Титульный лист программы дисциплины (syllabus)

жүктеу 0,93 Mb.

бет	11/15
Дата	14.11.2018
өлшемі	0,93 Mb.
	#19900
түрі	Бағдарламасы

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Әдебиеттер тізімі Негізгі
Қосымша

λ фактордың мәні алдыңғы уақыт кезеңдерiнде моделдің бiркүндiк болжауына қатысты. Егер K – біркүндік ысырап соңғы жылға (немесе соңғы 250 сауда кні) VAR болжалды мәнінен асып түскенде бір сан деп белгiлесе, онда келесi 3 аймақты белгілейді: «жасыл» аймақ (K аз немесе 4-ке тең), «сары» аймақ (K 5 пен 9 аралығында), «қызыл» аймақ (K артық немесе 10-ға тең). Егер K «жасыл» аймақта жатса, λ= 3, егер «сары» аймақта, онда 3< λ< 4, егер «қызыл» аймақта, онда λ =4.

VAR моделін әзiрлеу және енгiзу шапшаң бейнеде жүреді. Инвестициялық компанияларда және банктерде VAR әдiстемесі қалай дегенмен, қызметтің төрт бағытында қолданылуы мүмкiн:

- нарық тәуекелінің iшкi мониторингісі. Институционалдық инвесторлар VAR мәнін бірнеше деңгей бойынша есептей алады: активтiң тобы бойынша, эмитент бойынша, котрагент бойынша, трейдер бойынша/портфельді менеджер және т. б. арқылы агрегирленген портфель.Мониторинг жағынан, VAR шаманың бағалауын дәл анықтау екінші ретке кетеді, өйткені осы жағдайда VAR-дың абсолютті мәнінен қарағанда салыстырмалы шама маңызды, яғни VAR басқарушысы немесе өткен уақыт мезетіндегі менеджердің немесе басқа менеджердің эталон портфелімен, индексімен салыстырғандағы VAR портфелі;

- сыртқы мониторинг. VAR қолайлы шетегі басқару менеджерлерінің өздері туралы ұсынысты құруға көмектеседі;

- хедж тиiмдiлiгiнің мониторингісі. VAR мәні хеджерлік стратегия қаншалықты мақсаттарды орындау дәрежесін анықтау үшін қолданылады. Менеджер хедж тиімділігін VAR портфелінің өлшемін хеджбен немесе хеджсіз салыстыру жолымен бағалау мүмкін. Егер, мысалы, осы екі өлшем арасындағы айырмашылық үлкен болмаса, онда хедждің мақсаттылығы немесе хеджді дұрыс пайдалану туралы мәселе туады.

- мүмкін трейдты «Егер-не» талдау. VAR методологиясы басқарушы персоналға неғұрлым еркіндікті және автономияны беруге рұқсат береді, өйткені қандай да бір мәмлені (айрықша туындату құралдарымен) бекітумен байланысты барлық мүмкін бюракратиялық рәсімдерді қысқартуға мүмкін болады. Бұл игерушілік VAR арқылы транзакцияның (мәміле) мониторингісі арқылы жүреді. Мысалы, жоғары басқарушы өзінің брокерлері – диллерлері үшін осындай ережені тағайындай алады: «ешқандай операция X % бастапқы капиталына дейін VAR мәнінің ұлғаюына әкелмеу керек! және осыдан кейін әрбір нақты трейдтің түбегеліне бармауы тиіс.

Осылайша, компаниялар менеджерлер, акционерлер және сыртқы инвесторлар үшiн есептердi жасау үшiн VAR мәнін пайдалана алады, өйткенi VAR ақшалай мәні бар барлық мүмкін нарық тәуекелін бiр санға агрегаттауға рұқсат бередi. VAR әдiстемелiгінің көмегiмен әр түрлi нарық бөлшектерiнің тәуекел бағасын және неғұрлым тәуекел позицияларын анықтауға мүмкіндік туады. VAR бағасы капиталды әртараптандыруға, шектеулердi орнатуға, сонымен қатар компанияның қызметін бағалауға қолданыла алады. Кейбір банктерде трейд операциясын бағалау, сонымен қатар оған сыйақы беру VAR бірлігіне пайданы есептеуден есептелінеді.

Қаржылық емес корпорациялар VAR техникасын ақшалай ағындардың тәуекелін бағалау және хеджирлеу туралы шешiм қабылдау үшiн (қолайсыз қозғалыс цен капиталдың қорғанысына) пайдаланылады. Осылай, VAR түсiндiрулердiң бiрлерi корпорация өзiне қабылдайтын қауiпсiздендiрмелген тәуекелдiң санын болып келеді. Қаржылық емес компаниялардың арасында, нарықт тәуекелін бағалау үшiн VAR қолданатынға Mobil Oil американдық компаниясын, Veba және Siemens неміс компанисын, Statoil норвегия компаниясын белгiлеуге болады.

Математикалық тілмен айтатын болсақ, VAR = VARt,T біржақты сенімді интервалдың жоғары шегі сияқты анықталады:

мұнда α сенімді деңгей, Rt(T) «пайыздың үздіксіз есептелген әдісінде» [t,T] интервалындағы капитал портфелінің өсім ставкасы:

мұнда V(t+T) және V(t) капитал портфелінің t+T және t уақытындағы мәні. Басқа сөзбен айтқанда, V(t+T) = V(t) * exp(Rt(T)).

Белгілейік, Rt(T) кездейсоқ өлшем болып келеді, және кейбір мүмкіндікті бөлумен мінезделеді. VAR мәні келесідей анықталады:

мұнда FR(x) = Probability (R ≤ x) портфель өсімі ставкасын бөлу функциясы, Rt(T)-ң fR(x) бөлу тығыздығы.

Rt(T) қалыптастырудың аппроксимациялы дәстүрлі техникалық әдісі болып табылады:

• параметрлік әдіс;

• тарихи деректер бойынша модельдеу;

• Монте-Карло әдісі;

• сценарилерді талдау.

Егер портфель капиталының өзгерістері параметрлік қалыптастырумен мінезделсе, онда VAR осы параметрлер арқылы есептелінуі мүмкін.

8-суретте қалыпты қалыптастыру тығыздығы ұсынылған және квантиль Z1 – α көрсетілген. Функцияның сол жақтағы тығыздығы Z1 – α («сол құйрық» алаңы) 1 – α теңестіріледі.

8-сурет – Бір қалыпты таратудың тығыздылық функциясы
Актив өсімінің ставкасы μ= 0. Онда VAR= – Vt z1 – α σ, мұнда Vt ағымдағы уақыт t мезетіндегі капитал портфелінің мәні.

Монте-карло әдiсі портфель активтерi үшiн статистикалық моделін анықтауда қосылады және кездейсоқ траекториялардың генерациясы арқылы оларды моделдеуде тұжырымдалады.

VAR мәні гистограммада FTSE-100 индексі үшiн, барақ та жасанды модельдеу нәтижесінде алынып бейнеленген капитал портфелінің өсіміставкасын қалыптастырудан есептеледі.

Сценарилерді талдау әдiсi тәуекел факторлардың көлемінің өзгерісіне қатысты капитал портфелінің өзгеру тиімділігін немесе модельдің параметрлерін зерттейді. Моделдеу арнай «сценарилерге» сәйкес жүргізіледі. Осылайша көптеген банктер қисық пайданың 100 базистік пунктке параллельді өзгеруінде капитал портфелінің өзгеруі сияқты есептелетін «белгiленген пайдалылықпен» (fixed income portfolios, яғни «пайыздық ставкаға»: облигация, пайыздық ставкаға форворд және т.б. құралдарынан тұратын портфельдер) өзінің портфелінің «PV01» өлшемін бағалайды.

Қандай да бір әдісті пайдалану деректор қорының сапасына, әдісті іске асыру оңайлығына, тез әсер ететін компьютерлердің бар болуына, алынған нәтижелердің сенімділігіне және т.б. негізделу керек.

VAR әдiстемесі қаржы ысыраптарын ескертудiң әмбебап тәсiлiн болып табылмайды. Ол тек компанияға, олар ұшыраған тәуекелдері ойлаған немес немесе оны қабылдай ала ма дегенді білуге көмектеседі. VAR тәуекелді талдаудың басқа әдістеріне мысалы, Shortfall - at – Risk (SAR, шығынның орташа шамасы) қосымша қолданылу керек.

Әдеттегiдей, тәуекел құнын есептеу бiрнеше мүмкiн сценарилерді толық талдаумен, ықтималдықтардың эмпирикалық қалыптасуын моделдеумен және негізгі параметрлердің өзгерісіне портфелдің орнықтылығын тестілеумен бiрге жүредi.

Тәуекел құнының өлшемі нарықтық тәуекелді жалпы бағалау сияқты ең алдымен компанияның жоғары басшысымен жедел шешімдерді қабылдау үшін керек.
Әдебиеттер тізімі
Негізгі

1 Корпоративтік қаржы: оқу-әдістемелік оқулық. – Павлодар : Кереку, 2011. – 80 б.

2 Әлжанова Н.Ш. Инвестициялық жобалау : электрондық оқу құралы. – Алматы, Нұр-пресс, 2010. – 250 б.

3 Жобаларды талдау : Экономика мамандықтарының студенттеріне арналған оқу құралы. – Павлодар : Кереку, 2010. – 80 б.

4 Қаржы менеджмент : оқу құралы. – Павлодар : Кереку, 2009. – 65 б.
Қосымша

Мерзiмдi басылымдар

5 Каржы-Каражат, экономикалық мерзiмдi басылымы, ай сайын.

6. Экономнкалық шолу. Ұлттық банк басылымы, тоқсан сайын.

7. ҚазЭУ хабаршысы, Т.Рысқұлов атындағы Қазақ Экономикалық университетiнiң мерзiмдi басылымы, тоқсан сайын.

8. Альпари. Экономикалық зерттеу институтының ғылыми-практикалық, экономикалық мерзiмдi басылымы, ай сайын.

жүктеу 0,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15