60+30	RH 60+60	E 100
5-7	1	1	1	1	1	1
8-14	2	1	2	2	1	2
15-20	3	2	3	3	2	3

*Емнің қарқынды кезеңінде бастапқы 2 ай бойы стрептомицин тағайындалады.

2 және 4 құрамды КБМД салмағы 21-30 кг арасындағы 18 жасқа
дейінгі балаларды II санат тәртібінде емдеу кестелері мен ұсынылған
тәуліктік дозалары

Салмақ санаттары (кг)	Таблеткалар саны (мг)
	қарқынды саты		Қолдау сатысы
	RHZE (150мг+75мг+400мг+275мг)	RH 60/60	RH 150+75	RH 60/60	E 400
21-30	2	2	2	2	1

Емнің қарқынды сатында бастапқы 2 ай бойы стрептомицин тағайындалады.

      Ескертулер:
      1) салмағы 5-20 кг арасындағы балаларды емдеу үшін келесі КБМД қолданылады (еритін):
      - қарқынды сатында
      Рифампицин+ изониазид + пиразинамид (60+30+150) и
      Рифампицин+ изониазид (60мг+60мг)
      қолдау сатысында
      Рифампицин+ изониазид (60мг+60мг) и
      Рифампицин+ изониазид (60мг+30 мг)
      * H монорезистенттілік анықталған жағдайда, қосымша E (100мг) тағайындалады
      2) салмағы 21-30 кг арасындағы балаларды емдеу үшін келесі ҮБМД қолданылады (ересек жастағы балалар жұта алатын ерімейтін 4 құрамды дәрілер):
      - қақынды саты
      Рифампицин+ изониазид + пиразинамид + этамбутол
      (150мг+75мг + 400 + 275) и
      Рифампицин+ изониазид (60мг+60мг)
      - қолдау сатысы
      Рифампицин+ изониазид (60мг+60мг)
      Рифампицин+ изониазид (150мг+75 мг) таблетка, қабыршақтықабықпен қапталған
      H монорезистенттілік анықталған жағдайда, қосымша E (400мг) тағайындалады
      3) салмағы 5 кг дейінгі балаларды емдеу үшін бір құрамды дәрілер қолданылады.
      Салмағы 30 кг астам 18 жасқа дейінгі балаларда бірінші қатардағы туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілердің тәуліктік мөлшері қолдануға болатын ең жоғары мөлшерден мг/кг/тәулігіне есептеледі.
Туберкулез бойынша профилактикалық
іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге
асыру жөніндегі нұсқаулыққа
7-қосымша
Туберкулезге қарсы жүргiзiлген ем үзiлген жағдайда қолданылатын
iс-шаралар

1. Ем 1 айға дейінгі уақытқа үзiлсе
Науқасты табыңыз Емнiң не себептi үзiлгенiн анықтап, себебін жойыңыз Емді жалғастырыңыз және үзiлiс нәтижесiнде қабылданбаған ТҚП мөлшерiн тотыру мақсатында ем мерзімін ұзартыңыз
2. Ем 1-2 айға үзiлсе
Бірінші кезекте жүргiзетiн iс-әрекеттер		Кейiннен жүргiзетiн iс-әрекеттер
1) науқасты табу; 2) емнiң не себептен үзiлгенiн анықтау және себебін жою; 3) 2 рет қақырық жағындысын зерттеу; 4) нәтиже анықталғанша емдi жалғастыру	Қақырық жағындысының нәтижесi терiс немесе науқаста өкпеден тыс туберкулез	Емді жалғастырыңыз және үзiлiс нәтижесiнде қабылданбаған ТҚП мөлшерiн тотыру мақсатында ем мерзімін ұзартыңыз
	Кем дегенде 1 нәтиже оң болса	Қақырықты культуральдық әдістермен зерттеу және ДСТ жүргiзу. ДСТ нәтижесін алғанға дейін бұрын жүргізілген ем тәртібін жалғастыру. Емді бұдан әрі жалғастыру тактикасы ДСТ нәтижесі мен ОДКК шешіміне байланысты
2. Ем 2 айдан аса уақытқа үзiлсе
1) науқасты табу; 2) емнiң не себептен үзiлгенiн анықтау және себебін жою; 3) 3 рет қақырық жағындысын зерттеу; зерттеу 4) нәтижесі анықталмағанша емдi бастамау	Қақырық жағындысының нәтижесi терiс немесе науқаста өкпеден тыс туберкулез	Шешiмдi ОДКК қабылдайды: Егер ДСТ нәтижелері болмаса немесе зертханалық дәлелденген КДТ ТБ болмаса, қақырық немесе басқа биологиялық материалды ДСТ зерттеу керек, науқасты «Басқалар» типімен II санатға қайта тіркеп, II санаттың қолдау сатысың бастау керек
		Егер науқаста үзіліс кезінде КДТ ТБ зертханалық дәлелденген болса, науқасты «Басқалар» типімен IV санатқа тіркеп, ЕҚД ем бастау керек
	Кем дегенде 1 нәтиже оң болса	Егер ДСТ нәтижелері болмаса немесе зертханалық дәлелденген КДТ ТБ болмаса, қақырықты ДСТ зерттеу керек, науқасты «Үзілістен кейінгі ем» типімен II санатқа қайта тіркеп, II санаттың қолдау сатысынбастау керек
		Егер науқаста үзіліс кезінде КДТ ТБ зертханалық дәлелденген болса, науқасты «Үзілістен кейінгі ем» типімен IV санатқа тіркеп, ЕҚД емдуді бастау керек

Туберкулез бойынша профилактикалық

іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге
асыру жөніндегі нұсқаулыққа
8-қосымша
Туберкулез бойынша құжаттың есепке алу нысандары
      1. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2010 жылғы 23-қарашадағы № 907 бұйрығымен бекітілген Туберкулез бойынша құжаттың есепке алу нысандары (Қазақстан Республикасының Мемлекеттік нормативтік құқықтық актілер тізілімінде № 6697 болып тіркелген):
      1) 089\е – өмiрiнде алғаш рет туберкулездiң белсенді түрi, жыныстық жолмен берiлетiн жұқпалы аурулар, трихофития, микроспория, фавус, қышыма, трахома, психикалық аурулардың анықталғандығы туралы хабарлама. Есеп берілетін жылы туберкулез ауруының диагнозы ОДКК анықталғаннан кейін туберкулезге алғаш рет шалдыққан (алғаш рет тіркелген) барлық науқастарға толтырылады.
      2) 058/е - «жұқпалы ауыру, азық-түлік өнімдерімен, жедел, кәсіби улану, егуге организмнің өзгеше жауабы туралы шұғыл хабарлама» негiзiнде бактерия бөлуші науқастар есепке алынады. Шұғыл хабарламаның жіберілу мерзiмi – бактерия бөлу анықталғаннан кейiн, бiр тәулiк iшiнде.
      3) ТБ 01/е – туберкулезге шалдыққан науқастың медициналық картасы, туберкулезге шалдыққан әрбір науқасқа ем тағайындағанда немесе емдеу курсына қайта тіркегенде, ОДКК «туберкулез» деген диагноз қойғаннан кейін немесе туберкулезбен ауыратын науқастың типі өзгертілуі туралы шешім қабылданғаннан кейін тұрғылықты мекен жайына сәйкес аудандық фтизиатр немесе аурухананың фтизиатры толтырады. Бұл карта емнің толық курсы барысындағы науқас туралы ақпаратты тіркеуге арналған және де «Туберкулезге шалдыққан науқастарды тіркеудің Ұлттық регистрі» порталына кіріс құжаты болып табылады. Ауруханадан шыққанда науқастың қолына ТБ 01 медициналық картасы берiлiп, науқас емін жалғастыратын МСАК мекемесіне не аудандық ТҚКҰ жеткізіледі. Ем курсы аяқталғаннан кейiн ТБ 01 медициналық картасы аудандық ТҚКҰ-ға жiберiледi.
      4) ТБ 01/е – санат IV – туберкулезге шалдыққан IV санаттағы науқастың медициналық картасы.
      5) ТБ 03/е - облыстағы (қала, аудандағы) туберкулездi тiркеу журналы. Аталған журнал науқас диспансерлік есепке, емделу мен бақылауға алынған ТҚҰ жүргiзiледi. Журналдың сол жағы ем тағайындалғанға дейін толтырылады, ал оң жағы науқастың медициналық картасы ТБ 01 негiзiнде толтырылады. Журналдағы мәлiметтер ай сайын ТБ 04 (МСАК)/ТБ 17 (ТҚҰ) зертханалық тiркеу журналы және мемлекеттік санитарлық эпидемиологиялық қызмет органдарының жұқпалы ауруларды есепке алу мәліметтерімен (ТБ 02 үлгісі - «кейбір жұқпалы және паразитарлы аурулар туралы есеп» № 1 үлгісіне қосымша) салыстырылып отырады. Ем сәтсіз аяқталған жағдайда науқасты ТБ 03 журналына қайта тіркеу қажет.
      6) ТБ 04/е – зертханалық тiркеу журналы, қақырықты туберкулез микобактериясына микроскопиялық тексеретін МСАК жүйесi зертханасында жүргізіледі.
      7) ТБ 09/е – туберкулезге шалдыққан науқасты ауыстыру жолдамасы. Туберкулезге шалдыққан науқасты емін жалғастыру/бақылау үшін бiр мекемеден басқа мекемеге ауыстыру жолдамасы.
      8) ТБ 11/е – туберкулезге шалдыққан IV санаттағы науқастарды тiркеу журналы. Бұл журнал облыстық және аудандық туберкулезге қарсы күрес жүргізу ұйымдарында дәрiге төзiмдi туберкулезге шалдыққан және IV санатқа ауыстырылған науқастарды тiркеу үшiн жүргiзiледi.
      9) ТБ 12/е - ТҚП тiркеу журналы.
      10) ТБ 14/е - науқастың ақпараттандырылғаннан кейін емделуге берген келiсiмi.
      11) ТБ 15/е - туберкулез ауруына күдікті науқастарды тiркеу журналы.
      12) ТБ 16/е – контингентті диспансерлiк бақылау картасы.
      13) ТБ 19/е – ТҚП сөрелік картасы.
      14) ТБ 20/е – жүкқұжат.
Туберкулез бойынша профилактикалық
іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге
асыру жөніндегі нұсқаулыққа
9-қосымша
Туберкулезбен ауыратын науқастарды диспансерлiк бақылау
(топтардың сипаты, бақылау мерзiмдерi, қажеттi шаралармен
нәтижелер)

Топ	Сипаты	Бақылау мерзiмi	Шаралар	Бақылау нәтижесі
Нөлдiк топ (0)– диагностикалық
0	Туберкулез ауруының белсенділігі күмәндi адамдар. ТҚКҰ диспансерлiк есепке алынбаған туберкулинге сезiмталдық сипаттамасын нақтылап анықтауды және ауруды ажыратып, анықтауды талап ететiн балалар.	4 ай	Зертханалық (жалпы қан талдамасы (бұдан әрі – ЖҚА), жалпы зәр талдамасы (бұдан әрі – ЖЗА), қақырықты ТМБ микроскопия және культуральдық әдістермен зерттеу), клиникалық, рентгенологиялық. Аспаптармен тексеру және зерттеудің басқа әдістері (көрсеткіштерге сәйкес). Балалар мен жасөспірімдерде туберкулинмен диагноз қою, «ДИАСКИНТЕСТ®». ТҚП қолдануға тыйым салынады.	Есептен шығару. Белсендігі туберкулез түрi анықталса келесі топқа ауыстыру: 1) IА – егер алғаш рет анықталған болса. 2) IБ немесе IВ – егер ауру қайталанған болса. 3) ТМБ жұғуы салдарынан туберкулин сынамасының нәтижесі оң болса, бала III Б тобына ауыстырылады.
Бiрiншi топ (I) – белсенді туберкулез
I А	ТБ алғаш рет шалдыққандар	Емнiң толық курсы бойында	1) ЖҚА, ЖЗА, ҚБА – ҚК ай сайын, қолдау сатасының ортасы мен соңында, көрсеткіштер бойынша –жиірек. 2)Бактериоскопия мен қатты қоректік орталарға егу – 3 рет, Xpert MTB/RIF, Geno Type MTBDR®, ВACTEC – ем бастамас бұрын бір рет. 3) Бактериоскопия 2 рет: қарқынды кезеңде 2 ай емделген соң, егер қақырық жағындысының конверсиясы байқалмаса - емнің 3 және 4-айларының соңында. 4) Бактериоскопия 2 рет – бастапқыда жағындысы оң нәтижелі болған науқастар үшін - қолдау сатасының ортасы мен соңында. 5) 3 ай ем жүргізілген соң қақырық жағындысының конверсиясы байқалмаса – қатты қоректік ортаға 2 рет егу және ДСТ жүргізу. 6) Рентгено-томография – ем алдында, ем барысында – 2-3 ай сайын (көрсеткіштер болса- жиірек). 7) 2 ТБ Манту сынамасы («ДИАСКИНТЕСТ®») ем алдында (балаларда), кейіннен – көрсеткіштерге сәйкес. I санат бойынша стандартты ем кестелері	Келесі диспансерлік топқа ауыстырылады: 1) II - емнің нәтижесі «жазылды» немесе «ем аяқталды» деп анықталса; 2) I Б – дәрілерге сезімталдығы сақтаған және ем нәтижесі «сәтсіз ем» деп анықталса; 3) I В – R төзімділік анықталса және полирезистенттілігі бар науқастың ем нәтижесі «сәтсіз ем» болса. Ем нәтижесі «ем тәртібін бұзды» деп анықталса, аймақтық ІІМ органдары берген құжаттарға сәйкес -1 жыл бойы іздестіру нәтижесіз болса, науқас ТҚҰ бақылауынан шығарылады.
I Б	ТБ ауруы қайталанғандар		1) ЖҚА, ЖЗА, ҚБА – ҚК ай сайын, қолдау сатасының ортасы мен соңында, көрсеткіштер бойынша –жиірек. 2)Бактериоскопия мен қатты қоректік орталарға егу – 3 рет, Xpert MTB/RIF, Geno Type MTBDR®, ВACTEC – ем бастамас бұрын бір рет. 3) Бактериоскопия 2 рет: қарқынды кезеңде 3 ай емделген соң, егер қақырық жағындысының конверсиясы байқалмаса - емнің 4 және 5-айларының соңында. 4) Бактериоскопия 2 рет – бастапқыда жағындысы оң нәтижелі болған науқастар үшін - қолдау сатасының ортасы мен соңында. 5) 4 ай ем жүргізілген соң қақырық жағындысының конверсиясы байқалмаса – қатты қоректік ортаға 2 рет егу және ДСТ жүргізу. 6) Рентгено-томография – ем алдында, ем барысында – 2-3 ай сайын (көрсеткіштер болса- жиірек). 7) 2 ТБ Манту сынамасы («ДИАСКИНТЕСТ®») ем алдында (балаларда), кейіннен – көрсеткіштерге сәйкес. II санат бойынша стандартты ем кестелері.	Келесі диспансерлік топқа ауыстырылады: 1) II - емнің нәтижесі «жазылды» немесе «ем аяқталды» деп анықталса; 2) I В – R төзімділік анықталса және ем нәтижесі «сәтсіз ем» болса. Ем нәтижесі «ем тәртібін бұзды» деп анықталса, аймақтық ІІМ органдары берген құжаттарға сәйкес -1 жыл бойы іздестіру нәтижесіз болса, науқас ТҚҰ бақылауынан шығарылады.
I В	IVсанат кестесі бойынша ем қабылдап жатқан ДТ ТБ жағдайлары		IV санат бойынша стандартты ем кестелері. 1) ЖҚА, ЖЗА, ҚБА – ҚК ай сайын, ЖҚ – тоқсан сайын, көрсеткіштер бойынша –жиірек. 2) Бактериоскопия мен қатты қоректік орталарға егу – 3 рет, Geno Type MTBDR®sl, ВACTEC – ем бастамас бұрын бір рет. 3) Бактериоскопия және егу (Левенштейн - Йенсен) 2 рет қарқынды кезеңде - ай сайын, қолдау сатысынде – тоқсан сайын. 4) Қатты қоректік орта мен ВACTEC егіп, ДСТ анықтау – ем алдында және ҚК 4 айынан кейін бактерия бөлу сақталған жағдайда. 5) Рентгено-томография – ем алдында, ем барысында – 2-3 ай сайын (көрсеткіштер болса- жиірек). 6) 2 ТБ Манту сынамасы («ДИАСКИНТЕСТ®») ем алдында (балаларда), кейіннен – көрсеткіштерге сәйкес.	Келесі диспансерлік топқа ауыстырылады: 1) II - емнің нәтижесі «жазылды» немесе «ем аяқталды» деп анықталса; 2) I Г – ем нәтижесі «сәтсіз ем» болса. Ем нәтижесі «ем тәртібін бұзды» деп анықталса, аймақтық ІІМ органдары берген құжаттарға сәйкес -1 жыл бойы іздестіру нәтижесіз болса, науқас ТҚҰ бақылауынан шығарылады. Бұрын ем тәртібін бұзған науқастарды қайталап 1 В ДЕ тобына алу туралы шешімді ОДКК қабылдайды.
I Г	Белсенді туберкулезі бар, бірақ арнайы ем жүргізілмейтін науқастар	Бактерия бөлу тоқтағанға дейiн немесе басқа ем тактикасы анықталғанға дейін	1) ЖҚА, ЖЗА, ҚБА – жарты жылда 1 рет, көрсеткіштер болса – жиірек. 2) микроскопия және қатты қоректік ортаға егу – 2 рет, рентгенологиялық тексеру – жарты жылда 1 рет.	Келесі диспансерлік топқа ауыстырылады: 1) I В – жаңа ТҚП тиімді ем кестесі тағайындалса; 2) II – қатты қоректік орталарға егу нәтижесі соңғы 2 жыл ішінде теріс нәтижелі болса.
Екiншi топ (II) – белсендігілігі жоқ туберкулез
II	Ем нәтижесі «жазылды» немесе «ем аяқталды» деп анықталған туберкулездің белсендігілігі жоқ адамдар	1 жыл – кіші қалдықты өзгерiстерi бар адамдар (КҚӨ)	Тексерулер жылына екi рет жүргізіледі (ЖҚА, ЖЗА, қақырық микроскопиясы, егу, рентгено-томография). Қосымша зерттеу әдістері көрсеткіштерге сәйкес.	Есептен шығару.
II		2 жыл– үлкен қалдықты өзгерiстерi бар адамдар (ҮҚӨ)		Есептен шығару.
Үшiншi топ (III) – туберкулезбен ауыру қаупi жоғары адамдар
III А	Туберкулезге шалдыққан науқастармен қарым-қатынастағы адамдар.	қатынаста болған барлық уақыттан бастап, науқас тиімді емделгеннен кейiн 1 жыл бойы	Жан-жақты тексеру жылына екi рет жүргізіледі (зертханалық, клиникалық, рентгенологиялық). Балалар мен жасөспірімдерге 2 ТБ Манту сынамасы, «ДИАСКИНТЕСТ®». Алғаш рет тексергенде 2 ТБ Манту сынамасы теріс болғандарға сынама 8-10 аптадан кейін қайталанады. Анықтаудың басқа әдістері көрсеткіштерге сәйкес.	Есептен шығару. Белсенді туберкулез анықталса, I А тобына ауыстыру.
	Туберкулездiң белсенді түрiне шалдыққан бактерия бөлуші/бөлмейтін науқастармен қарым-қатынастағы балалар мен жасөспiрiмдер
	Бұрын белгiсiз болған туберкулез ауруының өлiм-жітім ошақтарындағылар
		1 жыл
III Б	Туберкулез микобактерияларының жұққандығы алғаш рет анықталғандар	1 жыл	Есепке алғанда және есептен шығарғанда – ЖҚА, ЖЗА, 2 ТБ Манту сынамасы, «ДИАСКИНТЕСТ®» және рентгенологиялық тексеру. Қақырық микроскопиясы көрсеткіштер болса. Химиопрофилактика тәртібі – бұйрыққа сәйкес.
III В	БЦЖ вакцинасын еккенде жанама әсерлер байқалғандар.	1 жыл

Туберкулез бойынша профилактикалық

іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге
асыру жөніндегі нұсқаулыққа
10-қосымша
АТА-АНАЛАРҒА ЖАДЫНАМА
БЦЖ ЕКПЕСІ
      БЦЖ вакцинациясы – бұл, жаңа туған нәрестенің организмінде туберкулезге қарсы иммунитетті қалыптастыруға бағытталған екпе.
      БЦЖ вакцинацияланбаған бала, науқаспен байланысқан кезде туберкулезбен тез арада сырқаттанады. Бұл ретте, өлімге әкеп соқтыратын туберкулездің ауыр нысаны (туберкулез миненгиті және диссеминацияланған өкпе туберкулезі) тез дамиды.
      БЦЖ вакцинациясы жаңа туған нәрестелерге өмірінің бірінші 4 күнінде перзентханаларда медициналық қарсы айғақтар болмаған кезде жүргізіледі.
      БЦЖ вакцинациясынан кейін баланың анасы БЦЖ екпесінің орнын бақылауы тиіс және инфильтрат пайда болған кезде учаскелік дәрігерді ескерту қажет. Одан әрі дәрігер жергілікті вакциналды әсердің ағымын және перифериялық лимфа жолдарын бақылайды, ол балада туберкулезге қарсы иммунитетті қалыптастыруға қатысады.
      БЦЖ екпесін жаңа туған нәресте қанағатты түрде бастан өткереді.
      Отбасы мүшелері мен БЦЖ вакцинациясын алмаған жаңа туған нәрестелер шығарылатын жақын жуықтары туберкулезге қаралып тексерілуі тиіс. БЦЖ вакцинациясын алмаған балалардың ата-аналары туберкулез бен басқа да инфекциялық ауруларды профилактикалау үшін басқа адамдармен байланысуға жол бермеуі тиіс.
      Перзентханаларда БЦЖ вакцинациясын алмаған балалар, емхана жағдайында медициналық бұрулакр алынғаннан кейін Манту алдын ала сынамасы жоқ 2 айға дейінгі жаста; ересектер Манту 2 ТЕ сынамасының теріс нәтижесі болған кезде тез арада екпе алады.
      БЦЖ вакцинациясы баланы туберкулез миненгитінен және диссеминацияланған өкпе туберкулезінен сақтайды, ал жұқтырған жағдайда тиісті ем болған кезде жағымды аяқталулары бар туберкулездің жеңіл нысандары дамиды.
      Ата-аналардың балалар денсаулығы үшін жауапкершіліктері және туберкулезге өарсы міндетті профилактикалық екпе төменде санамаланған Қазақстан Республикасының нормативтік-құқықтық актілермен регламенттеледі:
      «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодекс, 156-бап «Профилактикалық екпелер жүргізу» - ҚР азаматтары инфекциялық ауруларға қарсы профилактикалық екпелерді алуға міндетті;
      ҚР Қылмыстық кодексі 138-бап «Бала өмірі мен денсаулығының қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша»;
      «ҚР-дағы бала құқықтары туралы» ҚР Заңы, 8-баптың 1-тармағы – «Әрбір баланың денсаулығын сақтауға құқықғы бар».
Туберкулез бойынша профилактикалық
іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге
асыру жөніндегі нұсқаулыққа
11-қосымша
БЦЖ вакцинациясынан кейінгі асқынулар:
анықтау, емдеу, диспансерлік бақылау
     1. Вакцинациядан кейінгі асқынулардың пайда болу себептері:
      1) вакцинаны енгізу техникасының бұзылуы;
      2) организмнің өзгерген (аллергиялық) кейпі;
      3) вакцинаның жоғары реактогендігі;
      4) жауап қайтарудың генетикалық ерекшеліктері;
      5) ауыртпашылығы бар постнатальды кезең.
2. БЦЖ вакцинациясынан кейінгі асқынулардың жіктелуі

Спецификалық	Бейспецификалық
Жергілікті	Жергілікті	Жалпы
1) теріастылық суық абсцесстер 2) ойық жаралар (10 мм-ден үлкен) 3) лимфадениттер (15 мм және астам) 4) оститтер	1) келоидты тыртық 2) фликтеналы кератоконъюнктивит (ФКК)	1) түйінді эритема 2) экзема 3) эпителиоидты кисталар 4) гранулемалар, бөртпе, теміреткі, паракератоз 5) ағзаның жоғары сезімталдық реакциясы 6) анафилаксиялық реакция

3. БЦЖ вакцинациясынан кейінгі асқынуларды диагностикалау
      Вакцинациядан кейінгі лимфадениттер - вакцина енгізген жерге жақын орналасқан аймақтық лимфа бездерінің ұлғаюы, жиі – қолтық асты, кейде – бұғана үсті және бұғана асты, сирек – мойын, жақ асты, иек асты және бұлшық ет аралық. Бір немесе бірнеше топтың лимфа бездерінің бірден немесе бірте-бірте зақымдануы мүмкін. Вакцинациядан кейінгі лимфадениттер, негізінен, алғаш рет вакцинация жасалған балаларда 2-3 айдан кейін пайда болуы мүмкін, кейбір жағдайларда суық абсцесспен бірге кездесуі мүмкін. Лимфа бездерінің 10-15 мм-ге дейін ұлғаюы шекаралық жағдай болып саналады және де лимфоидты тіннің қалыпты реакциясы мен БЦЖ асқынуы арасында ажырату жүргізу мен динамикада бақылауды талап етеді.
      Вакцинациядан кейінгі аймақтық лимфадениттердің клиникалық көрінісі үрдістің фазасына сәйкес (инфильтрация, казеозды некроз, кальцинация) әртүрлі болады. Кейде лимфа бездері жұмсарып, флюктуация, абсцестену мен жыланкөз пайда болып, иіссіз ірің бөлінеді. Вакцинациядан кейінгі лимфаденит ұзақ ағымды болса, балалада интоксикация белгілері пайда болады (оқтын-оқтын субфебрильді температура, микрополиадения, тәбетінің төмендеуі, салмақ қосуы бәсеңдейді немесе тіпті қоспайды, гипохромды анемия, бауырының үлкеюі және басқалар). Өте сирек жағдайларда менингизм көрінісі немесе капилляротоксикозға ұқсас геморрагиялық бөртпелер пайда болуы мүмкін.
      Вакцинациядан кейінгі лимфадениттерге төмендегілер тән:
      лимфа бездерінің көлемі 15 мм және одан да астам ұлғаюы;
      консистенциясы – басында жұмсақ, эластикалы, кейін – тығыз;
      лимфа бездерінің пальпациясы - ауырусыз;
      бастапқы кезеңде тері өзгермеген, кейіннен тері қызыл-көкшіл түсті болып, лимфа безі теріге жабысады. Одан кейін лимфа безі абсцестеніп, казеозды массалар сыртқа шығып, аз не көп мөлшердегі иіссіз бөліндісі бар жыланкөз пайда болуы мүмкін;
      баланың жалпы жағдайы мен көңіл-күйінде айтарлықтай өзгерістер болмайды;
      туберкулезге шалдыққан науқаспен қарым-қатынастың болмауы.
      Теріастылық суық абсцесстер жергілікті температурасыз абсцесстің пайда болуымен сипатталады. Теріастылық суық абсцесстің пайда болуы БЦЖ вакцинасын енгізу техникасын бұзумен, вакцинаның тері астына түсуімен байланысты.
      Теріастылық суық абсцесстердің клиникалық көріністері:
      ісік пайда болады да, оның үстіндегі тері түсі өзгере бастайды;
      пальпация кезінде ауырмайды, ортасында флюктуация анықталады;
      кейде қолтық асты лимфа бездері ребелсендігі ұлғаюы мүмкін;
      вакцина жарым-жартылай тері ішіне түскен жағдайда БЦЖ вакцинасы енгізілген жерде вакцинациядан кейінгі қалыпты жергілікті реакция дамиды;
      жараға айналу (теріастылық суық абсцесс уақытылы анықталмаса және өз бетімен жарылса);
      вакцинациядан (ревакцинациядан) кейін 1-8 айдан соң пайда болады.
      2-3 айдан кейін абсцесстің өз бетімен сорылуы немесе жұмсарып, ірің шығып, жара пайда болып, жазылғанда жұлдызша тәрізді тыртықша пайда болуы мүмкін.
      Беткей жара – вакцина енгізілген жердегі тері мен теріастылық талшықтың ақауы. Жараның пайда болу себебі – егу материалының жоғары реактогендігі немесе оның жоғары мөлшерде болуы.
      Беткей жараның сипаттамасы:
      диаметрі 10 мм-ден 20-30 мм-ге дейін (шеттері кесілген, жан-жағындағы инфильтрация айқын емес, түбінде көп мөлшерде іріңді бөлінді бар);
      ревакцинациядан кейін 2-3 аптадан соң пайда болады және әр түрлі бөртпелер, әсіресе аллергиялық, шығу бейім, терісінің ерекше реактогендігі бар балаларда байқалады.
      Келоидты тыртық – вакцина енгізілген жердегі көлемі 10 мм-ден астам, тері деңгейінен көтеріңкі орналасқан ісік тәрізді түзіліс. Алғаш рет жүргізілген вакцинациядан кейін келоидты тыртық сирек пайда болады. Келоидты тыртықтың пайда болуына себепші факторлар: ұзақ (6 айдан астам) жазылмайтын жергілікті реакция, БЦЖ вакцинасының енгізу орнын (білектің жоғарғы үштен бір бөлігі) дұрыс таңдамау, сонымен қатар ағзаның гормондық қайта құрылуы.
      Келоидты тыртықтың вакциндық үрдістің қалыпты ағымында түзілетін тыртықшадан айырмашылығы:
      тығыздығы, кейде шеміршек тәрізді консистенциялы;
      келоидтың қалың қабатында капиллярлар болады және олар қарап тексергенде анық көрінеді;
      тыртық пішіні дөңгелек, эллипс тәрізді, кейде жұлдызша тәрізді;
      беті тегіс, жылтыр;
      түсі – солғын қызғылт, көкшіл реңкі бар алқызыл түстен, қоңыр түске дейін;
      келоидты тыртықтың жан-жағы қышиды, кейде ауыру сезімі қосылады.
      Терінің кез-келген зақымдануына келоидты тыртықтың пайда болуына бейім балаларда жиі түзіледі. Көлемі 1 см және бір жыл ішінде өспеген келоидтарды емдеу қажет емес.
      Келоидтарды хирургиялық емдеуге тыйым салынады.
      Сүйек жүйесінің зақымдануы (оститтер) – жаңа туылған нәрестелердің БЦЖ вакцинациясының сирек кездесетін (1млн. егілгендер арасында 1 жағдай) кеш пайда болатын асқынуы. Латентті кезеңі 18 айға дейін. Содан соң зақымданған жер ісіңкіреп, қозғалыс көлемі шектеледі.
      Оститтің диагнозы келесі төрт белгіге негізделеді:
      туберкулинді реакциялар - оң, «ДИАСКИНТЕСТ®» - теріс;
      өзіне тән рентгенологиялық көрініс – склерозды жиегі бар остеолиз ошағы, сирек жағдайда – периостальдық реакция байқалады;
      биопсиялық материалды зерттегенде эпителиодты жасушалы гранулематозды остеомиелит анықталады;
      микробиологиялық зерттегенде қышқылға төзімді микобактериялар анықталады және олардың БЦЖ микобактериялары (bovis) екендігі сәйкестендіріледі.
      Процестің вакцинациядан кейінгі екендігіне нұсқайтын белгілер:
      баланың жасы 5 жасқа дейін;
      зақымдану ошағының шектелгендігі;
      остит кез келген жерде шоғырлануы мүмкін, бірақ аяқ сүйектері жиі зақымданады;
      зақымданған буынның ісініп, пішінінің тегістелуі;
      аяқ/қол бұлшық еттерінің тырысуы және атрофиясы;
      пальпация кезінде және білікке салмақ түскенде жергілікті ауыру сезімінің күшеюі;
      қозғалыс көлемінің шектелуі;
      буынға сұйықтық жиналуы мүмкін (флюктуацияның болуы, тізе тобығының ауытқуы, аяқ/қолдың мәжбүрлі жайы бойынша анықталады);
      жүріс-тұрыстың өзгеруі;
      сүйек тінінің зақымдануының басқа белгілері.
      Балалар емханасында клиникалық белгілер бойынша вакцинациядан кейінгі асқынулар анықталған жағдайда фтизиатр келесі қосымша зерттеу әдістерін тағайындайды:
      қан мен зәрдің жалпы талдамасы;
      «ДИАСКИНТЕСТ®»;
      кеуде қуысы ағзаларының жалпы рентгенограммасы (көрсеткіштер бойынша – томографиялық зерттеу), қабыну сүйек-буын жүйесінде орналасса – сүйектер мен буындардың рентгенографиясы;
      көрсеткіштер бойынша – 2 ТБ Манту сынамасы (БЦЖ вакцинациясынан кейін 12 ай өткен соң);
      қабыну аймағынан алынған кез-келген материалды (жыланкөздерден бөлінген зат, пунктат, резекциялық материал және т.б.) ҚТБ бактериоскопия және егу әдістерімен зерттеу.
      БЦЖ вакцинациясынан кейінгі асқыну диагнозы анықталған соң, анықталған асқыну туралы медицина мекемесінің басшысына, аймақтық тұтынушылар құқығын қорғау депаратментіне және ҚР ТМҰО.
      Асқыну сипаты туралы мәліметтер 063/е, 026/е, 112/е есепке алу үлгілеріне тіркеледі.
      Вакцинациядан кейінгі асқынуы бар барлық балаларға «БЦЖ вакцинасын еккенде жанама әсер пайда болған бала туралы хабарлама картасы» толтырылады.
4. БЦЖ вакцинациясынан кейінгі асқынуларды емдеу
      1. Вакцинациядан кейінгі лимфадениттерді емдеу
      Инфильтрация сатысы (ем Амбулаториялық немесе шипажай жағдайында жүргізіледі):
      Ауыз қуысы арқылы – изониазид (Н – 10 мг/кг).
      Жергілікті – аппликациялар: рифампицин (0,45 г) + 10% немесе 20% димексид ерітіндісі (10 мл немесе 20 мл препаратқа + 90 мл немесе 80 мл тазартылған су) күніне 2 рет 1 ай бойы. Лимфа безі ұлғаюға бейім болса, этамбутолды тағайындауға болады (Е–15 мг/кг) + витамин А (1 жасқа дейін – майлы ерітіндінің 1 тамшысын күн сайын, 1-7 жаста – 1 тамшысын күнделікті), жасы үлкен балаларға – жасына сәйкес мөлшерде аевит.
      Ем ұзақтығы – 2-4 ай (жекеше, үрдіс динамикасын ескере отырып).
      Казеозды-некрозды саты (ем Амбулаториялық, шипажай немесестационар жағдайында жүргізіледі):
      Ауыз қуысы арқылы бастапқы 2 ай бойы: изониазид (Н – 10 мг/кг)+ этамбутол (Е-20 мг/кг) + А дәрумені.
      Жергілікті – лимфа безінің пункциясы, аптасына 1-2 рет, курсы - 5-6 инъекция, үрдіс динамикасын ескере отырып.
      Оң динамика байқалса, емді бір дәрімен (Н), баяу динамика болса – екі дәрімен (Н+Е) жалғастыру керек.
      Хирургиялық ем нақты көрсеткіштер бойынша жүргізіледі: бір ай бойы жүргізілген ем нәтижесіз болса немесе лимфа безі 5 см-ге дейін және одан да үлкен болып ұлғайса. Хирургиялық емнен кейін химиотерапия жалғыз изониазидпен жалғастырылады + жергілікті 10% немесе 20% димексид ерітіндісі мен рифампицин – бір ай бойы.
      Емнің жалпы ұзақтығы - 3-4 ай.
      Кальцинация/әктену сатысы:
      Лимфа бездерінің көлемі 10 мм және одан үлкен болса – хирургиялық жолмен алым тастау (көрсеткіштер бойынша).
      Аймақтық лимфа бездерінде кальцинаттар анықталған жағдайда, олардың көлеміне қарамастан, БЦЖ ревакцинациясы– қарсы көрсетілген!
      2. Вакцинациядан кейінгі абсцесстерді емдеу
      Ауыз қуысы арқылы – изониазид (10 мг/кг) 2- 4 ай бойы.
      Жергілікті – 10% немесе 20% димексид ерітіндісі мен римфампицин аппликациялары. Флюктуация анықталса, 2-3 күнде бір рет казеозды массаларды шприцпен сорып алу керек, №5-6, үрдіс динамикасын ескере отырып. Оң динамика байқалмаса (сорылу) – капсуласымен қоса хирургиялық жолмен алып тастау. Хирургиялық емнен соң бір ай бойы жалғыз изониазидпен (Н) емді жалғастыру керек.
      3. Келоидты тыртықтарды емдеуҮлкен келоидты тыртықтарды емдеу қажет.
      Жергілікті –0,5% гидрокортизон эмульсиясының ерітіндісі және 0,5% новокаин ерітіндісімен аптасына 1 рет туберкулинді инелермен келоидтың 5-6 жерінен шаншу керек. Шприцке 1 мл-ден гидрокортизон эмульсиясы мен новокаин ерітіндісі алынады (келоид беті мен шетіндігі тері алдын ала спиртпен және йодпен сүртіледі). Емдеу курсы 5-10 рет инемен шаншу.
      Келоидты гидрокортизон эмульсиясымен шаншуды лидазамен шаншумен кезектестіруге болады (мөлшері – 12 жастан асқан балаларға 64 бірлік және 7-11 жас аралығындағы балаларға - 32 бірлік).
      Егер жүргізілген ем курсы нәтижесіз болса немесе келоид қайтып өсе бастаса, пирогенал, лидаза және гидрокортизонмен емдеу керек. Пирогеналды 25 минималды пирогенді дозаны (МПД) күнделікті бұлшық етке салудан бастап, 10 күн ішінде бірте-бірте балаларда 150 МПД-ға, жасөспірімдерде - 200 МПД-ға дейін көбейтеді. Бұдан әрі ең жоғары дозаны жалпы ем курсы аяқталғанша 30 инъекцияға дейін салады да, 3 аптаға үзіліс жасайды. Содан кейін тыртықты 64 бірлік лидазамен күнара шаншу керек, барлығы – 10 рет. 1, 4, 7, 10-күндері лидазамен бір шприцте 25 мг гидрокортизонды қоса егеді.
      Келоидтарды хирургиялық емдеуге болмайды, өйткені 1-3 айдан кейін көлемі операцияға дейінгіден 2-3 есе үлкен келоид қайта пайда болады.
      Ревакцинациядан кейін келоидтар пайда болмау үшін медициналық қарсы көрсеткіштерді ескеріп, БЦЖ егу техникасын қатаң сақтау қажет.
      4. Беткей жараны емдеу
      Жергілікті – изониазид ұнтағын себу. Екіншілік инфекцияның алдын алу үшін жараның шетіне антибактериалды майларды жағу керек.
      Эпидемиологиялық жағдайлардан басқа БЦЖ вакцинациясынан кейінгі асқынуларды емдеу барысында басқа профилактикалық екпелерді жасау қарсы көрсетілген.
5. БЦЖ вакцинациясынан кейінгі асқынулары бар балаларды
диспансерлік бақылау
      БЦЖ вакцинациясынан кейінгі асқынулары бар балалар III В диспансерлік есеп тобында бақыланады.
      Есепке алу кезіндегі зерттеулер: қан мен зәрдің жалпы талдамасы, кеуде қуысы ағзаларының жалпы рентгенографиясы, «ДИАСКИНТЕСТ®», қосымша (есептен шығару кезінде) – Манту сынамасы.
      Бақылау мерзімі - 1 жыл.
Туберкулез бойынша профилактикалық
іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге
асыру жөніндегі нұсқаулыққа
12-қосымша
Орталықтандырылған дәрігерлік-консультациялық комиссияның
Жұмысы және құрамы
      1. Орталықтандырылған дәрігерлік-консультативтік комиссия (бұдан әрі – ОДКК) отырыстары ТҚҰ бас дәрігері бекіткен кестеге сәйкес, аптасына кем дегенде бір рет жүргізіледі және де комиссия мүшелерінің кем дегенде үшеуі қатысқанда ғана құқылы. ОДКК отырысында талданатын науқастардың тізімі қарастыру мақсатын көрсете отырып, алдын–ала құрастырылуы тиіс. Отырыста қабылданған барлық шешімдер ОДКК мүшелерінің арнайы журналда қол қоюы арқылы расталады.
      2. КДТ/ДАТ ОДКК журналының үлгісі:
      № р/с;
      Науқастың ТАӘ;
      Туылған күні;
      Мекенжайы;
      Диагноз;
      ОДКК ұсыну мақсаты;
      ОДКК шешімі (ОДКК мүшелері қол қою тиіс);
      ОДКК келесі ұсыну мерзімі;
      Ескертулер.
      3. ОДКК журналының үлгісі 2-қосымшада келтірілген.
      4. ОДКК ұсынылған науқастардың дұрыс толтырылған ТБ 01 IV санат картасы, Амбулаториялыққ картасы, сырқатнамасы, рентгенмұрағаты.
      5. Науқастарды ОДКК отырысына учаскелік фтизиатрлар ұсынады, науқас ТҚҰ стационарында жатқан жағдайда емдеуші дәрігерлер ұсынады.
      6. Әрбір жағдайды қарастыру барысында науқас туралы ақпарат ұсынылып, талданып, шешім қабылданады.
      7. Науқасқа ем тағайындалған жағдайда дәрімен қамтамасыз етуге жауапты қызметкер емнің толық курсына қажетті ТҚП санын есептеп, олардың емнің толық курсына қажетті мөлшерінің болуы туралы ақпаратты хабарлайды.
ОДКК құрамы
      8. Төрағасы/төрайымы: ТҚҰ бас дәрігері.
      9. Төрағаның/төрайымның орынбасары: бас дәрігердің емдеу жұмысы бойынша орынбасары.
      10. Мүшелері:
      1) ұйымдастыру-әдістемелік бөлімнің меңгерушісі;
      2) IV санаттағы науқастарды емдеу бөлімінің меңгерушісі;
      3) бактериолог-дәрігер;
      4) провизор (дәрілік үйлестіруші);
      5) хатшы.
Туберкулез бойынша профилактикалық
іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге
асыру жөніндегі нұсқаулыққа
13-қосымша
Туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілердің
ересектерге арналған тәуліктік дозасы (мг)

Дәрі атауы	Науқастың салмағы (кг)
Дәрі атауы	<33 кг	33-49 кг	50-70 кг	>70 кг
Емнің қарқынды сатысы - дәрілерді күнделікті қабылдау
Пиразинамид (Z)	30-40 мг/кг	1000-1500	1500-2000	2000
Этамбутол (E)	25 мг/кг	800 -1200	1200-1600	1600-2000
Канамицин (Km) (1 гр.)	15-20 мг/кг	500-750	1000	1000
Капреомицин (Cm) (1 гр.)	15-20 мг/кг	500-750	1000	1000
Амикацин (Am) (1 гр.)	15-20 мг/кг	500-750	1000	1000
Офлоксацин (Ofx)	800	800	800	800-1000
Левофлоксацин (Lfx)	500	500	750-1000	1000
Моксифлоксацин (Mfx)	400	400	400	400
Этионамид (Eto)	15-20 мг/кг	500	750	1000
Протионамид (Pto)	15-20 мг/кг	500	750	1000
Циклосерин (Cs)	15-20 мг/кг	500	750	1000
ПАСК (PAS)	1500 мг/кг	8000	8000	8000
Линезолид (Lzd)	-	600	600	600
Клофазимин (Cfz)	-	300	300	300
Бедоквилин	-	400	400	400
Кларитромицин (Clr)	Науқастың салмағына қарамастан - 1000 мг
Амоксициллин-клавуланат (Amx-Clv)	Салмағы 50 кг дейін науқастарда –амоксициллин мөлшері 35 мг 1 кг салмағына; Салмағы 50 кг және одан астам болса - 2000 мг амоксициллин
Емнің қолдау сатысы – дәрілерді күнделікті қабылдау
Офлоксацин	600	600	800	800-1000
Левофлоксацин	500	500	750-1000	1000
Этионамид	15-20 мг/кг	500	750	1000
Протионамид	15-20 мг/кг	500	750	1000
Циклосерин	15-20 мг/кг	500	750	1000
ПАСК	1500 мг/кг	8000	8000	8000
Этамбутол	25 мг/кг	800	1200	1600
Линезолид (Lzd)	-	600	600	600
Клофазимин (Cfz)	-	300	300	300
Бедоквилин	-	400	400	400
Кларитромицин	Науқастың салмағына қарамастан - 1000 мг
Амоксициллин-клавуланат	Салмағы 50 кг дейін - 1500 мг амоксициллин; Салмағы 50 кг және одан астам болса - 2000 мг амоксициллин

Туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілердің
балаларға арналған тәуліктік дозасы (мг/кг)

Дәрі	Тәуліктік дозасы, мг/кг/тәул.	Қабылдау жиілігі	Ең жоғары тәуліктік дозасы
Канамицин	15-30	күніне 1 рет	1 г
Амикацин	15-30	күніне 1 рет	1 г
Капреомицин	15-30	күніне 1 рет	1 г
Офлоксацин	15-20	2 раза в день	800 мг
Левофлоксацин	7,5-10	күніне 1 рет	750 мг
Моксифлоксацин	7,5-10	күніне 1 рет	400 мг
Этионамид	15-20	күніне 2 рет	1 г
Протионамид	15-20	күніне 2 рет	1 г
Циклосерин	15-20	күніне 1 немесе 2 рет	1 г
ПАСК	150	күніне 2 немесе 3 рет	8 г
Пиразинамид	30-40	күніне 1 рет	2 г
Этамбутол	25	күніне 1 рет	1,6 г

Туберкулез бойынша профилактикалық

іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге
асыру жөніндегі нұсқаулыққа
14-қосымша
Екінші қатарлы ТҚП жанама әсерлерін жоюдың жалпы қағидалары
      1. Жанама әсерлерді басатын симптоматикалық және патогенетикалық дәрілерді қолдану.
      1) дәрілердің тәуліктік мөлшерін бөліп қабылдау,
      2) қабылдау уақытын және ағзаға енгізу тәсілін өзгерту немесе дәрінің мөлшерін уақытша азайту;
      3) алғашқы екі принцип нәтижесіз болса, дәріні қабылдауды уақытша (екі-үш күнге) тоқтату немесе оны ұқасымен алмастыру. Мысалы, капреомицинді - канамицин немесе амикацинмен; офлоксацинды – левофлоксацинмен.
      4) құрысқақ/тырысу ұстамасы, коллапс, анафилаксия, жедел психоз, гепатит, гастрит сияқты жанама әсерлер байқалса, барлық ТҚП қабылдау бірден тоқтатылады. Жанама әсер тұрақты түрде басылғаннан кейін, ең аз уытты/улы әсер ететін дәріден бастап бірте-бірте қатты уытты әсер ететін дәрілерді қайта қабылдау басталады. Айқын аллергиялық реакцияға байланысты дәрілерді қабылдау тоқтатылған жағдайда, дәрілерді қайта қабылдау олардың төмендетілген мөлшерінен басталып, қажетті тәуліктік мөлшерге дейін бірте-бірте жоғарлатылады.
      2. ЕҚД жанама әсерлерінің алдын алуға бағытталған шаралар.
      1) бөлімше мен науқастың айналасында оптимистік микроклимат жағдайын жасау;
      2) емнің стационарлық кезеңінде науқастың екінші қатардағы ТҚП қалай көтеретінін күнделікті бақылау, ал Амбулаториялыққ кезеңде – науқастың медицина мекемесіне келгенде шағымдары болған жағдайда;
      3) циклосеринді қолданған жағдайда күнделікті 0,75-1,5 г глютамин қышқылын қоса тағайындау (негізінен емнің қарқынды кезеңінде);
      4) анда-санда В тобының дәрумендерін, әсіресе В6 қолдану, С, Е, А дәрумендерін көрсеткіштерге сәйкес тағайындау;
      5) емнің қарқынды кезеңінде екінші қатардағы ТҚП қолдану барысында калий препараттарын тұрақты түрде тағайындау;
      6) электролиттік баланс бұзылса – кальций, магний препараттарын тағайындау;
      7) анда-санда немесе тұрақты түрде АІЖ жұмысын жақсартатын ферменттерді, өт айдайтын дәрілерді қолдану;
      8) ішектің микроэкологиялық тепе-теңдігін қалпына келтіретін дәрілік заттарды тағайындау;
      9) анамнезінде бауыр ауруы бар науқастарға липотропты және гепатотропты заттарды тағайындау;
      10) аллергиялық реакциялар пайда болған жағдайларда гистаминге қарсы дәрілерді, дезинтоксикациялық емді, емдік плазмаферезді тағайындау;
      11) бүйрек қызметін қадағалау (зәрдегі протеин мөлшерінің 0,033 г/л артық болуы, гиалинді цилиндрлер, гематурия, пиурия);
      12) патогенетикалық заттар көрсеткіштерге сәйкес тағайындалады (кортикостероидер, тиреотропты, анаболикалық гормондар, гепарин, ГБО және басқалар).
Туберкулез бойынша профилактикалық
іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге
асыру жөніндегі нұсқаулыққа
15-қосымша

жүктеу 1,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7